10. Sınıf Tarih Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 47 Cevapları
Soru 1: Uygulama adımlarını takip ederek görüş geliştirme tekniğini uygulayınız.
- Süreklilik: Onlu sistem, kut inancı, töreye bağlılık, orduda süvarilerin önemi.
- Değişim: İslamiyet’ten sonra şer’î hukuk, divan teşkilatı, gulam sistemi, ikta askerleri ve donanma ortaya çıkmıştır.
- Nedenler: Dinî unsurların etkisi, coğrafi şartlar, yeni düşmanlarla mücadele ihtiyacı.
- Etkileri: Merkezî otoritenin güçlenmesi, halkın devlete bağlılığı, Türk-İslam medeniyetinin gelişmesi.
Soru 2: Uygulama adımlarını takip ederek “Ben Kimim?” etkinliğini yapınız.
- Atabey: Meliklere eğitim verir, eyaletlerde bulunur, zamanla nüfuz kazanabilir.
- Naib: Sultan adına devlet işlerini yürütür, vekil konumundadır.
- Kâdılkudât: Kadıların başıdır, şer’î davaları yönetir.
- Yuğruş: Karahanlılarda vezirdir, divan işlerini yürütür.
- Melikü’s-Sevahil: Donanma komutanıdır, sahil güvenliğinden sorumludur.
- Emîr-i Dâd: Örfî davalara bakar, adaletin sağlanmasında görevlidir.
- Hâcibü’l-Hüccâb: Saray düzenini sağlar, hükümdara en yakın görevli.
- Emîrü’l-Ümerâ: Ordunun başkomutanıdır.
- Melik: Hükümdar ailesinden eyalet yöneticisidir.
- Pervane: Yazışmaları düzenler, ferman ve beratları hazırlar.
- Sultan: Devletin en yetkili kişisidir.
- Hace-i Buzurg: Gaznelilerde başvezirdir, divanın başında bulunur.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 48 Cevapları
Soru: Aşağıda verilen değişim ve süreklilik formlarını doldurunuz.
Doldurduğunuz formların öğretmeniniz tarafından sayfa 49’da verilen dereceleme ölçeğiyle değerlendirileceğini unutmayınız.
Durum, Kurum veya Fikrin Adı: Türkistan’dan Türkiye’ye Türk devlet yapısı
- Değişenler: Divan teşkilatı, gulam sistemi, ikta askerleri, donanma, şer’î hukuk.
- Değişmeyenler: Kut inancı, töre, onlu sistem, süvarilerin önemi, hükümdarlık sembolleri.
- Değişimin Nedenleri: İslamiyet’in kabulü, yeni coğrafi şartlar, farklı milletlerle temas, dış tehditlere karşı savunma ihtiyacı.
- Değişimin Sonuçları: Merkezî otorite güçlendi, Türk-İslam medeniyeti gelişti, Anadolu Türkleşti, kalıcı Türk devletleri kuruldu.
Durum, Kurum veya Fikrin Adı: Türk ordu teşkilatı
- Değişenler: Gulam sistemi, ikta askerleri, donanma, farklı milletlerden askerler, ağır silahlar ve filler.
- Değişmeyenler: Onlu sistem, süvarilerin önemi, ok-yay gibi hafif silahlar, hükümdarın başkomutanlığı, ordu-millet anlayışı.
- Değişimin Nedenleri: İslamiyet’in kabulü, yeni coğrafi şartlar, Haçlı ve Moğol tehditleri, fetihlerin genişlemesi.
- Değişimin Sonuçları: Ordu daha düzenli ve güçlü hale geldi, devletin sınırları genişledi, Türk-İslam medeniyeti askerî güce dayalı olarak yayıldı.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 49 Cevapları
Soru: Öğrencilerin doldurduğu değişim ve süreklilik formlarını aşağıdaki ölçütlere göre “Evet”, “Kısmen” veya “Hayır” seçeneklerini işaretleyerek değerlendiriniz.
- Durum, kurum veya fikir belirlenmiştir. | Evet
- Seçilen durum, kurum veya fikir değişim ve süreklilik açısından değerlendirilebilir niteliktedir. | Evet
- Durum, kurum veya fikrin tarihle bağlantısı kurulmuştur. | Evet
- Değişenler belirtilmiştir. | Evet
- Değişmeyenler belirtilmiştir. | Evet
- Değişimin nedenleri açıklanmıştır. | Evet
- Değişimin sonuçları ortaya konmuştur. | Evet
- Durum, kurum veya fikre ilişkin benzerlik ve farklılıklar ifade edilmiştir. | Evet
- Yapılan açıklamalar ve gerekçelendirmeler bilimsel bilgilerle örtüşmektedir. | Evet
- Yazım ve noktalama kurallarına uyulmuştur. | Evet
Değerlendirme Sistemi:
Dereceleme ölçeğinde verilen yanıtlar dikkate alındığında öğrenci tüm kriterleri başarıyla yerine getirmiştir. Değerlendirme sonucunda öğrencinin değişim ve süreklilik formunu doldurma becerisinin oldukça başarılı olduğu söylenebilir.
Gelecek Derse Hazırlık
Soru: Uygulama adımlarını takip ederek etkinliği yapınız.
- Öğretmeninizin yönlendirmesiyle sınıfta eşit sayıda kişiden oluşan gruplara ayrılın.
- Kitabın sayfa 50 “Düşünelim” bölümündeki konu başlıklarını inceleyin.
- Gruplar halinde bu başlıklardan birini seçin (örneğin: Selçuklu mimarisi, sanat eserleri, ticaret yolları, para sistemi vb.).
- Seçtiğiniz konuyla ilgili kısa bir araştırma yapın ve notlar alın.
- Sonraki derse bu notlarla gelip sınıfta grup halinde paylaşmaya hazır olun.