Fetih 1453 filmi kadar Fatih Sultan Mehmetin beyazperdeye yansıyan kişiliği de çok tartışıldı. Oysa Fatihin gerçek kişiliğine dair en eski izler onun çocukluk defterindeki yazı ve çizimlerinde gizli.
Fatih Sultan Mehmet'in not defteri
118
218
Topkapı Sarayı arşivinde bulunan çok eski ve bir çocuk tarafından kullanıldığı anlaşılan bir deftere uzun yıllar kimse ilgi göstermez.
318
Sonunda 1940lara doğru geleneksel Türk sanatları ve kültürüne büyük katkılarda bulunan Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünverin dikkatini çeker. Ünver kaynağı konusunda bir türlü emin olamadığı bu defteri uzun aralıklarla gözden geçirir.
418
Kesin kanıtlar bulamasa da 20 yıllık bir süre içerisinde defalarca incelediği bu çok eski çocuk defterinin Fatih Sultan Mehmetin çocukluk yıllarına ait olduğu konusunda kanaat sahibi olur.
518
180 sayfalık üzerinde karakalem yazı ve çizimler bulunan defterin Fatihin babası Sultan II. Murat Han dönemine ait olduğu kesindir.
618
Yapıldığı kağıtlar da o dönem İtalyadan getirilen kağıtlardandır. Üstelik Hazine-i Humayuna konacak kadar ve Sultan II. Abdülhamitin emriyle saray mücellithanesinde ciltlenip bakımı yapılacak kadar önem verilmiştir.
718
Süheyl Ünver, 20 yıl emin olamadıktan sonra nihayet 1961 yılında bu defteri Fatihin Çocukluk Defteri adlı bir çalışmasıyla ilan eder. Topkapı Sarayı arşivinde bulunan defter Fatih Sultan Mehmete dair bilinen en eski belgeleri de içermektedir.
818
Böylelikle çağ açıp çağ kapatan sultanın küçüklüğüne dair en somut bilgi ve işaretler bu defter vasıtasıyla ortaya çıkmış olur.
918
FATİHİN ÇOCUKLUK DEFTERİNDE NELER VAR? -Tamam ya da eksik birçok tuğra denemesi -Dönemin eserlerinde rastlanan türden çiçek motifleri -At başları, baykuş, leylek, kartal çizimleri -Kanat şeklinde desenler -Fatihin hocalarının ve o dönem etrafında gördüğü kimselerin karikatürleri -Sarıklı yüz çizimleri, Hıristiyan portreleri -Eski Türkçe alfabe -Yunan alfabesi -Farsça beyitler -Fal bakmada kullanılan semboller
1018
Keskin görüş ve gözlem yeteneği
Süheyl Ünver defter hakkında kesin hüküm bildirmekten kaçınmakla birlikte defterdeki çocukluk çizimlerine bakarak Avni mahlasıyla yazdığı şiirlerle devrinin önemli şairleri arasına giren Fatih Sultan Mehmetin daha çocukluktan resim ve nakıştan anladığına, hatta resim ve nakış yaptığına hükmeder.
1118
Karalama defterinde küçük Fatih hem resme olan kabiliyetini hem de insanlar üzerinde yaptığı gözlemleri göstermektedir. Yaptığı kartal, at başı, baykuş, leylek gibi hayvan çizimlerinin yanında defterde yine Fatihin kaleminden çizilmiş hocalarına ve saray erkanından insanlara ait karikatürler yer alır.
1218
Sarıklı, sakallı insanların yanı sıra muhtemelen o dönem sarayda bulunan Hıristiyan prenslerin ve kendisine yabancı dil öğreten Batılı hocaların da çizimlerini yapmıştır Küçük Fatih defterine.
1318
Süheyl Ünverin ifadeleriyle bu çizimler çok çocukça ve o nispette acele velakin kudretlidir. Yüzlere verilen dikkatli intibalar harikuladedir. Fatihin daha küçücükken bu basit resimlere yansıttığı yüz ifadeleriyle keskin görüş ve gözlem yeteneğini gösterdiği söylenir.
1418
Fatihin daha küçücükken bu basit resimlere yansıttığı yüz ifadeleriyle keskin görüş ve gözlem yeteneğini gösterdiği söylenir.
1518
Fatihin hayal dünyası
Fatihin çocukluk defteri, 1000 yıllık Doğu Roma ile beraber pek çok devleti fetheden ve daha çocuk yaşta padişah olan II. Mehmetin küçük yaşlardaki zihin ve hayal dünyasını ortaya koyması açısından da ilginç bir belgedir.
1618
Kısa bir süre sonra Fatih olacak şehzadenin çocuk dimağı, eğitimi, hocaları, öğrendiği diller ve zevkleri hakkında ilk işaretleri içermektedir.
1718
Besmele ile başlayan defterde Fatih daha küçük yaşta eğitimini almaya başladığı Arap, Fars ve Yunan alfabeleriyle yazılar yazdığı gibi, çok sevdiği at başlarını ve diğer hayvanları resmetmiş ve en önemlisi padişah olacağı zaman kullanacağı imzası olan tuğrasının ilk denemelerini bu defter üzerinde gerçekleştirmiştir.'
1818
Mehmed bin Murat Han şeklinde defalarca tekrarladığı tuğra örneklerine Fatih ilginçtir El-Muzaffer Daima ibaresini de yerleştirerek daha küçük yaşlardan neleri hedeflediğini de göstermiştir.
Defter, çocuk yaşta padişah olan II. Mehmetin zihin ve hayal dünyasını ortaya koyması açısından ilginç bir belge.