11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları – Sayfa 188
Hazırlık Çalışmaları Cevapları
Soru 1 - Tarihsel olayların roman kurgusu içinde anlatılması ile ilgili düşüncelerinizi açıklayınız.
Cevap: Tarihsel olayların romanlarda anlatılması, geçmişi daha iyi anlamamızı sağlar. Okuyucu, olayları sadece bilgi olarak değil,
karakterlerin duyguları aracılığıyla hisseder. Böylece tarih, kuru bir bilgi olmaktan çıkar; yaşanmışlık ve empatiyle kavranır.
Soru 2 - “Ciğeri yanmak” deyiminin sizde uyandırdığı çağrışımlar nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: “Ciğeri yanmak” deyimi, çok büyük bir acı ve derin bir üzüntü yaşamak anlamını çağrıştırır.
Genellikle kayıp, yıkım ve dayanılması zor keder durumlarında kullanılır.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 192 – Metni Anlama ve Çözümleme
Soru 1 - “Birçok gazalarda birbirine kılıç sallayarak boy ölçüşen iki muhâsım, gün geliyor, ganî gönülle el tutuşup kokuşuyor.” cümlesindeki altı çizili kelimelerin anlamını bağlamdan yola çıkarak tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu yanda verilen TDK Türkçe Sözlük karekodundan kontrol ediniz.
Cevap: Muhasım: Düşman, rakip.
Ganî gönüllü: Cömert, affedici, geniş yürekli.
Soru 2 - Metindeki şahısların özellikleri nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Turhan, akıllı, bilinçli, vatansever ve düşünce dünyası güçlü bir kişidir.
Canzi, duygusal, hassas ve iç dünyasında çatışmalar yaşayan bir karakterdir.
Soru 3 - Parçadaki zaman ve mekân unsurlarının metnin oluşumuna katkısını belirleyiniz.
Cevap: Metinde hem geçmiş zaman hem şimdiki zaman iç içedir.
İstanbul, Keşan ve Ciğerdelen gibi mekânlar olaylara tarihsel derinlik kazandırır ve anlatımı daha gerçekçi yapar.
Soru 4 - Millî, manevi değerlerle dönemin sosyal ve tarihî ögelerini tespit edip örnek ifadeler üzerinden açıklayınız.
Cevap: Eserde vatan sevgisi, fedakârlık, kahramanlık ve millet bilinci işlenmiştir.
Tarihte yaşanan mücadeleler ve toplum yapısı anlatılarak dönemin ruhu yansıtılmıştır.
Soru 5 - Safiye Erol’un kitabınızda yer alan biyografisinden yararlanarak metinle yazar arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Safiye Erol genellikle Doğu–Batı çatışması ve insanın iç dünyası üzerinde durur.
“Ciğerdelen”de de aynı temaların işlendiği görülür; bu nedenle metin ile yazar arasında doğrudan bir bağ vardır.
Sıra Sizde Cevapları
Soru. “Roman ruhu sürekliliğin ruhudur: Her eser kendinden önceki eserlere bir cevaptır, her eser romanın daha önceki bütün deneyimlerini içinde barındırır.”
Ciğerdelen romanının, kendinden önce oluşturulmuş hangi edebî türlerden ilhamla yazılmış olabileceğini verilen sözden yararlanarak açıklayınız.
Cevap: “Ciğerdelen”, destan, halk hikâyesi ve tarihî roman geleneğinden etkilenmiştir.
Kahramanlık, aşk ve tarihî olaylar iç içe anlatılmıştır.
Karşı Pencereden 11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı — Sayfa 193
Amma tetikte durmak başka, komşuluk hakkı o da başka. Sarı Sipâhîler daha dün çarpıştıkları Macar’ı bugün misafir ederek baş üstüne taşırlar, onlara Türk marifeti güreşler, cirit oyunları gösterirler, kuzu, helva ziyafetleri verirler, türlü yağlıklar, işlemeli çevreler armağan edip dönüşte davullar, nakkâreler çaldırarak at üstünde sınıra kadar geçirirlerdi.”
Ciğerdelen romanından alınan bu ifadelerden yola çıkarak Türklerin komşuluğa bakışını yorumlayınız.
Cevap - Bu ifadeler, Türklerin komşuluk ilişkisine büyük değer verdiğini göstermektedir.
Türkler için komşuluk:
- sadece yan yana yaşamak değil,
- insanlık, merhamet ve saygı gerektiren bir görevdir.
Metinden anlaşıldığı üzere Türkler:
- dün savaşmış olsalar bile
- ertesi gün misafirine en güzel ikramları sunar,
- onları onurlandırır,
- uğurlarken bile saygı ve sevgi gösterir.
Bu durum, Türklerin:
- misafirperver
- mert ve hoşgörülü
- barıştan yana
- komşuluk hakkını kutsal gören
bir toplum olduğunu ortaya koymaktadır.