Nüfus belli bir zamanda belli bir alanda yaşayan insanların sayısına verilen addır. Örneğin dünya nüfusu ya da Ankara'nın nüfusu. Nüfus bir ülke için önemlidir çünkü ülkenin gelişmesinde, ilerlemesinde, üretim faaliyetlerinde, tüketim miktarında ve ülkenin tanınmasında etkili olur. Fakat bazen bazı ülkeler için de sorun teşkil eder. Önceki yıllarda nüfusun fazla olması direk olarak o ülkenin gücünü etkiliyordu çünkü savaşlarda direk olarak insan gücüne ihtiyaç vardı. Ama artık nüfusun fazlalığı değil niteliği önemli bir kriter ülkeler için. Günümüzde çok nüfusun getirdiği olumsuzluklardan dolayı bazı ülkeler gerekli tedbiri almak için uygun nüfus politikaları uyguluyor. Mesela bu sorunlar,
- kişi başına düşen milli gelirin az olması,
- işsizliğin artması,
- göç oranlarının artış göstermesi,
- yaşam standartlarının azalması,
- temel ihtiyaçların karşılanmasının zorlaşması gibi olabilir.
Bu yanında gelişmiş bazı ülkeler, örneğin Almanya, İsviçre, Fransa, tam tersine nüfusunu artırmaya çalışırlar. Çocuklu ailelere ekonomik gibi yardımlar bu tür ülkelerde uygulanıyor. Çünkü eğer nüfusları azalırsa yine bir takım ciddi sorunlar baş gösterecektir. Mesela bunlar,
- Yaşlı nüfus artar, genç nüfus azalır,
- Çalışacak insan bulma güçlüğü artar,
- Emekli nüfus artar bu da ekonomiyi olumsuz etkiler,
- Dinamizm azalır, gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak 3 çeşit nüfus politikasından bahsedebiliriz.
- Nüfusu artırmaya yönelik
- Nüfusu azaltmaya yönelik
- Nüfusun niceliğini ve niteliği artırmaya yönelik politikalar.