10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 40 Cevapları
1. Tema Soruları
Soru 1: Toplumların, geleneklerini şiirsel bir dille yansıtmalarının gerekçeleri neler olabilir?
Cevap: Gelenekleri şiirle anlatmak, hem duyguları güçlü biçimde ifade etmek hem de kuşaktan kuşağa kolayca aktarılmasını sağlamak içindir.
Soru 2a: Okuduğunuz şiirde türküye ait hangi unsurlara yer verilmiştir?
Cevap: Türkülerin saflığı, doğallığı, halkın acı ve sevinçlerini dile getirmesi, imzasız ama içten sözlerle halkın duygularını yansıtması işlenmiştir.
Soru 2b: Siz olsaydınız türkülerin hangi yönlerini şiirinize yansıtırdınız?
Cevap: Ben olsaydım türkülerin umut, dayanışma, sevgi ve toplumsal birlik yönlerini şiirime yansıtırdım.
Soru 3: Şair, şiirini oluştururken toplumun hangi özelliklerini ön plana çıkarmıştır? Bu özellikler hangi millî ve manevi değerlerle ilişkilendirilebilir?
Cevap: Şair, halkın içtenliğini, doğayla bağını ve samimiyetini öne çıkarmıştır. Bu özellikler sevgi, kardeşlik, sadelik ve dürüstlük gibi manevi değerlerle ilişkilidir.
Soru 4: Okuduğunuz şiire göre türkü, söyleyiciyle toplum arasında nasıl bir bağ kurmuştur?
Cevap: Türkü, bireyin duygularıyla toplumun ortak belleğini birleştirerek güçlü bir bağ kurmuştur.
Sıra Sizde Etkinliği
Soru 1: Aşağıdaki sözlü kültür ürünlerini ezgili ve ezgisiz olarak sınıflandırınız.
- Ezgili Söylenenler: Türkü, Ninni, Mani, Koşuk, Varsağı, Semai
- Ezgisiz Söylenenler: Fıkra, Masal, Deyim, Tekerleme, Destan, Bilmece, Halk hikâyesi, Efsane
Soru 2: “Türkü tutturmak, türkü çağırmak, türkü yakmak, köy türküsü” ifadelerinin anlamlarını yazınız.
- Türkü tutturmak: Türkü söylemeye başlamak.
- Türkü çağırmak: Türkü söylemek.
- Türkü yakmak: Yeni türkü bestelemek veya söylemek.
- Köy türküsü: Halk arasında doğan, ezgili halk şiiri.
Soru 3: “Birlikte türkü söyleyebildiklerim benim milliyetimdendir.” (Nevzat Kösoğlu)
“Bir milletin türkülerini yakanlar kanunlarını yapanlardan daha güçlüdür.” (Shakespeare)
Türkülerin hangi yönüne vurgu yapılmaktadır?
Cevap: Türkülerin, milletin duygularını, kimliğini, birlik ve beraberliğini koruma gücü vurgulanmıştır.
Soru 4: Dizi ve filmlerde türkülerden yararlanılmasının nedeni ne olabilir?
Cevap: Türküler, sahnelere duygu katar, geçmişi hatırlatır ve seyircide ortak kültürel hafıza oluşturur. Yapımcılar bu etkiden faydalanmak ister.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 41 Cevapları – MEB Yayınları
Soru 5a) Türkü kelimesinin size çağrıştırdıklarını aşağıdaki kutucuklara yazınız.
- Ezgi
- Sevda
- Hasret
- Doğa
- Vatan
- Umut
- Ayrılık
- Saz
- Yurt
- Duygu
Soru 5b) Kutucuklara yazdığınız ifadelerden faydalanarak aklınıza gelen türkü isimlerini yazınız.
- Fikrimin İnce Gülü
- Bahçada Yeşil Çınar
- Allı Turnam
- Drama Köprüsü
- Çökertme Türküsü
- Kara Üzüm Habbesi
- Deniz Üstü Köpürür
- Gesi Bağları
- Ağlama Yar Ağlama
Sıra Sizde Soruları
Soru: Metni okumaya başlamadan önce yandaki karekodu etkileşimli cihazınıza okutarak içeriği dinleyiniz.
Cevap: Dinledim.
Soru: Müziğin sizde uyandırdığı duygudan hareketle okuyacağınız türkünün içeriğiyle ilgili tahminlerde bulununuz.
Cevap: Türkünün daha çok ayrılık, özlem ve sevgi üzerine olacağını tahmin ediyorum.
Soru: Tahminlerinizi yaparken metnin başlığını ve görselini göz önünde bulundurmayı unutmayınız.
Cevap: “Turnalar” başlığı ve görsel bana gurbet, yolculuk ve haber götüren kuşları hatırlattı.
Soru: Türküyü yüksek sesle okuyunuz.
Cevap: Türküyü yüksek sesle okudum.
Soru: Türküyü ezgili bir şekilde okumaya özen gösteriniz.
Cevap: Ezgili ve içten bir şekilde okudum.
Soru: Türküyü okurken tahminlerinizin doğruluğunu değerlendiriniz.
Cevap: Tahminlerim doğru çıktı; turnalar aracılığıyla haber gönderme, gurbet acısı ve kavuşma isteği işlendi.