11. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 59
Konu: Nüfus Politikaları – Ölçme ve Değerlendirme
SORULAR VE CEVAPLAR
Aşağıdaki numaralandırılmış kutucuklarda nüfus politikaları ve bu politikaları uygulayan ülke adları verilmiştir. 1-6. soruları kutucuklardaki numaraları kullanarak cevaplayınız. (Aynı kutucuğu birden fazla soru için kullanabilirsiniz.)
1) Nüfus artış hızını artırıcı politikalar nelerdir?
➡️ 2, 4, 6, 9, 14
Bu politikalar doğum oranlarını artırmak, aileleri desteklemek ve nüfusun çoğalmasını teşvik etmek amacıyla uygulanır.
2) Nüfus artış hızını azaltıcı politikalar nelerdir?
➡️ 1, 7, 10, 12
Bu politikalar, hızlı nüfus artışının önüne geçmek için doğumları sınırlama ve aile planlaması gibi önlemleri içerir.
3) Nüfusun niteliğini iyileştirmeye yönelik politikalar nelerdir?
➡️ 3, 5, 11, 16
Amaç, eğitim, sağlık ve yaşam kalitesini yükselterek toplumun üretkenliğini artırmaktır.
4) Nüfus artış hızını artırıcı politikalar uygulayan ülkeler hangileridir?
➡️ 8 (Fransa), 17 (Almanya), 20 (İtalya)
Bu ülkeler, doğum oranlarının düşmesiyle birlikte ailelere maddi destek, doğum izni ve sosyal yardımlar sağlamıştır.
5) Nüfus artış hızını azaltıcı politikalar uygulayan ülkeler hangileridir?
➡️ 13 (Hindistan), 19 (Nijerya)
Bu ülkeler hızlı nüfus artışı nedeniyle kaynak sıkıntısı yaşamış, doğum kontrolü ve eğitim programları başlatmıştır.
6) Nüfusun niteliğini iyileştirici politikalar uygulayan ülkeler hangileridir?
➡️ 15 (Güney Afrika Cumhuriyeti), 18 (Meksika)
Bu ülkelerde eğitim, sağlık ve istihdam alanında yatırımlar yapılarak toplumun refah seviyesi yükseltilmiştir.
Aşağıdaki 7-11. cümlelerde boş bırakılan yerlere, verilen ifadelerden uygun olanı yazınız.
7- Türkiye 1923–1965 yılları arasında nüfus artış hızını artırıcı nüfus politikaları uygulamıştır.
8- Türkiye’de 1965–2005 yılları arasında nitelik ve niceliğini iyileştirici politikalar uygulanmıştır.
9- Türkiye’de nüfusun büyük bir kısmını genç nüfus oluşturmaktadır.
10- Türkiye’nin nüfus artış hızındaki düşüş devam ederse gelecekte yaşlı nüfus oranı artacaktır.
11- Türkiye’de nüfus artış hızının en düşük olduğu dönem 1940–1945 yılları arasındadır.
11. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 60
12) Nüfus artış hızının en yüksek ve en düşük olduğu ülkeler hangileridir?
➡️ En yüksek: Uganda
➡️ En düşük: Avustralya
Uganda’da doğum oranı oldukça yüksek, Avustralya’da ise nüfus artış hızı oldukça düşüktür.
13) Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı en yüksek olan ülke hangisidir?
➡️ Avustralya
Avustralya’da yaşam süresi uzundur ve doğum oranı düşük olduğu için yaşlı nüfus oranı fazladır.
14) Hangi ülke, nüfus artış hızını yükseltici politikalar uygulamalıdır? Nedenlerini yazınız.
➡️ Avustralya.
Çünkü doğum oranı düşük, yaşlı nüfus oranı yüksektir. Genç nüfusun azalması iş gücü açığı yaratmaktadır. Bu nedenle doğum teşvikleri ve aile destekleriyle nüfus artışı sağlanmalıdır.
15) Hangi ülke, nüfus artış hızını azaltıcı politikalar uygulamalıdır? Nedenlerini yazınız.
➡️ Uganda.
Uganda’da nüfus çok hızlı artmaktadır. Bu durum eğitim, sağlık ve istihdam alanlarında sorunlara yol açmakta, kalkınma hızını düşürmektedir. Nüfus artışını dengelemek için azaltıcı politikalar izlenmelidir.
16) Hangi ülke, nüfusun niteliğini iyileştirmeye yönelik politikalar izlemelidir? Nedenlerini yazınız.
➡️ Meksika.
Meksika’nın ekonomik kalkınmasını sürdürebilmesi için nitelikli iş gücü gereklidir. Bu yüzden eğitim, sağlık ve yaşam kalitesine yönelik yatırımlar yapılmalıdır.
11. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 61
Konu: Meksika’nın Doğum ve Ölüm Oranları
Soru 17: Tablodaki verilerden yararlanarak Meksika’nın belirtilen yıllardaki doğal nüfus artış hızını hesaplayınız ve tabloyu doldurunuz.
| Yıl | Doğum Oranı (%) | Ölüm Oranı (%) | Doğal Nüfus Artış Hızı (%) |
|---|---|---|---|
| 2011 | 1,80 | 0,56 | 1,24 |
| 2012 | 1,96 | 0,57 | 1,39 |
| 2013 | 1,93 | 0,58 | 1,35 |
| 2014 | 1,87 | 0,59 | 1,28 |
| 2015 | 1,80 | 0,60 | 1,20 |
| 2016 | 1,73 | 0,63 | 1,10 |
| 2017 | 1,69 | 0,67 | 1,02 |
| 2018 | 1,65 | 0,68 | 0,97 |
| 2019 | 1,57 | 0,69 | 0,88 |
| 2020 | 1,56 | 0,91 | 0,65 |
| 2021 | 1,48 | 0,92 | 0,56 |
| 2022 | 1,50 | 0,67 | 0,83 |
| 2023 | 1,42 | 0,62 | 0,80 |
Soru 18: Meksika’da doğum ve ölüm oranları arasında nasıl bir ilişki vardır? Yorumlarınızı yazınız.
Cevap: Meksika’da doğum oranı yıllar içinde sürekli azalırken, ölüm oranı özellikle 2020–2021 yıllarında artış göstermiştir. Bu nedenle doğal nüfus artış hızı genel olarak azalma eğilimindedir. 2022’de doğum oranının hafif artmasıyla nüfus artış hızı kısa süreli bir yükseliş yaşamış, 2023’te yeniden düşmüştür.
Soru 19: Meksika’nın nüfus artış hızının gösterdiği değişimi aşağıdaki grafiğe çiziniz.
Cevap: Grafikte 2011’den 2023’e kadar doğal nüfus artış hızının sürekli azaldığı görülmektedir. 2012 yılında %1,39 ile en yüksek, 2021 yılında ise %0,56 ile en düşük seviyeye ulaşmıştır.
Genel eğilim: Düşüş yönündedir.
Soru 20: Meksika’da nüfus artış hızını düşürmek için hangi uygulamalar yapılmış olabilir? Yorumlarınızı yazınız.
Cevap: Meksika’da nüfus artış hızını azaltmak için:
- Aile planlaması ve doğum kontrol yöntemlerinin yaygınlaştırılması,
- Evlilik yaşının yükseltilmesi,
- Kadınların eğitim seviyesinin artması,
- Ekonomik nedenlerle çocuk sayısının sınırlandırılması,
- Kentsel yaşamın yaygınlaşması gibi uygulamalara ağırlık verilmiş olabilir.
Bu politikalar doğurganlığı azaltarak nüfus artış hızının düşmesine yol açmıştır.
11. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 62
Soru 21: Aşağıdaki tanılayıcı dallanmış ağaç sorusunda verilen kutucuklardaki metinleri okuyunuz.
Metinlerin doğru olduğunu düşünüyorsanız “D”, yanlış olduğunu düşünüyorsanız “Y” yolunu takip ederek bir çıkışa ulaşınız.
Ulaştığınız çıkışa göre doğru ve yanlışlarınızı cevap anahtarından kontrol ediniz.
Cevap: a) D b) Y c) Y ç) D d) D e) Y f) D
➡️ Doğru Çıkış: 3. Çıkış
Ayrıntılı Açıklama:
- a) Devletlerin nüfusun nicelik veya niteliğiyle ilgili plan yapması doğrudur (D).
- b) Nüfus politikaları sadece artışı artırmakla ilgili değildir; azaltma politikaları da vardır, bu ifade yanlıştır (Y).
- c) Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Nijerya gibi ülkeler nüfus artış hızını artırıcı değil, azaltıcı politikalar uygular → yanlış (Y).
- ç) Japonya’da nüfus artışını yükseltmeye çalışan politikalar uygulanmakta fakat başarı sınırlıdır → doğru (D).
- d) Endonezya’da nüfusun dengesiz dağılımını düzenleyici politikalar uygulanmaktadır → doğru (D).
- e) Türkiye 2005’ten sonra nüfus artış hızını azaltma değil, artırma yönünde teşvikler uygulamıştır → yanlış (Y).
- f) Demografik dönüşüm kuramı tanımı doğru verilmiştir → doğru (D).
11. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 63
Soru 22: Aşağıda nüfus politikaları ile ilgili cümleler verilmiştir. Cümlelerin ilişkili olduğu kavramları kelime havuzundan soldan sağa, yukarıdan aşağıya şeklinde bularak işaretleyiniz.
a) Devletlerin belirli plan ve program dâhilinde nüfusunun niceliği veya niteliği ile ilgili çeşitli önlemler almasıdır.
➡️ Cevap: NÜFUS POLİTİKASI
b) Nüfus artış hızını artırmaya yönelik politika uygulayan Asya ülkesidir.
➡️ Cevap: JAPONYA
c) Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik politika uygulayan Afrika ülkesidir.
➡️ Cevap: NİJERYA
ç) Türkiye’nin 1980–2005 döneminde uyguladığı nüfus politikaları ile oranı belirgin şekilde artmıştır.
➡️ Cevap: ŞEHİRLEŞME
d) Cumhuriyet’in ilk yıllarında nüfus artış hızını artırıcı politikalar izlenmesine sebep olan Cumhuriyet öncesindeki olaylardır.
➡️ Cevap: SAVAŞLAR
e) Türkiye’de nüfus istatistiklerinin oluşturulmasını sağlayan kurumdur.
➡️ Cevap: TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu)
f) Nüfusun yenilenme düzeyi düşük olan Avrupa ülkesidir.
➡️ Cevap: FRANSA
g) Nüfusun niteliğini iyileştirmeye yönelik politikalar uygulayan ülkedir.
➡️ Cevap: TÜRKİYE
ğ) Gelişmiş ülkelerde nüfusun azalma tehlikesinin önüne geçebilmek amacıyla nüfus artış hızını planlamaya yönelik izlenen politikadır.
➡️ Cevap: YÜKSELTME
h) Nüfus artış hızını kontrol altına almak için iki çocuk uygulamasına geçen ülkedir.
➡️ Cevap: ÇİN
11. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 64
Soru 23: Nüfus politikaları, nüfusun niteliğini ve niceliğini etkileyen bilinçli politikalardır.
Ülkeler nüfuslarının özelliklerine göre;
I. Nüfus artış hızını azaltma
II. Nüfus artış hızını artırma
III. Nüfusun niteliğini iyileştirme politikalarından birini uygulamaktadır.
Aşağıdakilerin hangisinde bu politikaları uygulayan ülkeler doğru sıralanmıştır?
Cevap: D) Fransa – Almanya – İngiltere
➡️ Fransa nüfus artış hızını artırmaya, Almanya azaltmaya, İngiltere ise niteliği geliştirmeye yönelik politikalar uygular.
Soru 24: Tabloda K ve L ülkelerine ait nüfus verileri verilmiştir.
| Ülke | 0–14 yaş | 15–64 yaş | 65 yaş ve üstü |
|---|---|---|---|
| K | %22,50 | %74,65 | %2,85 |
| L | %18,75 | %41,80 | %39,45 |
Tablodaki verilerden yararlanarak K ve L ülkeleri ile ilgili çıkarım hangisidir?
Cevap: A) K ülkesinin yaşlı nüfus oranı L ülkesinden daha düşüktür.
➡️ L ülkesinde 65 yaş üstü nüfus %39,45 ile oldukça yüksek olduğundan yaşlı nüfus oranı daha fazladır.
Soru 25: Aşağıda Norveç’in nüfus piramidi verilmiştir.
Bu ülke için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Cevap: C) Doğum oranı düşüktür. ❌ (Bu zaten doğrudur, yanlış seçenek aranıyor.)
Doğru cevap: E) İş gücü ihtiyacı yüksektir.
➡️ Norveç’te nüfus yaşlı olsa da yüksek yaşam kalitesi ve dengeli ekonomi nedeniyle iş gücü açığı düşük seviyededir.
Soru 26: Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin nüfusun niteliğini iyileştirici politikalarından biri değildir?
Cevap: E) Çocuk sayısı fazla olan ailelerin vergilerini azaltmak
➡️ Bu uygulama nüfus artışını teşvik eder, ancak nüfusun niteliğini iyileştirme amacı taşımaz.
11. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 65
Soru 27: Aşağıda bir ülkenin farklı yıllara ait nüfus piramidindeki değişim verilmiştir.
Bu piramitlere göre bu ülke için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Cevap: D) Çalışma çağındaki nüfus oranı her iki dönemde de yüksektir.
Açıklama: 1950’de doğum oranı yüksek, 2022’de ise yaşlı nüfus artmıştır. Çalışma çağındaki nüfus her iki dönemde de yüksek değildir; 2022’de yaşlı nüfus oranı artmıştır.
Soru 28: Grafikte Türkiye’nin 2018’deki nüfusu ve gelecekteki tahmini nüfusu verilmiştir.
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangileri söylenebilir?
I. Nüfus artış hızında dalgalanma görülmektedir.
II. 2025 yılında nüfus 100 milyonu aşacaktır.
III. Gelecekte nüfusun azalacağı tahmin edilmektedir.
IV. 2050’den sonra genç nüfus oranı iki katına çıkacaktır.
Cevap: A) I ve II
Açıklama: Grafiğe göre 2025’te nüfus 100 milyonu geçmekte, nüfus artış hızında küçük dalgalanmalar görülmektedir. Ancak nüfus azalması veya genç nüfusun iki katına çıkması beklenmemektedir.
Soru 29: Türkiye, nüfusunun özelliklerine göre farklı dönemlerde çeşitli nüfus politikaları uygulamıştır.
I. Çok çocuklu ailelere tarla verilmesi
II. Aile planlamasının yapılması
III. Eğitim, sağlık ve beslenme koşullarının iyileştirilmesi
Bu uygulamalar Türkiye’deki nüfus politikaları açısından nasıl sıralanır?
Cevap: B) Artırıcı – Azaltıcı – Nitelik iyileştirici
Açıklama: Cumhuriyet’in ilk yıllarında nüfus artırıcı politikalar, 1965 sonrası azaltıcı politikalar ve 1980’lerden sonra nitelik artırıcı politikalar uygulanmıştır.
Soru 30: Bazı ülkelerin nüfus artış hızlarının yüksek olması nedeniyle nüfusları çok kısa sürede ikiye katlanmaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi bu ülkelere örnek olarak verilemez?
Cevap: B) İngiltere
Açıklama: İngiltere gelişmiş bir ülke olduğundan nüfus artış hızı düşüktür.
Bangladeş, Nijerya, Mısır ve Pakistan gibi ülkelerde ise nüfus hızla artmaktadır.
Soru 31: Türkiye, 1923–1965 yılları arasında nüfus artış hızını artırıcı politikalar uygulamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde uygulanan politikalardan biri değildir?
Cevap: D) Hemşire ve ebe sayısının artırılması
Açıklama: Bu uygulama nitelik artırıcı bir politikadır.
1923–1965 döneminde doğum oranını artırmaya yönelik politikalar (çok çocuklu ailelere teşvik, erken evlilik, kadın istihdamının sınırlandırılması vb.) uygulanmıştır.