11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları – Sayfa 14-17
Sayfa 14 – Okuma Çalışmaları
Soru: Tanzimat Dönemi’nde yazılmış Şair Evlenmesi adlı tiyatro eserinden alınan bölümde dönemin hangi sosyal problemi işlenmektedir? Metni, edebiyat ve toplum ilişkisi açısından değerlendiriniz.
Cevap: Eserde görücü usulüyle evlilik ve eşlerin birbirini tanımadan evlenmesi eleştirilmiştir. Bu durum, toplumdaki yanlış evlilik anlayışını ve aile içi sorunları yansıtır. Edebiyat, topluma ayna tutarak bu sosyal problemi göstermiş ve çözüm için farkındalık oluşturmuştur.
Sayfa 16 – Metni Anlama ve Çözümleme
1) Okuduğunuz metinden alınan cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin anlamı nedir?
- Özgü: Bir topluma ait, ona has.
- Kendi sınırlarını aşmış: Etkisi başka alanlara taşmış.
- Disiplin: Bilim ya da sanat dalı.
2) Metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
- Konu: Edebiyatın toplumla ilişkisi.
- Amaç: Edebiyatın toplumu hem yansıttığını hem de değiştirdiğini göstermek.
- Hedef kitle: Öğrenciler ve genel okuyucular.
3) Metnin ana düşüncesi ve yardımcı düşünceleri nedir?
- Ana düşünce: Edebiyat toplumun hafızasıdır; hem toplumu yansıtır hem değiştirir.
- Yardımcı düşünceler: Kültürel değerlerin aktarılması, sosyal bilimlerle ilişki, tarihsel gelişmelere paralellik, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e değişim süreci.
4) Metindeki bilgi ve görüşleri değerlendiriniz.
- Görüşler edebiyat tarihi örnekleriyle desteklenmiştir, tutarlı ve inandırıcıdır.
- Kaynak gösterimi az olsa da dönemin gerçekleriyle örtüşmektedir.
5) Metindeki açık ve örtük iletiler nedir?
- Açık ileti: Edebiyat, toplumların estetik kaydıdır.
- Örtük ileti: Okur ve sanatçı, kültürel mirası aktarma sorumluluğu taşır.
6) Yazar konuyu hangi açıdan ele almıştır?
- Konuyu edebiyat sosyolojisi ve kültür tarihi açısından ele almıştır.
- Bilgilendirici ve yönlendirici bir üslup kullanmıştır.
Sayfa 17 – Etkinlik
Soru: Okuduğunuz metinden alınan bölümde kullanılan anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları nelerdir? İşlevini yazınız.
Anlatım biçimi: Açıklayıcı, sonda tartışmacı (Tanpınar alıntısıyla görüş savunulmuştur).
Düşünceyi geliştirme yolları:
- Tanımlama: “Edebiyat, toplumların değişim ve gelişimlerinin estetik kaydıdır.”
- Örnekleme: Aprın Çor Tigin, Yunus Emre, Fuzuli, Namık Kemal, Mehmet Akif.
- Tanık gösterme: Ahmet Hamdi Tanpınar’ın sözü.
- Tarihe göre sıralama ve neden-sonuç ilişkisi.
İşlevi: Konuyu açıklamış, örneklerle somutlaştırmış, kanıtlarla güçlendirmiştir. Okuru ikna etmeyi amaçlamıştır.