8. Sınıf Bir-Yay Yayınevi İnkılap Tarihi Sayfa 177-180 Cevapları

5. Ünite Değerlendirmesi

A. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları kutudan seçeceğiniz uygun sözcüklerle doldurunuz.

Kazım Karabekir-Halk Fırkası-Fethi Okyar-Takrir-i Sükûn Kanunu-Hıyanet-i Vataniye Kanunu-Demokrat Parti

1. Türkiye Devleti’nin ilk siyasi partisi 9 Eylül 1923’te kurulan Halk Fırkası’dır.
2. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Takrir-i Sükun Kanunu’na dayalı olarak kapatıldı.
3. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın başkanı Kazım Karabekir’dir.
4. Serbest Cumhuriyet Fırkası Fethi Okyar tarafından 1930 yılında kuruldu.

B. Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Doğru ifadelerin sonuna “D” harfi, yanlış ifadelerin sonuna “Y” harfi getiriniz.

(D) 1. Siyasi partiler ve sivil toplum örgütleri demokrasinin en temel ve en vazgeçilmez öğeleridir.
(D) 2. 23 Nisan 1920’de açılan TBMM’de kurulan gruplardan biri de Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu idi.
(Y) 3. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi Serbest Cumhuriyet Fırkası’dır.
(D) 4. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ekonomide liberalizmi benimsemiştir.
(Y) 5 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ekonomide devletçiliği benimsemiştir.
(D) 6 Serbest Cumhuriyet Fırkası parti programına, kadınlara seçim hakkının tanınacağı hükmünü koymuştur.

C. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru yanıtlarını işaretleyiniz.

Soru: 1. 1930 yılında, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımının yarattığı ekonomik güçlükler yanında, basında ve mecliste bir takım hoşnutsuzluklar belirdi. Mustafa Kemal, çok partili siyasal hayata geçilmesinin, yaşanan sıkıntıların giderilmesi için çözüm olabileceğini düşündü.
Aşağıda verilenlerden hangisi, Mustafa Kemal’in bu düşüncesi doğrultusunda gerçekleşmiştir?
A) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması
B) Halk Fırkası’nın kurulması
C) Erken seçim yapılması
D) Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması
Cevap D

Soru: 2. Mustafa Kemal 3 Mart 1931’de CHF Genel Başkanı olarak Meclis Grup Başkanlığı’na gönderdiği yazıda, CHF’nin 22 seçim bölgesinde eksik aday göstermesini istedi. Böylece bu seçim bölgelerinde otuz milletvekili bağımsız adaylardan seçilebilecekti.
Mustafa Kemal’in bu girişimi aşağıdaki yargılardan hangisine destek oluşturmaktadır?
A) Mustafa Kemal iktidar partisinin değişmesini istemektedir.
B) Mustafa Kemal, CHF’nin ülke yönetiminde yetersiz bir parti olduğunu düşünmektedir.
C) Mustafa Kemal, mecliste muhalefet olması için çaba göstermektedir.
D) Mustafa Kemal, yeni bir parti kurma hazırlığı içindedir.
Cevap C

Soru:3. 15 Haziran 1926’da planlanan İzmir suikastı Mustafa Kemal’in devlet başkanlığı döneminde düzenlenen üçüncü girişimdir.
Yukarıdaki bilgi göz önüne alındığında,
I. Mustafa Kemal’e bir suikast düzenlenmiştir.
II. Çeşitli dönemlerde Mustafa Kemal’e yönelik suikast girişimleri olmuştur.
III. İzmir suikastı Mustafa Kemal’in Meclis başkanlığı döneminde gerçekleştirilmek istenmiştir
IV. Mustafa Kemal, suikastçıları cezalandırmıştır.
Yargılarından hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız II B) I ve III C) I, III ve IV D) I, II, III
Cevap A

Soru: 4. “Çeşitli partilerin muhalefeti, birbirleriyle mücadeleleriyle beraber, aralarında adeta memleketin ve milletin gerçek çıkarları karşısında kendiliğinden bir anlaşmaya varmak içindir.”
Mustafa Kemal’in yukarıdaki konuşmasından aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkartılamaz?
A) İktidar ve muhalefet partileri birbirleriyle mücadele içindedir.
B) İktidar ve muhalefet partileri ülkenin çıkarları için çalışır.
C) Siyasetçiler milletin çıkarlarına göre hareket etmelidir.
D) Muhalefet partileri, iktidarın savunduklarının tersini savunmak zorundadır.
Cevap D

Soru:5 Aşağıdakilerden hangisi Atatürk döneminde kurulan siyasi partilerden biri değildir?
A) Serbest Cumhuriyet Fırkası B) Millî Kalkınma Partisi
C) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası D) Cumhuriyet Halk Fırkası
Cevap B

Soru:6 Aşağıdakilerden hangisi, Atatürk döneminde çok partili hayata geçilememesinin temel nedenidir?
A) Siyasi partilerin kurulmasına izin verilmemesi
B) Ekonomik koşulların elverişsiz olması
C) Ülkede demokratik koşulların henüz oluşmaması
D) Atatürk’ün çok partili hayata karşı olması
Cevap C

7 “Milli egemenlik esasına dayalı ve özellikle cumhuriyet idaresine sahip bulunan memleketlerde siyasi partilerin varlıkları doğaldır.”
Aşağıdaki cümlelerden hangisi Atatürk’ün sözünü destekler niteliktedir?
A) Bütün vatandaşlar siyasi partilere üye olabilir.
B) Siyasi partiler sadece cumhuriyet yönetimlerinde görülür.
C) Siyasi partiler devlet tarafından kurulurlar.
D) Siyasi partiler demokrasinin temel öğeleri arasındadır.
Cevap C

8. “Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun partileşmiş halidir. Cumhuriyet devrimlerini gerçekleştiren parti, ekonomide ‘devletçiliği’ benimsemiştir.”
Yukarıda sözü edilen siyasi parti aşağıdakilerden hangisidir?
A) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
B) Serbest Cumhuriyet Fırkası
C) Cumhuriyet Halk Fırkası
D) Demokrat Parti
Cevap C

9. “Mustafa Kemal Paşa ülkede ulusal egemenlik anlayışını, cumhuriyet rejimi ve demokrasiyi
yerleştirmek istiyordu. Bu amaçla Meclis açıldı, saltanat kaldırıldı ve cumhuriyet ilan edildi. Sırada .”
Yukarıdaki boşluk aşağıdakilerden hangisi ile doldurulursa paragraf tamamlanmış olur?
A) Çok partili hayata geçmek vardı.
B) Ankara’nın başkent yapılması vardı.
C) Halifeliğin kaldırılması vardı.
D) Soyadı Kanunu’nu ilan etmek vardı.
Cevap A

Soru: 10. Mustafa Kemal, muhalefet olmadan demokrasinin işleyemeyeceğini düşünüyordu. 3 Mart 1931’de CHP Genel Başkanı olarak Meclis Grup Başkanlığına gönderdiği yazıda milletvekili genel seçimlerinin yenilenmesi gerektiğini yazmıştır. Yazısında, CHP’nin 22 seçim bölgesinde eksik aday göstermesini istemiştir. Bu seçim bölgelerinde 30 milletvekilinin bağımsız adaylardan seçilmesini amaçlamıştır.
Yukarıdaki bilgi göz önünde bulundurulduğunda Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Demokratik siyasi yaşama önem vermektedir.
B) Kadın hakları konusunu önemsemektedir.
C) Laikliği savunmaktadır.
D) Cumhuriyetin ilanından yanadır.
Cevap A

Soru:11. 4 Mart 1925 tarihinde çıkartılan Takrir-i Sükûn Kanunu iki yıllık bir süre için uygulamaya konulmuştur. Ancak bu yasanın uygulanma süresi iki yıl daha uzatılarak 1929 yılına kadar devam etmiştir.
Yasanın uygulama süresinin uzatılmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kanunun hükümetin yetkilerini sınırlandırıcı özellikler taşıması
B) Yasanın verdiği yetkilerle inkılapların kolayca gerçekleştirilebilmesi
C) Bu tür yasalar için iki yılın yetersiz olması
D) Yasanın kişi hak ve özgürlüklerini genişletmesi
Cevap B

Ç. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız. Yanıtlarınızı öğrenci ürün dosyasına koyunuz.

Soru:1. Demokrasi için siyasi partilerin varlığı neden gereklidir? Yazınız.

Siyasi partiler demokratik bir devlet yönetiminin vazgeçilemez unsurlarıdır. Siyasi partiler halkın devlet yönetiminde temsilcileri aracılığıyla söz sahibi olmasını sağlamaktadır. Siyasi partiler sayesinde devlet yönetiminde alınan kararlar birçok kişinin görüşü alınarak oluşturulur tekbaşlı bir yönetime göre daha sağlıklı ve güvenilirdir.

Soru:2. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk siyasi partilerinin adları nelerdir? Yanıtınızı “iktidar” ve “muhalefet partileri” olarak ayırarak yazınız.

• iktidar partileri
• Halk Fırkası
• muhalefet partileri
• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
• Serbest Cumhuriyet Fırkası’

Soru:3. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ile Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurucularını yazınız.

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kurucuları Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Rafet Bele, Adnan Adıvardır. Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları: Fethi Okyar

Soru:4. Atatürk, kurulacak olan siyasi partilerin hangi kurallara ve ilkelere bağlı kalmasını istemiştir. Yazınız.

Cevap: Atatürk ilke ve inkılâplarına bağlı olarak çalışmalı, vatanın çıkarlarını her şeyin üstünde tutmalıdırlar.