Anlam Bilgisi

Kelimeler insan zihninde kavramlar aracılığıyla anlam kazanıp dil ile ifade edilmektedirler. Dile gelen bu ifadeler on üç farklı biçimde karşımıza çıkmaktadır: Bunlar temel anlam, yan anlamlar, çok anlamlılık, aktarma, eş anlamlılık, eş adlılık, zıt anlamlılık, alt anlamlılık, soyut ve somut anlamlılıktır. Bunlara ek olarak bağlam, yerlileştirme, anlam alanı ve duygu değeri de ifadeler arasındadır.

Sayılan on üç anlam çeşidi kelimenin anlam çerçevesini göstermektedir. Bir dilin zenginliği sahip olduğu içerik ile ön plana çıkmaktadır. Anlam bilgisinin içeriğinde yer alan anlam çeşitliliği, Türkçe'nin zenginliğine işaret etmektedir.

Semantik kapsamında kelimenin anlam çerçevesinin dışında anlam değişmeleri de yer almaktadır. Bu değişmeler anlam daralması, anlam genişlemesi ve başka anlama geçiş sayılmaktadır.

Gerçek anlam (temel anlam), sözcükler genellikle birden çok kavramı yansıtır. Bu anlamlar, sözcüklerin kullanıldıkları bağlama göre belirlenir. Başka bir deyişle, her sözcük, bir kavramı karşılamak üzere doğ­muştur. Sözcüğün bu ilk anlamına temel anlam ya da konuluş anlamı denir.

Eş anlamlı kelimeler (anlamdaş sözcükler), bir dilde yazımları ve okunuşları farklı, anlamları aynı olan kelimelere eş anlamlı sözcükler veya anlamdaş sözcükler adı verilir. Başka bir deyişle sesleri farklı, anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı (anlamdaş) sözcükler denir.

Zıt anlamlı kelimeler, farklı sözcüklerin karşıt kavramları ifade etmesine zıt anlamlı kelimeler denmektedir.

Eş sesli (sesteş) sözcükler, farklı (aralarında anlam ilişkisi olmayan) sözcüklerin aynı sesi vermesidir. - Sesteş kelimeler, ses ortaklığı olan sözcüklerdir. Karşıladıkları anlamlar arasında uzak yakın hiçbir bağ yoktur.