10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 25-27 Cevapları (MEB Yayınları)
1. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Soruları
Sayfa 25 – Süveyş Kanalı
1. Süveyş Kanalı’nın kıtalara ve denizlere göre konumu nasıldır? Açıklayınız.
Cevap: Süveyş Kanalı, Afrika ile Asya kıtaları arasında yer alır. Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayan stratejik bir su yoludur. Bu özelliğiyle hem Avrupa ile Asya arasındaki mesafeyi kısaltır hem de küresel ticaretin en önemli geçiş noktalarından biri hâline gelir.
2. Olayın yaşanmasına neden olan doğa olayları dikkate alındığında bölgenin coğrafi özellikleri hakkında neler söylenebilir?
Cevap: Süveyş Kanalı’nın bulunduğu bölgede çöl iklimi hâkimdir. Arazinin düz ve kumluk yapısı, şiddetli kum fırtınaları ve sert rüzgârlar gemi trafiğinde risk oluşturmaktadır. Bu da olayın yaşanmasında coğrafi koşulların etkili olduğunu göstermektedir.
3. Süveyş Kanalı’nın kaza nedeniyle kapalı kalmasının bölgesel ve küresel etkileri neler olabilir?
- Bölgesel etkiler: Mısır, geçişlerden elde ettiği gelirleri kaybeder, bölgesel ticaret durma noktasına gelir.
- Küresel etkiler: Dünya ticaretinde ciddi gecikmeler yaşanır, petrol ve doğalgaz taşımacılığı aksar, nakliye maliyetleri artar. Küresel piyasalarda fiyat dalgalanmaları ortaya çıkar.
4. Yaşanan olay sonrasında ham petrol ve LNG sevkiyatında aksaklıkların yaşanmasının ekonomik, sosyal ve politik etkileri neler olabilir?
- Ekonomik etkiler: Enerji fiyatları yükselir, üretim maliyetleri artar, ülkelerin ekonomileri olumsuz etkilenir.
- Sosyal etkiler: Halkın yaşam maliyetleri artar, enerjiye bağlı sektörlerde üretim düşer, işsizlik ve refah kaybı yaşanır.
- Politik etkiler: Enerji güvenliği tartışmaları büyür, ülkeler yeni ticaret yolları ve enerji kaynakları arayışına girer.
Sayfa 26 – Aral Gölü
5. Uydu görüntülerindeki değişim dikkate alındığında Aral Gölü’nde nasıl bir çevre sorunu yaşandığı söylenebilir?
Cevap: 1989’dan 2018’e kadar Aral Gölü’nde su miktarı dramatik şekilde azalmış, göl neredeyse yok olma noktasına gelmiştir. Bu durum, dünyanın en büyük çevre felaketlerinden biri olarak değerlendirilmektedir.
6. Aral Gölü’nde yaşanan sorundan doğrudan etkilenen ülkelerin hangileri olduğunu işaretleyiniz.
Cevap: Kazakistan ve Özbekistan.
7. Aral Gölü’nde yaşanan sorunun ortaya çıkmasında etkili olan doğal ve beşerî faktörler neler olabilir? Açıklayınız.
- Doğal faktörler: Kurak iklimin etkisi, yüksek sıcaklıklar ve aşırı buharlaşma.
- Beşerî faktörler: Gölü besleyen nehirlerin yönünün pamuk tarımı için değiştirilmesi, bilinçsiz sulama yöntemleri ve aşırı su tüketimi.
8. Aral Gölü’nde yaşanan değişimin ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri neler olabilir?
- Ekonomik: Balıkçılık sektörü yok olmuş, bölge halkı işsiz kalmıştır.
- Sosyal: Halk büyük şehirlere göç etmek zorunda kalmış, yaşam kalitesi düşmüştür.
- Çevresel: Tuzluluk artmış, toprak verimliliği azalmış, biyolojik çeşitlilik büyük ölçüde kaybolmuştur.
Sayfa 27 – Meksika Körfezi Petrol Felaketi
9. Petrol kuyusu felaketi, yaşandığı yerdeki beşerî ortamda ne tür etkiler ortaya çıkarmıştır? Açıklayınız.
Cevap: Petrol sızıntısı sonucu:
- Balıkçılık sektörü büyük zarar görmüş, binlerce kişi işsiz kalmıştır.
- Bölgedeki turizm gelirleri azalmış, kıyılar cazibesini kaybetmiştir.
- Kirlenen su ve hava, insanların sağlığını olumsuz etkilemiştir.
- Bölge halkı uzun süreli ekonomik sıkıntılar yaşamıştır.
10. Yaşanan bu felaketin, kazadan etkilenen bölgedeki uzun vadeli ekonomik etkileri neler olabilir?
- Balıkçılık ve turizm sektörleri uzun yıllar toparlanamayabilir.
- Temizlik ve rehabilitasyon çalışmaları için çok büyük maliyetler ortaya çıkar.
- Bölgenin yatırım çekme potansiyeli düşer, ekonomiye olan güven sarsılır.
- Ekonomik kayıplar bölge ülkelerinin bütçesine uzun vadeli yük getirir.