10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 140 Cevapları
2.3. Osmanlı Devleti’nde Ordu, Hukuk ve Toprak Sistemi
Düşünelim
Soru: Osman Bey’in Karacahisar’ı fethettikten sonra atadığı görevliler, devletleşme sürecinde hangi kurumsal yapıların oluşmaya başladığını göstermektedir? Açıklayınız.
Kısa Cevap: Adalet, güvenlik ve toprak yönetimi kurumları oluşmuştur. Bu durum beylikten devlete geçiş sürecinin başladığını gösterir.
Osman Bey’in Karacahisar’ın fethinden sonra kadı, subaşı ve tımar sahipleri görevlendirmesi;
- Hukuk sisteminin oluşmaya başladığını (kadı)
- Güvenlik ve askerî örgütlenmenin geliştiğini (subaşı)
- Toprak yönetimi ve asker yetiştirme düzeninin kurulduğunu (tımar)
göstermektedir.
Bu uygulamalar, Osmanlı’da devlet teşkilatının temellerinin atıldığının en önemli kanıtlarındandır.
Keşfedelim
Soru: Aşağıdaki kavramları; ordu, hukuk, toprak sistemi kategorilerine ayırınız.
Kavramların Sınıflandırılması
ORDU SİSTEMİ
- Kapıkulu
- Sipahi
- Cebeli
- Ulufe
- Pençik
- Devşirme
- Gazi
- Kazasker (Ortak alan)
HUKUK SİSTEMİ
- Kadı
- Kazasker (Ortak alan)
- Ferman
TOPRAK SİSTEMİ
- Tımar
- Tahir / Tahrir
- Sipahi
- Kadı (ortak alan)
Not: Kazasker hem askerî hem hukuk alanıyla; kadı ise hem hukuk hem toprak yönetimiyle ilişkilidir.
Soru: Şemadaki kesişimlerden hareketle, bu üç sistem arasındaki ilişki nedir?
Kısa Cevap: Ordu, hukuk ve toprak sistemi birbirini tamamlar şekilde işlemektedir.
Osmanlı Devleti’nde:
- Tımar sistemi, hem toprağı işler halde tutmuş hem de sipahileri yetiştirerek orduyu güçlendirmiştir.
- Kadı ve kazasker, hukuki denetimi sağlayarak toprak ve ordu düzeninin bozulmasını önlemiştir.
- Böylece devlet, güçlü, adaletli ve sürekli askerî üretim yapan bir yapıya sahip olmuştur.
Bu durum, Osmanlı’daki kurumların birbirine bağlı ve uyumlu çalıştığını kanıtlar.