10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 52
Yansıtma Notu
Soru 1: Madde miktarının ifade edilmesinde kullanılan birimlerle ilgili değişen düşüncelerinizi özetleyiniz.
Cevap: Başta sadece adet ve gram yeterli olur sanıyordum. Ancak moleküler düzeyde miktarları doğru ifade etmek için mol kavramının zorunlu olduğunu öğrendim. Ayrıca bağıl kütle ve atom kütlesinin ¹²C izotopuna göre tanımlandığını fark ettim.
Soru 2: Aşağıda verilen kavramlara ilişkin ders öncesi ve sonrasındaki düşüncelerinizi yazınız.
Mol Kavramı
- Önce: Yaklaşık bir miktar sanıyordum.
- Sonra: 6,02×10²³ tanecik içeren kesin bir birim olduğunu, kütle–tanecik dönüşümünde temel ölçü olduğunu öğrendim.
Atom Kütlesi
- Önce: Sadece gram ile ifade edildiğini düşünüyordum.
- Sonra: akb (Da) ile ölçülen değer olduğunu, periyodik tablodaki sayıların ortalama atom kütlesi olduğunu öğrendim.
Bağıl Kütle
- Önce: Karışık bir oran gibi geliyordu.
- Sonra: Bir atomun kütlesinin ¹²C izotopunun 1/12’sine göre karşılaştırma değeri olduğunu, doğrudan ölçüm değil referanslı bir değer olduğunu anladım.
Kontrol Noktası
Soru 1-a: Kütle ile tanecik sayısı arasındaki farkı anlamak için mol kavramını nasıl kullanırsınız?
Cevap: Mol, bir maddedeki tanecik sayısını ifade eder. Aynı mol sayısına sahip maddeler eşit tanecik içerir, ancak farklı kütleye sahip olabilir. Çünkü atom kütleleri farklıdır. Mol sayesinde kütleden tanecik sayısına, tanecikten kütleye dönüşüm yapılabilir.
Soru 1-b: Kimyasal tepkimelerde ve bileşiklerde gram yerine mol kavramının kullanılmasının temel önemini yazınız.
Cevap: Kimyasal tepkimelerde maddeler tanecik düzeyinde etkileşir. Gram cinsinden ölçüm, tanecik sayısını doğrudan vermez. Mol kavramı kullanıldığında tanecik sayısı net biçimde bilinir ve denklemler doğru şekilde kurulabilir. Bu sayede bileşiklerin formülü ve oranları da doğru ifade edilir.
Soru 2: Bir Türk lirasının çapı 26,11 mm’dir. 1 mol 1 TL madeni parayı uç uca eklerseniz Güneş’e kaç kere gidip gelebilirsiniz? (Dünya–Güneş arası ≈ 150 milyon km)
Cevap: Yaklaşık 5,2 × 10¹⁰ kez gidip gelinebilir.