1. Güneş’in doğuda batıya göre erken doğup erken batmasının temel nedeni ne olabilir? Açıklayınız.
Güneşin doğması ve batması hem dünyanın hareketlerine hem de güneşin hareketlerine bağlıdır. Dünya kendi ekseni etrafında döndüğünde gece gündüz olayı oluşmaktadır. Şimdi şöyle hayal edelim Dünyayı ortadan ikiye bölelim, Doğu-Batı şeklinde Güneş Dünyanın Doğu yüzüne bakarken Batı yüzü karanlık olur. Başka bir deyişle bir taraf gündüz bir taraf gece olur. Dünya yuvarlak ve elips şeklinde olduğu için Güneş Dünyanın sadece yarısına bakar. Bu döngü her gün böyle devam eder. Örnekleri çeşitlendirirsek Güneş ülkemizde doğduğunda, Çin boylamındaki ülkelerde Güneş batmış olur.
Gün içinde güneşin doğudan doğup batıdan batmasının zaman kavramına olan etkisi üzerine konuşalım;
- Dünyamız Batı'dan Doğu'ya doğru döndüğünden dolayı, Güneş Doğu'dan doğar ve Batı'dan batar. Bu döngü hiç değişmez.
- Yerel saatlerde farklılıklar yaşanır. Gün Doğu illerinde daha erken başlar. Güneş Doğu illerinde daha erken doğduğu için yerel saat farklılık gösterir.
- Güneş Batı'dan battığı için Batı illerinde güneş daha geç batar, ancak bu durum zaman kavramını etkilediğinden Güneş Doğu'da daha erken batmış olur, yani Doğu illerinde daha çabuk akşam olur.
2. Yerkürenin şekli ile ilgili geçmişten günümüze hangi görüşler ileri sürülmüştür? Araştırınız.
Eski zamanlarda yaşayan insanlar Dünya'nın şekli hakkında farklı düşüncelere sahiptiler.
Bundan 4000 yıl önce yaşayan eski Mısırlılar Dünya'yı uzunca bir kutu, gökyüzünü de o kutunun kapağı gibi düşünüyorlardı.
Eski Hintliler ise Dünya'nın dört filin sırtında duran büyük bir daire biçiminde olduğuna inanıyorlardı. Onlara göre bu 4 fil de bir kaplumbağanın sırtında duruyor, kaplumbağa ise sonsuz bir denizde yüzüyordu.
Bazı kişiler dünya öküzün boynuzları üzerindedir, bazıları ise dünya düz bir tepsiden ibarettir demişlerdi. Ama aslında dünya yuvarlaktır ve bu çok net açıktır.
THALES (TALES) : Milattan önce 6. yüzyılda Milet'te (Aydın) yaşamıştır. Thales, Dünya`nın daire şeklinde olduğunu ve etrafının sularla çevrili olduğunu düşünüyordu.
PİSAGOR : Pisagor, Dünya`nın Güneş etrafında döndüğünü ve yuvarlak olduğunu ileri süren ilk kişiydi. Ancak Pisagor`un bu dediğine bilimle uğraşan kişilerin dışında inanan olmamıştı.
ARİSTO : Milattan önce 4. yüzyılda Makedonya`da yaşamıştır. Pisagor`dan iki yüzyıl sonra Aristo, gözlemleri sonunda Dünya`nın yuvarlak olduğunu kanıtladı.
BİRÛNİ (973-1048) : Orta Asyalı büyük Türk bilginidir. Dünya`mızın küreye benzediğini söylemiştir. Dünya`nın çapını bulmak için çalışmalarda bulunmuştur. Birûni`nin tespit ettiği değerler bugünkü rakamlara çok yakındır. Birûni, Amerika kıtasının var olduğunu Chrostopher Colombus'dan (Kristof Kolomb) 500 sene evvel haber vermiştir.
İDRÎSÎ (1100-1166) : İdrîsî, Dünya`nın küre şeklinde olduğunu düşünüyordu. İdrîsî`nin çizdiği dünya haritası, o güne kadar bilinen en iyi dünya haritası örneğidir. Onun çizdiği dünya haritalarından Avrupalı kâşifler de faydalanmıştır. İdrîsî`nin haritalarının Amerika`nın keşfi sırasında Kolomb tarafından kullandığı düşünülmektedir.
NİKOLAUS COPERNUCUS (NİKOLAS KOPERNİK) (1473-1543) : Güneş`in, Dünya`nın etrafında dönmediğini, Dünya`nın ve hatta gezegenlerin de Güneş`in etrafında döndüğünü ileri sürmüştür.
CHROSTOPHER COLOMBUS : Maceraperest bir denizci olan Kristof Kolomb Dünya`nın yuvarlak olduğunu kitaplardan okumuştu. 1492 yılında 3 küçük gemi ile birlikte yola çıktı. Devamlı batıya doğru gitti. Hindistan`a ulaştığını zannetti ama gittiği yer Amerika kıtasıydı. Eğer dünya yuvarlaksa yönünü değiştirmeden başladığı yere tekrar geleceğini biliyordu. Ama bunu başaramadan öldü. Ancak gemilerinden biri yola devam etti. Dünya`nın çevresini dolaşmış oldu.
GALİLEO GALİLEİ (GALİLE GALİLE) (1564-1642)
İcat ettiği teleskopla gök cisimlerini incelemiş, önemli astronomi keşifleri yapmıştır. Yaptığı gözlemlerle Kopernik`in “Dünya ve diğer gezegenler, Güneş`in etrafında dönüyor.” iddiasını desteklemiştir.
FERDİNAND MAGELLEAN (MACELLAN)
Macellan, dünyanın çevresini dolaşan ilk denizcidir. Bu seyahatleri sayesinde hem Dünya`nın yuvarlak olduğu ispatlanmış hem de Dünya`nın çevresinin uzunluğu belirlenmiştir.
3. Göçmen kuşların göç etmelerinin temel nedeni ne olabilir? Araştırınız.
Sıcaklıklar azaldığında ve günler kısaldığında, kuşlar başka yerlere doğru uçar. Bu kuşlar kırlangıç, kaz ve yaban ördeği gibi göçmen kuşlardır. Göç eden kuşlar, en iyi yaşam koşullarını ve besin kaynaklarını bulmak için sürekli olarak yer değiştirirler.
Kuşlar, sonbahar yaklaşırken, hem daha kolay yiyecek bulmak için hem de soğuk havalarda yaşamlarını sürdüremeyecekleri için göç ederler. Sonbahar ayları geldiğin, kuşlar daha sıcak bölgelere doğru yolculuk yapar. Bu yolculuk, toplu şekilde gerçekleşir. Göç, oldukça uzun sürdüğü ve yorucu olduğu için, kuşlar göç mevsimi geldiğinde, vücutlarında yağ depolarlar. Böylece uzun süre kilometrelerce yolu aşarken, depoladıkları yağı kullanırlar.
Kuşlar göç ederken genellikle “V” harfi oluşturacak şekilde bir araya gelirler. Önde, lider kuşlar uçarken, diğer kuşlar “V” harfini oluşturacak şekilde sıralanır. Kuşlar, bu şekilde uçarak, kuvvetli hava akımından kurtulur ve daha kolay yol alırlar.
4. Yaz mevsiminde Sinop’ta hava Mersin’den daha geç kararmaktadır. Bunun temel nedeni ne olabilir? Araştırınız.
Yer yuvarlağının eksen eğikliğinin sonucudur.
5. Yaşadığınız yerde namaz vakitleri yıl içinde sürekli niçin değişmektedir? Araştırınız.
Dünyanın güneş çevresindeki (Yıllık Hareket) Hareketinin bir sonucudur bu. Çünkü güneşin doğuş ve batış saatleri değişmektedir.