Heyelan, yer kayması olarak da bilinir, gevşek yamaçlardaki toprak ya da kayaç malzemelerin aşağıya doğru kütlesel hareketidir. Yerin kayaç yapısı, malzemenin tutunma özelliği, yamacın eğimi, toprağın içerdiği su miktarı, yamacın alt bölümünde oluşan doğal ya da yapay oyuğun büyüklüğü, hareketin göreli hızı ve kayan madde miktarı gibi öğelere bağlı olarak değişik adlarla anılan çeşitli heyelan türleri vardır.
Akma biçiminde gelişen başlıca heyelan türleri sürünme (krip), yer akması, toprak akması, çamur akması ve moloz çığıdır. Kayma hareketi pekişik bir kayaç yüzeyinde gerçekleşirse yerinden oynayan kütle bir moloz kaymasına yol açar. Öte yandan dip bölümleri ırmaklar, buzullar ya da dalgalar tarafından oyularak sarplaşan yarlardan kayan kayaçların hareketine kayaç akması denir.
Heyelan için alınacak önlemler nelerdir
- Arazi çalışmaları yapılmalı, heyelan riskinin olduğu yerler yerleşime açılmamalıdır.
- Yamaçların doğal dengesini bozmadan açılan drenaj kanalları açılarak geçirimli tabakaların fazla su almaları önlenmelidir.
- Heyelan ihtimali olan yamaçlarda yol ve kazı çalışmaları dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Yamacın etek kısımlarına istinad duvarları yapılması gerekir.
- Yamaç dengesi bozulmaması için toprak örtüsü korunmalıdır.