11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları — MEB Sayfa 161 — Cumhuriyet Öncesi Dönemde Fıkra
Hazırlık Soruları ve Cevapları
1. Soru - Cemal Süreya’nın “Ben şiir yazmaya bir gün gazetelerden birinde sütun sahibi olurum diye başladım.” sözünden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Cevap: Bu söz, Cemal Süreya’nın yazıya şiirle başlayıp zamanla yazarlık ve gazeteciliğe geçmek istediğini gösterir. Şiirin, onun için bir başlangıç ve yazı hayatına açılan kapı olduğu anlaşılmaktadır.
2. Soru - Attilâ İlhan’ın verdiği metne göre İstanbul’un işgali, şehir sakinleri üzerinde nasıl etkiler yaratmıştır?
Cevap: İşgal, İstanbul halkında üzüntü, öfke, çaresizlik ve hüzün duyguları uyandırmıştır.
Şehrin sokaklarında yabancı askerlerin bulunması, halkın kendini yabancılaşmış ve mahzun hissetmesine yol açmıştır. Aynı zamanda milletin onuru kırılmış, ülkeye duyulan bağlılık daha da artmıştır.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 164 Cevapları
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Metnin yazıldığı dönemin gerçekliğini yansıtan unsurları belirleyiniz.
Cevap: Metinde İstanbul’un işgal altında olması, halkın baskı ve korku içinde yaşaması, şehrin sokaklarında yabancı askerlerin bulunması dönemin gerçekliğini yansıtır. Türkçe yazıların azalması, dükkânlarda yabancı tabelaların görülmesi ve insanların içine kapanması işgal yıllarının atmosferini gösterir.
2. “Fakat asırlardan beri adım adım, sinsî sinsî zorluklar bir istilaya karşı bu sessiz minareler…” sözleriyle anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Bu sözlerle, Türk milletinin ve İslam medeniyetinin yavaş ama köklü bir şekilde oluştuğu, uzun bir geçmişe dayandığı anlatılmaktadır. Minareler, geçmişin kültürünü ve direniş ruhunu simgeler.
3. Metinde millî ve manevi değerlerin vurgulandığı ifadeleri belirleyiniz.
• Türkçe tabelaların eksikliği karşısındaki üzüntü
• Minarelerin ve camilerin kutsal semboller olarak anılması
• Türk milletinin onurunun ve direncinin anlatılması
• “Türk’ün son koruyucuları” ifadesi
4. Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini tespit ediniz.
Ana düşünce:
İstanbul işgal altında olsa bile Türk milletinin ruhu, kültürü ve inancı ayakta kalmıştır.
Yardımcı düşünceler:
• İşgal halkın yaşamını olumsuz etkilemiştir.
• Şehrin kimliği yavaş yavaş yok edilmektedir.
• Buna rağmen milletin içinde direniş ruhu vardır.
5. Metinde yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyip örnek cümlelerle açıklayınız.
Cevap: Yazar; duygulu, betimleyici ve etkileyici bir dil kullanmıştır. Yer yer lirizm görülür.
Örnek:
“Şu küçük minareler, bu sessiz camiler…”
— Duygusal, içten, sanatlı anlatımdır.
6. Metinden yararlanarak yazarın nasıl bir ruh hâli içinde olduğunu açıklayınız.
Cevap: Yazar; üzgün, hüzünlü ve kaygılıdır; fakat içinde umut ve direnme isteği de vardır.
Kalemin İzinden Cevapları
Soru: 15 Temmuz hain darbe girişimini konu alan ve fikra türünde yazacağınız yazıya bir başlık veriniz.
Örnek cevap: “Milletin İradesi Kazandı”
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 165 Cevapları
Karşı Pencereden
Soru - Dijital teknoloji, fıkra yazarlığını nasıl etkilemiştir?
Kısa Cevap - Fıkralar artık daha hızlı yazılıyor, daha çok kişiye ulaşıyor ve anında geri bildirim alınabiliyor; ancak zaman zaman yüzeyselleşme ve acele yazım riski de ortaya çıkıyor.
Ayrıntılı Cevap
- Hızlı yayımlanıyor: İnternet, bloglar ve sosyal medya sayesinde fıkralar anında paylaşılabiliyor.
- Okur sayısı artıyor: Yazılar yalnızca bir gazeteyle sınırlı kalmıyor; geniş ve farklı kitlelere ulaşıyor.
- Etkileşim sağlıyor: Okurlar yorum yapıyor, eleştiriyor; yazar düşüncesini geliştirebiliyor.
- Dil sadeleşiyor: Dijital ortam kısa, akıcı ve anlaşılır anlatımı öne çıkarıyor.
- Riskler oluşuyor: Acele yazılan metinlerde derinlik azalabiliyor, bilgi doğruluğu yeterince kontrol edilmeyebiliyor.
Sonuç: Dijital teknoloji fıkra yazarlığını hem kolaylaştırmış hem de daha dikkatli olmayı zorunlu hâle getirmiştir.