İnsanın akıllı ve irade sahibi olması, onun sorumlu bir varlık olmasını sağlar. Çünkü, insan bir fiil yapacağı zaman o fiili iradesiyle yapar, aklı ile iyi veya kötü olduğunu bilir ve o işi yapınca doğabilecek her türlü sorumluluğu üstlenir.
İnsanın akıllı ve irade sahibi olmasıyla sorumlu bir varlık olması arasında doğrudan bir ilişki vardır. İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerden ikisi akıl ve irade sahibi olmasıdır. Örneğin bir insanın farz olan ibadetleri yerine getirebilmesi için akıllı yani akli dengesinin yerinde olması bir şarttır.
Akli dengesi yerinde olmayan bir kişi namaz kılamaz, hacca gidemez veya oruç tutamaz. Akıl ve irade sahibi olan kişi aynı zamanda bazı önemli sorumluluklar taşır. Örneğin dininin getirdiği sorumluluklar, ailesinin getirdiği sorumluluklar, çevresinin getirdiği sorumluluklar gibi .Akıllı ve iradesi yerinde olan kişi ailesine bakmak zorundadır ve farz olan ibadetleri yerine getirmelidir. Bundan dolayı akıl ve irade bu konu önemli iki özelliktir.