Gelişmekte olan ülkelerin genel özellikleri nelerdir, ülkelerin gelişmesinde etkili olan faktörleri açıklayınız

A. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

1. Gelişmekte olan ülkelerin genel özellikleri nelerdir?

a. Tarımda makineleşmenin artması ve kentte sanayileşme ve dolayısıyla iş imkanları köyden kente göçü artırmaktadır.

b. Ülke sanayileşmektedir.

c. Tarımsal nüfus ve dolayısıyla kır nüfusu her geçen gün azalmaktadır.

d. Nüfusun büyük bölümü bir veya daha fazla kentte yoğunlaşmıştır. Kentleşme hızlanmıştır.

e. Ülkenin gelişmesine bağlı olarak, kentlerde; hastane, okul, konut imkanı fazlalaşmış sağlık, eğitim, barınma şartlarında, düzelme görülmektedir.

f. Ülke nüfusu, doğal artış ile bir süre daha artar. Kentleşme hızlandıkça doğum oranı da zamanla azalır, ayrıca bebek ölümlerinde azalma ve ortalama yaşam süresinde artış söz konusudur. Bunlarda ülke nüfusunu artıran diğer nedenlerdir

g. Gelişmekte olan ülkelerin nüfus piramidi üçgen şeklinden çok çan eğrisine benzemeye başlamıştır.

h. Gelişmekte olan ülkelerde, doğum oranlarında azalma dikkat çeker. (Tunus, 2000)

ı. Ortalama yaşam süresi artmıştır. Ülkenin nüfus piramidinde artık 60 yaş sonrası, önemli bir orana sahiptir.

i. Ülke geliştikçe, nüfus piramidi de, gelişmiş ülkelere özgü olan çan eğrisi şekline dönüşür.

2. Ülkelerin gelişmesinde etkili olan faktörleri açıklayınız.

Bir ülkenin gelişmişlik göstergesinin başında okur-yazar oranı gelir.

Dolayısıyla eğitim çok önemli bir faktördür.

Ekonomik açıdan büyüklük söz konusu olduğunda ise üretim ön plana çıkar. Bu sebeple, işgücüne katılım oranı, işçi kapasitesi, teknoloji kullanım oranı yüksek olan ülkeler ekonomik açıdan zengin olurlar.

Ülkenin yönetim şekli ve ülkedeki hukuk sisteminin bağımsızlığı da çok önemli bir etkendir.

Ayrıca ülkelerin, coğrafi konumu, ilklimi, toprak büyüklüğü, nüfusu ve nüfusun demografik yapısı gelişmişlikte etkilidir.

3. İnsani Gelişme Endeksi’ne göre gelişmişliğin ölçütleri nelerdir? Belirtiniz.

İnsani Gelişme Endeksi (İGE), özet bir insani gelişme ölçütü. İnsani Gelişmenin üç temel boyutundaki ortalama ilerlemeleri baz alarak hesaplanıyor:

Ortalama yaşam beklentisi, uzun ve sağlıklı yaşamın göstergesi sayılıyor.

Okur-yazarlık oranı (eğitim endeksindeki ağırlığı üçte iki) ve okullaşma oranının (eğitim endeksindeki oranı üçte bir) ortalaması, bilginin göstergesi kabul ediliyor.

Düzgün bir yaşam standardının göstergesi olarak da kişi başına düşen milli gelir sayılıyor.

4. Dünyadaki sıcak çatışmaların en fazla yaşandığı bölge neresidir? Açıklayınız.

Günümüz dünyasında sıcak çatışma bölgelerine örnek olarak; Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Orta Asya, kuzey ve Orta Afrika verilebilir. Bu bölgelerin Türkiye acısından en önemli özelliği, Türkiye’yi çevreleyen bir alan oluşturmasıdır. Dolayısıyla Türkiye’nin bu alanların birinde meydana gelebilecek bir değişikliğe tepkisiz kalması düşünülemez. Türkiye’nin pasif bir konumda olması ve herhangi bir rolü üslenmemesi; ne bu bölgeler ne de Türkiye acısından olumlu sonuç vermeyecektir.

5. Hazar Gölü çevresindeki başlıca boru hatları hangileridir? Belirtiniz.

Boru hatları aşağıda yer verilmiştir.

Irak
Türkiye
Ceyhan
Tiflis
ve benzeri borular Hazar Gölü'nün başlıca boru hatlarındandır.

B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelime ve kavramlarla tamamlayınız.

1. Gelişmişliğin ölçütlerinden bazıları İnsani Gelişmişlik endeksidir.

2. Gelişmekte olan ülkelerde çalışan nüfusun büyük bir kısmı hizmet sektöründe çalışmaktadır.

3. Orta Doğu’nun sıcak çatışma bölgeleri arasında olmasının temel nederi petrol ve yer altı zenginikleri’dir.

4. Orta Doğu ve Kafkasya’daki petrol ve doğal gazı taşımak için daha çok taşımacılık tercih edilmektedir.

5. Hazar Denizi ve çevresi yer altı kaynakları nedeniyle jeopolitik açıdan önemli bir bölgedir.

C. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların karşısına “D”, yanlış olanların karşısına “Y” yazınız.

(Y) 1. Gelişmiş ülkelerde doğal nüfus artış hızı yüksektir.

(Y) 2. Gelişmiş ülkelerde tarım sektöründe çalışanların oranı yüksektir.

(D) 3. Gelişmiş ülkelerin bazıları doğal kaynak bakımından zengin değildir.

(D) 4. Hazar Havzası, önemli enerji üretim alanlarındandır.

(Y) 5. Su, uluslararası çatışmalara neden olmaz.

(D) 6. Enerji taşımacılığının yapıldığı yollardan bazıları Türkiye’den geçer.

(D) 7. Coğrafi konum stratejik önemi doğrudan etkiler.

(D) 8. Dünyadaki çatışmaların en önemli nedenlerinden biri bağımsızlık isteğidir