MİRAS
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 129 Cevabı
1. “Doğal bitki örtüsü büyük ölçüde iklimin yansımasıdır.” sözünden ne anlıyorsunuz? Bitki örtüsüne bakarak bir yerin iklimi hakkında ne gibi çıkarımlar yapabilirsiniz? Düşüncelerinizi sınıfta paylaşınız.
Cevap: Bir bölgenin bitki örtüsünün oluşumu için, o bölgenin iklimi, yeryüzü şekilleri ve toprak özellikleri coğrafi etkenleri olarak gereklidir. Fiziki etkenleri olarak da ısı, basınç, sıcaklık gibi değişkenler söz konusu olmak ile birlikte doğal bitki örtüsünün oluşumda özellikle iklimin oldukça büyük etkisi yer almaktadır. Bunun sebebi ise iklim özelliklerinin o bölgedeki topraklarda meydana gelen değişimler için önemli olmasıdır. Örneğin iklim olarak oldukça fazla yağmur alan bölgelerde ağaçların gövdeleri odunsu olmak ile birlikte boyları da oldukça uzun olup meyveleri de daha büyük ve daha sert kabukludur.
Bunun yanı sıra karasal iklimin söz konusu olduğu ve az yağış alan bölgelerde ağaç türleri otsu bir gövdeye sahip olup ağaç oluşumu bulunmamaktadır. Bunun sebebi ise az yağış alan bölgelerde köklerin yeteri kadar suyu içerisinde barındıramamasıdır. İklim içerisinde sadece yağışların olması değil aynı zamanda iklimlerin oluşum süreleri, yağışların sürekliliği de bitki örtüsünü etkileyen unsurlardan bir tanesi olup ağaçların yemiş verip vermemesi, çiçeklenme zamanı ya da yaprak döküp dökmemesi açısından belirleyici özelliklerden bir tanesidir. Bitki örtüsüne bakarak oluşan ağaçlanmalara ve bitkinin boyu, köklenmesine bakarak iklim hakkında
2. Belirli bir yaşın üzerine gelmiş insanların çoğu, bitkilerin adlarından tutun da onlardan hangi alanlarda ve nasıl yararlanılacağına dair önemli bilgilere sahiptir. Sizce bu insanlar, bu tür bilgileri nasıl elde etmiş olabilir? Düşüncelerinizi sınıfta paylaşınız.
Cevap: Hayat deneyimleri ve toprakla ilgilenmelerinden dolayı olabilir.
Aşağıdaki görsellerden hareketle bitki topluluklarının birbirinden ayrılan özelliklerini sınıfça belirleyerek oluşan bitki formasyonlarını noktalı yerlere yazınız.
Cevap: Sırası ile; Ağaç formasyonu, çalı formasyonu, ot formasyonu, çöl formasyonu
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 135 Cevabı
Aşağıda bazı bitki topluluklarının dünyadaki dağılışları ve bu bitki topluluklarına ait görseller verilmiştir. Bu görsellerden de yararlanarak noktalı yerleri doldurunuz.
Cevap: Ağaç formasyonu, Çalı Formastonu
Ot Formasyonu, Çöl Formasyonu
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 136 Cevabı
Aşağıda bazı bitki topluluklarının dünyadaki dağılışları ve bu bitki topluluklarına ait görseller verilmiştir. Bu görsellerden de yararlanarak noktalı yerleri doldurunuz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 137 Cevabı
Aşağıdaki haritada birbirinden çok uzakta olmasına rağmen aynı bitki örtüsüne sahip alanlar kırmızı renkle gösterilmiştir. Bu bölgelerde benzer bitki topluluklarının görülme nedenleri neler olabilir? Düşüncelerinizi aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.
Cevap: Bitki örtüsünün dağılışını etkileyen en önemli faktör iklimdir. Bu nedenle farklı bölgeler arasında benzer bitki çeşitleri varsa, bölgelerin aynı iklime sahip olduğu söylenebilir. Ayrıca sıcaklık, yağış çeşit ve miktarları gibi iklim unsurları ile toprak ve arazi yapısı da benzer olabilir. İklim koşullarından etkilenen (kış sporları, rafting vb.) ekonomik faaliyetlerde de benzerlik görülebilir.
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 139 Cevabı
Bitkiler yükseklere çıkıldıkça farklı kuşaklar oluşturur. Aşağıda Ekvator üzerinde yer alan bir dağın yamacı temsilî olarak gösterilmiştir. Görselde yer alan bu yamaçtan yükseldikçe bitkilerin oluşturduğu kuşakları ve bu kuşakların oluşum nedenlerini noktalı yerlere yazınız.
Cevap: 4000 - Alpin 3000- Alpin 2000- İğne yapraklı ormanlar 1000- Tropikal dağ ormanları 0- Yağmur ormanları
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 141 Cevabı
Yaşadığınız ilde bulunan endemik ve relikt bitkileri araştırarak bulduğunuz verileri rapor hâline getiriniz. Çalışmanızı görsellerle destekleyerek oluşturduğunuz sunuyu sınıfta paylaşınız. Ayrıca yaptığınız çalışmaları EBA’ya yükleyebilirsiniz.
Cevap: Bu etkinliği yaşadığınız ile göre kendini yapmalısınız.
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 142 Cevabı
Aşağıdaki tabloda bazı illerde yer alan orman alanlarının bu illerin yüz ölçümüne oranları verilmiştir.
Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Şanlıurfa ve Aksaray’da ormanların il yüz ölçümüne oranı diğer illere göre oldukça düşüktür. Böyle bir durumun ortaya çıkmasının nedenleri nelerdir?
Cevap: Sıcaklığın ve yağışın az olmasından kaynaklanır.
• Bingöl, kendisi gibi iç kesimlerde yer alan diğer illerden orman varlığı bakımından daha zengindir. Bingöl’ün hangi özelliği böyle bir sonucun ortaya çıkmasına neden olmuştur?
Cevap: Fazla yağış almasından kaynaklanmaktadır
• Akdeniz iklim bölgesinde yer alan iki ilden Muğla’nın Adana’dan daha fazla orman alanına sahip olmasının nedenleri nelerdir?
Cevap: Adanın Muğla'ya göre daha az yağış almasından kaynaklanır.
• İstanbul ve Adana’nın sahip olduğu orman alanları, kıyı bölgelerinde yer alan diğer illere göre daha azdır. Bu durumun nedenleri nelerdir?
Cevap: Yerleşmenin kentleşmenin, sanayileşmenin tarım alanının fazla olması.
• Karadeniz’e kıyısı olan Karabük ve Trabzon, ormanların oluşumu bakımından benzer coğrafi özelliklere sahiptir. Ancak bu illerdeki orman alanlarının il yüz ölçümüne oranları farklıdır. Böyle bir durumun ortaya çıkmasının nedenleri nelerdir?
Cevap: Yerleşim ve yükseltinin etkisi, illerin yüzölçümünün farklı olması
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 143 Cevabı
Karadeniz ormanlarında yükseklere çıkıldıkça azalan sıcaklığa bağlı olarak bitkiler farklı kuşaklar oluşturur. Kıyıdan itibaren yükseklere doğru geniş, karışık ve iğne yapraklı ormanlar ve sonrasında dağ çayırları ortaya çıkar.
Yukarıdakilerden hareketle Karadeniz ormanlarını oluşturan ağaç türlerinin hangi kuşağa ait olduğunu aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.
Cevap: 2000- Dağ çayırı (Alpin) 1500- İğne yapraklı ormanlar 1000- Karma yapraklı ormanlar 0- Geniş yapraklı ormanlar
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 145 Cevabı
Akdeniz ormanlarında yükseklere çıkıldıkça azalan sıcaklığa bağlı olarak bitkiler farklı kuşaklar oluşturur. Kıyıdan itibaren Akdeniz kıyı kuşağı ormanları, Akdeniz dağ kuşağı ormanları ve sonrasında dağ çayırları ortaya çıkar.
Yukarıdakilerden hareketle Akdeniz ormanlarını oluşturan ağaç türlerinin hangi kuşağa ait olduğunu aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.
Cevap: 2000- Dağ çayırı (Alpin) 1000- İğne yapraklılar 0- Geniş yapraklılar
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 146 Cevabı
Anıt Ağaç: Yaş, çap ve boy itibarıyla kendi türünün alışılagelmiş ölçüleri üzerinde boyutlara ulaşan; yöre tarihi, kültür ve folklorunda özel yeri bulunan; geçmiş ile günümüz, günümüz ile gelecek arasında iletişim sağlayabilecek uzunlukta doğal ömre sahip ağaçlara denir. Buna göre Türkiye’de anıt ağaç özelliği taşıyan ağaçlar hakkında bir araştırma yapınız. Yaptığınız araştırmayı görsellerle destekleyerek sınıf panosunda sergileyiniz.
Cevap: Anıt ağaçların bilimsel tanımı “Yaş, çap ve boy itibarıyla kendi türünün alışılmış ölçüleri üzerinde boyutlara sahip olan, yöre folklorunda, kültür ve tarihinde özel yeri bulunan, geçmiş ile günümüz, günümüz ile gelecek arasında iletişim sağlayabilecek uzunlukta doğal ömre sahip olan ağaçlar, anıt ağaçlardır.” biçiminde yapılmaktadır.
- Eskişehir, İnönü’deki Oklubalı Ardıçları
- Kütahya, Domaniç’teki Mızıkçam,
- Bursa’daki Alufeli çınar,
- Hatay, Bedirge’deki Yavuz Selim Meşesi,
- İstanbul, Sultanahmet’teki Şecer-i Vak vak çınarı
- Antalya, İbradı’nın Kestaneleri,
- İstanbul, Gülhane’deki Taşlıçınar,
- İzmir, Beyköy, Beydağ’ındaki Mengerli çınarı
- Bolu, Güvemköydeki Uşaklı çam
- Bursa, Orhan Camii avlusundaki “Eskicibaba çınarı
- Aydın, Selatin Köyünün tepesindeki zeytin ağacı
- Eskişehir, Hamamyolu Caddesinde bulunan Doğu çınarı
- İzmir, Salihli Bozdağ Subatan Yaylasında bulunan Doğu çınarı
- Zonguldak ‘un Alaplı ilçesinde bulunan Gümeli Porsuğu
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 149 Cevabı
Yanda verilen Türkiye haritasında Çatalzeytin-Alanya arasındaki hattın profili aşağıda gösterilmiştir. Bu hat üzerinde yer alan bitki örtüsünü aşağıdaki sembolleri kullanarak verilen profil üzerine çiziniz.
Cevap: Bu etkinliği kendini yapmalısınız
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 151 Cevabı
Türkiye’de bitkilerden yararlanma şekilleri çeşitlidir. Aşağıdaki görsellerde verilen bitki türlerinin kullanım alanlarını noktalı yerlere yazarak haritada gösterilen illerle eşleştiriniz.
10. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 152 Cevabı
Soldan Sağa
Yukarıdan Aşağıya