12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 44 Cevapları
Metin: Giz – Nezihe Meriç
Hazırlık Soruları ve Cevapları – Giz Metni
1. Aşağıda modern veya geleneksel unsurlarla ilgili görsellere yer verilmiştir. Buna göre;
a) Yukarıdaki numaralanmış görselleri gelenekselden moderne doğru sıralayacak olsanız nasıl bir sıralama yaparsınız? Niçin?
-
Cevap: 1 → 2 → 3 şeklinde sıralanır. Çünkü birinci görsel geleneksel Türk çini motiflerini, ikinci görsel gelenekten moderne geçişi, üçüncü görsel ise tamamen modern anlayışı temsil etmektedir.
b) Görsellerden hareketle "geleneksel" ile "modern" kavramlarının sizde uyandırdığı çağrışımları söyleyiniz.
-
Cevap: "Geleneksel" kavramı geçmişten günümüze aktarılan kültürel değerleri, köklü ve değişmeyen öğeleri çağrıştırır. "Modern" kavramı ise yenilikçi, çağa uygun, sürekli gelişen ve değişen unsurları akla getirir.
12. Sınıf MEB Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 44-46 Cevapları
Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları
1. Bulunduğu yerde yaşanan sabah saatlerinin anlatıcı üzerindeki etkisi ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Sabah saatleri anlatıcıya huzur ve dinginlik vermiş, doğanın uyanışıyla birlikte içsel bir duygulanım yaşamıştır.
2. Yazar hikâyeye neden Giz adını vermiş olabilir?
Çünkü hikâyede günlük hayatta fark edilmeyen ama derin anlamlar barındıran gizli duygular ve ayrıntılar işlenmiştir.
3. Nezihe Meriç, hikâyelerini şiirsel tatlar taşıyan bir dille yazar.
a) Yazarın üslubu uzun cümleler, betimlemeler, imgeler ve devrik cümleler ile desteklenmiştir.
Örnek: “Gün, evin arkasındaki zeytinlerin üzerinde, giderek koyulaşacağını belli eden ilmiklerle, yanından yöresinden ışıklar alarak, yaprakların arasından dumanımsı koyu pembeler salar…”
b) Betimleme örneği: “Sonra, sabah alışverişine çıktığımda, sokağın köşesine yığılmış bugenviller görünce…”
4. Metinde geçen “Beni aydıran bugenviller oldu.” cümlesini metin bağlamında hareketle yorumlayınız.
Anlatıcı için bugenviller, günün aydınlanmasını ve farkındalık kazanmasını simgelemektedir.
5. Okuduğunuz metnin şekil özellikleri, metnin dili ve anlatımını nasıl etkilemiştir?
Metin şiirsel bir dille yazılmış, bu durum okuyucunun hayal gücünü harekete geçirmiş ve anlatımı daha güçlü kılmıştır.
6. Okuduğunuz metinde o dönemin sosyal yaşantısı ve kültürü ile ilgili hangi bilgilere ulaşabilirsiniz?
Metinde Ege kıyısındaki günlük yaşam, halkın pazara çıkışı, turistik hareketlilik ve sokak kültürü hakkında bilgiler verilmektedir.
7. Metne anlatıcının dışında bir kişi ekleyiniz ve aşağıda boş bırakılan yere diyalog tekniğini kullanarak bir bölüm yazınız.
- Anlatıcı: “Ne kadar güzel açmış bugenviller…”
- Komşu: “Evet, bu yıl yağmurlar çok oldu, çiçekler bambaşka oldu.”
- Anlatıcı: “Renkleri sanki denizin mavisiyle yarışıyor.”
- Komşu: “İşte bu yüzden bizim mahalle hep canlı kalır.”
Önemli Noktalar:
- Sabah saatleri → huzur, dinginlik, uyanış
- Giz ismi → hayatın fark edilmeyen gizli yönleri
- Üslup → betimleme, imge, uzun cümleler
- Tema → doğa, şehir hayatı, insanın iç dünyası
12. Sınıf MEB Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 47 Cevapları
Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları
8. “Bakıyım, bugenvil” kelimeleri okuduğunuz metinde “bakıyım, bugenvil” şeklinde kullanılmıştır. Yazara özgü olan bu kullanımların metne nasıl bir katkı sağladığını düşünüyorsunuz?
Bu tür özgün kelime kullanımları metne samimi ve doğal bir hava katmıştır. Yazarın bireysel üslubunu ortaya koymuş, aynı zamanda halk dilini ve günlük konuşma tarzını yansıtarak hikâyeye içtenlik kazandırmıştır.
9. Aşağıda Azra Erhat’ın Mavi Yolculuk adlı eserinden bir parça verilmiştir. Bu parçayı, okuduğunuz Giz adlı hikâye ile dil ve anlatım özellikleri yönünden karşılaştırınız.
- Giz adlı hikâye bireysel duygulara ve şairane bir dile odaklanırken, Mavi Yolculuk daha çok gözleme dayalı, tanıtıcı ve betimleyici bir üslupla yazılmıştır.
- Giz’de imgeler, uzun cümleler ve şiirsel anlatım ön plandayken, Mavi Yolculuk’ta tarihî ve coğrafi bilgiler sade ve açıklayıcı bir dille aktarılmıştır.
- İki metin de doğayı merkeze alır, fakat Giz doğayı insanın iç dünyasıyla ilişkilendirirken, Mavi Yolculuk doğayı gerçekçi ve bilgilendirici bir bakış açısıyla ele alır.
Metin Biterken…
“Giz adlı metin ve metinle ilgili yapılan çalışmalar, hikâye türünde gelenekten modernizme giden süreçte oluşan toplumsal değişimin eserlere yansıması ile ilgili size nasıl bir katkı sağladı? Düşüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.”
Cevap: Bu metin ve çalışmalar, bize hikâyede bireysel duyguların ve modern yaşamın etkilerinin nasıl yansıtıldığını göstermiştir. Geleneksel hikâyelerde daha çok toplumsal olaylar ön plandayken, modern hikâyelerde bireyin yalnızlığı, iç dünyası ve şehir hayatındaki yabancılaşma işlenmiştir. Böylece edebiyatın zamanla toplumsal değişime nasıl uyum sağladığını ve bireysel temaların ön plana çıktığını anlamamıza katkı sağlamıştır.
Yazarın Biyografisi – Nezihe Meriç (1924-2009)
Nezihe Meriç, Gemlik doğumludur. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı ile Felsefe Bölümlerinde eğitim görmüştür. Dost dergisinin yönetiminde bulunmuş, ilk hikâyesini Bir Şey adlı kitapta yayımlamıştır. Eserlerinde bireyin yalnızlığını, kadınların dünyasını ve modern hayatın zorluklarını işlemiştir. Toplum içindeki bireyin yalnızlığı temasını en başarılı işleyen yazarlardan biri olmuştur.
Önemli Noktalar:
- Yazara özgü kelime kullanımları → metni samimi ve doğal kılar.
- Karşılaştırma: Giz → şiirsel ve bireysel / Mavi Yolculuk → tanıtıcı ve betimleyici.
- Nezihe Meriç → modern hikâyede bireyin yalnızlığına odaklanan önemli bir isimdir.