8. Sınıf Din Kültürü SDR İpekyolu Yayınları
İslam dini, paylaşma, yardımlaşma, adalet ve dürüstlük ilkelerine büyük önem verir. Hadislerde ve ayetlerde, Müslümanların birbirine destek olması, sıkıntılarını gidermesi ve ihtiyaç sahiplerine yardım etmesi gerektiği vurgulanır. Zekât, sadaka, infak ve fitre gibi kavramlar bu yardımlaşmanın en somut örnekleridir. Ayrıca, ölçü ve tartıda hile yapmamak, gösterişten uzak durmak, yetimlere ve fakirlere sahip çıkmak Müslümanların temel görevleri arasındadır. Hz. Şuayb (a.s.) kıssasında olduğu gibi, dürüstlükten uzaklaşan toplumların helak olduğu hatırlatılır. Mâûn Suresi ise en küçük yardımın bile değerli olduğunu, yardımı engelleyenlerin ise kınandığını bildirir. Bu nedenle, paylaşma ve yardımlaşma sadece sosyal bir davranış değil, aynı zamanda dini bir sorumluluktur.
Sayfa 42 – Konuya Hazırlık
Soru: Kim bir Müslüman’ın dünya sıkıntılarından bir sıkıntısını giderirse Allah da onun kıyamet günündeki sıkıntılardan birini giderir. Kim darda kalan bir kimsenin işini kolaylaştırırsa Allah da dünya ve ahirette onun işlerini kolaylaştırır... (Ebû Dâvud, Edeb, 60)
Cevap: Bu hadiste verilmek istenen mesaj; Müslümanların birbirine yardım etmesi gerektiği, yardımlaşan kimsenin hem dünyada hem de ahirette Allah’ın rahmetine kavuşacağıdır.
Sayfa 44 – Etkinlik
Soru: “İyilik ve takva (Allah’a karşı gelmekten sakınma) üzere yardımlaşın. Ama günah ve düşmanlık üzere yardımlaşmayın. Allah’a karşı gelmekten sakının...” (Mâide, 2)
“Daha önceden Medine’yi yurt edinmiş ve gönüllerine imanı yerleştirmiş olan kimseler, kendilerine göç edip gelenleri severler ve onlara verilenlerden dolayı içlerinde bir rahatsızlık hissetmezler. Kendileri zaruret içinde bulunsalar bile onları kendilerine tercih ederler. Kim nefsinin cimriliğinden korunursa işte onlar kurtuluşa erenlerdir.” (Haşr, 9)
“Mallarını gece ve gündüz, gizli ve açık hayra sarf edenler var ya, onların mükâfatları Allah katındadır. Onlara korku yoktur, üzüntü de çekmezler.” (Bakara, 274)
Yukarıdaki ayetleri, İslam’ın paylaşma ve yardımlaşmaya verdiği önem açısından yorumlayınız.
Cevap: Bu ayetlerde, iyilikte yardımlaşmanın Allah’ın emri olduğu, Müslümanların göçmenlere destek olması gerektiği ve malını Allah yolunda harcayanların mükâfatının Allah katında olduğu vurgulanmaktadır. Paylaşma ve yardımlaşma, imanın bir göstergesidir.
Sayfa 45 – Konuya Hazırlık
Soru: “Allah yolunda her ne harcarsanız Allah onun yerine başkasını verir. O rızık verenlerin en hayırlısıdır.” (Sebe, 39)
Yukarıdaki ayette anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Ayette anlatılmak istenen; Allah yolunda harcanan hiçbir şeyin boşa gitmeyeceği, Allah’ın onun yerine kat kat fazlasını vereceğidir.
Sayfa 46 – Etkinlik
Soru: Peygamberimiz (s.a.v.) bir hadisinde şöyle buyurmuştur:
“Mümin kardeşine tebessüm etmen sadakadır. İyiliği emredip kötülükten sakındırman sadakadır. Yolunu kaybeden kimseye yol göstermen sadakadır. Yoldan taş, diken, kemik gibi (geçenlere zarar veren) şeyleri kaldırıp atman da senin için sadakadır.” (Tirmizî, Birr, 36)
Soru: Yukarıdaki hadiste verilmek istenen mesaj nedir? Arkadaşlarınızla konuşunuz. Hadiste yer alan vurguları dikkate alarak sizler de sadaka örnekleri belirleyip listeleyiniz.
Cevap: Hadiste verilmek istenen mesaj; sadakanın sadece mal vermek değil, günlük hayatta yapılan küçük iyiliklerin de sadaka olduğudur.
Sadaka örnekleri:
- Yaşlı birine yol göstermek,
- Bir hastayı ziyaret etmek,
- Birine kitap ödünç vermek,
- Çöpleri kaldırmak,
- İhtiyaç sahibine yardım etmek.
Sayfa 48 – Etkinlik
Soru: Tablodaki bilgileri dikkate alarak kimlerin, kimlere hangi mallardan ne oranda zekât vereceğini değerlendiriniz.
- Altın, gümüş, para: 1/40
- Koyun, keçi: 1/40
- Sığır, manda: 1/30
- Toprak ürünleri: 1/10
- Madenler: 1/5
- Deve: Beş deve için bir koyun
Zekât verilenler: Fakirler, miskinler, zekât memurları, kalpleri İslam’a ısındırılacaklar, köleler, borçlular ve Allah yolunda olanlar.
Sayfa 50
Soru: “Sağ elin verdiğini sol el görmemelidir.” sözüyle anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Bu söz, yardımın gizlice yapılması, gösterişten uzak olunması gerektiğini anlatır.
Sayfa 52 – Konuya Hazırlık
Soru: “Verilmiş sadakan varmış.”, “Yaptığı iyilik karşılık gelmiş.”, “Az sadaka çok belayı defeder.” sözleriyle anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Bu sözlerle, sadakanın insanı belalardan koruduğu, iyiliklerin insan hayatına olumlu olarak döndüğü anlatılmaktadır.
Sayfa 54 – Etkinlik
Soru: “Mal, mülk ve çoluk çocuk, dünya hayatının süsüdür; ölümsüz olan iyi işler (kalıcı olan erdemli davranışlar) ise Rabb’inin nezdinde hem sevapça daha hayırlı hem de ümit bağlamaya daha layıktır.” (Kehf, 46)
Soru: Yukarıdaki ayette verilmek istenen mesaj nedir? Arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Ayette verilmek istenen mesaj; dünya nimetlerinin geçici, salih amellerin ise kalıcı ve Allah katında daha değerli olduğudur.
Sayfa 55 – Konuya Hazırlık
Soru: “Medyen halkına da kardeşleri Şuayb’ı gönderdik...” (Hûd, 84)
Soru: Peygamberlerin verdiği mücadeleleri düşündüğünüzde, sizce Hz. Şuayb (a.s.) Medyen halkına niçin gönderilmiş olabilir?
Cevap: Hz. Şuayb (a.s.), Medyen halkının ölçü ve tartıda hile yapması, zulüm ve adaletsizlikleri nedeniyle onları uyarmak ve doğru yola çağırmak için gönderilmiştir.
Sayfa 57 – Etkinlik
Soru: “Ölçüde ve tartıda hile yapanların vay hâline! Onlar insanlardan (bir şey) ölçüp aldıkları zaman tam ölçerler. Fakat kendileri onlara bir şey ölçüp yahut tartıp verdikleri zaman eksik ölçüp tartarlar. Onlar, büyük bir gün; insanların, alemlerin Rabb’inin huzurunda duracakları gün için diriltileceklerini sanmıyorlar mı?” (Mutaffifîn, 1-6)
Soru: Medyen halkının ölçü ve tartıda hile yaptığını da dikkate alarak yukarıdaki ayetleri yorumlayınız. Sizce hile yapmak toplumda ne gibi sorunlara neden olur? Tartışınız.
Cevap: Bu ayetlerde hile yapanlar uyarılmıştır. Hile yapmak toplumda güveni zedeler, haksız kazanca yol açar, adaleti bozar ve insanları birbirine düşürür.
Sayfa 58 – Etkinlik
Soru 1: İnsanlar niçin kötülük ve haksızlık yapmaya devam eder? Hz. Şuayb (a.s.) görevini yaparken ne gibi zorluklar yaşamış olabilir?
Cevap: İnsanlar, menfaat, hırs, cehalet ve inançsızlık sebebiyle kötülük yapar. Hz. Şuayb (a.s.) kavminin inadı, zulmü, alayları ve tehditleriyle karşılaşmıştır.
Soru 2: Mâûn suresini ve anlamını okudunuz mu? Bu surede geçen konular hakkında neler biliyorsunuz?
Cevap: Mâûn Suresi, yetimi hor görenleri, fakire yardım etmeyenleri, gösterişle namaz kılanları ve küçük yardımları engelleyenleri kınayan bir suredir.
Sayfa 59 – Etkinlik
Soru: Mâûn suresinde kınanan olumsuz davranışlar ve bunların zararları üzerinde arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Kınanan davranışlar; yetimi hor görmek, fakire yardım etmemek, gösteriş için ibadet etmek ve küçük yardımları engellemektir. Bu davranışlar toplumda sevgiyi ve güveni yok eder, insanlar arasında nefret ve bencilliği artırır.