Orhan Bey dönemi önemli özellikleri

Orhan Gazi veya Orhan Bey (d. 1281, Söğüt – ö. Mart 1362, Bursa), Osmanlı İmparatorluğu'nun ikinci padişahı. 1326 ile 1359 yılları arasında beylik yapmıştır. Babası Osman Gazi'den 16.000 km² olarak aldığı devleti, oğlu I. Murad'a 95.000 km² olarak bırakmıştır.

• Bursa’yı alarak burayı devlete başkent yaptı.
• 1329 Maltepe (Palekenon) Savaşı’nda Bizans’ı yendi ve İznik, Gemlik ve İzmit’i fethederek Kocaeli yarımadasını Osmanlı hakimiyetine aldı.
• Karasioğulları Osmanlıya bağlandı.
• Böylece ilk defa bir beylik Osmanlıya bağlandı. Anadolu Türk birliği yolunda ilk adım atılmış oldu.
• Osmanlı ilk defa deniz gücüne kavuşmuş oldu.
• Bizans’taki iktidar kavgalarından yararlanan Osmanlı Beyliği Rumeli’deki Çimpe Kalesi’ni aldı (1351).
• Böylece Rumeli’de ilk toprak alınmış oldu.
• Rumeli’de fetihlere devam edilerek; Gelibolu, Tekirdağ, Çorlu, Keşan, Malkara fethedildi.
• Orhan Bey zamanında idari, adli, askeri, eğitim ve sosyal alanlarda teşkilatlanmalar yapılmıştır.

İdari, adli, askeri, eğitim ve sosyal alanlarda yapılan yenilikler

• İlk divan teşkilatı kuruldu.
• Yaya ve Müsellem adıyla ilk düzenli ordu kuruldu.
• İlk medrese İznik’te açıldı.
• İllere ilk defa kadılar ve subaşılar gönderildi.
• İlk donanmaya sahip olunda ve Karamürsel’de ilk tersane kuruldu.
• İlk defa vezirlik makamı kuruldu.

Not: Bütün bunlarla beylikten devlete geçiş sağlanmıştır.

(1324-1362)
1326’da Bursa’yı başkent yapmış, İznik’i kuşatması ile 1329 Maltepe (Palekanon) Savaşı’na sebep olmuştur. Bu savaş Bizans’ın Anadolu’daki etkinliğini kaybetmesine ve Kocaeli yarımadasının fethine neden olmuştur. İznik ve İzmit alınarak Kocaeli yarımadasının fethi tamamlanmıştır. İznik başkent yapılmıştır.
1345’de Karesi Beyliği alınarak Anadolu Türk birliğini kurma çalışmaları başlamıştır. Bu olayın en önemli yönü Rumeli’ye geçişin kolaylaşmasıdır.
Ahilerin elindeki Ankara’yı ele geçirmiştir.
Bizans’ta taht karışıklığı ortaya çıkmış imparatorluğunu ilan eden Kantakuzen Orhan Bey’den yardım istemiştir.
Orhan Bey oğlu Süleyman Paşa komutasında keşif amacıyla yardımlar göndermiş, yapılan bu yardımlara karşılık olarak Çimpe kalesi alınmıştır. (1353) Burayı bir üs olarak kullanan Süleyman Paşa Rumeli’de fetihlere başlamış, Malkara, Çorlu gibi yerleri fethetmiştir.
Onun bir av sırasında ölümü üzerine Rumeli’deki faaliyetlerin başına I. Murat getirilmiş, fakat 1362’de babası da ölünce I. Murat tahta geçmiştir.
Orhan Gazi zamanında teşkilatlanma çalışmaları : Orhan Gazi babasından bir uç beyliği devralmış oğluna bir devlet bırakmıştır. Devlet teşkilatının temelleri bu dönemde atılmış ilk divan, ilk vezirlik, yaya ve müsellem adıyla ilk düzenli ordu, İznik’te ilk medrese, ilk donanma ve ilk vakıf örgütü kurulmuş, ilk kez subaşı ve kadı ataması yapılmıştır.

(1324-1362)
a) 1325 Orhaneli (Atranos),Mudanya ve Yalova’nın alınması.
b) 1326 Bursa’nın alınması.(Başkent yapılmıştır)
c) Kocaeli Yarımadasının Fethi: (1330-1337)
1330 Palekanon (Maltepe)savaşı: İznik’i kuşattığı sırada kentin yardımına gelen Bizans ordusunu yenmiştir.
1331 İznik’in alınması. (Orhan Beyin oğlu Süleyman Bey tarafından burada ilk Osmanlı medresesi kurulur.(Bu medresenin ilk hocası felsefe mantık uzmanı Davudi Kayseridir.)
1334 Gemlik ve çevresinin alınması.
1337 İzmit’in (Nikomedia) alınması. (Böylece Kocaeli yarımadasının fethi tamamlanmıştır.)
d) 1345 Karesioğulları beyliğinin Osmanlı topraklarına katılması (Osmanlılara ilk katılan beyliktir. Bu beyliğin donanmasından Osmanlılar Rumeliye geçişte faydalandılar. Ayrıca Karesioğullarının değerli komutanları da Evrenuz Bey, Hacı İlbey, Ece Halil, Gazi Fazıl Osmanlıların hizmetine girerek Rumeli’nin fethinde büyük yararlılık göstermişlerdir).
e) Rumeli’ye Geçiş ve Burada Yerleşme(1354):Bizans imparatoru Kantakuzen taht kavgalarını önleyebilmek için Orhan Beyden yardım ister.Orhan Bey bunun üzerine oğlu Süleyman Bey komutasındaki bir orduyu yardım için yollar. Böylece Türklerin yardımıyla Kantakuzen rakiplerini yener. Daha sonra da Türk kuvvetleri Bizans imparatorluğuna yardım etmeyi sürdürmüş hatta Edirne’yi savunarak Sırp ve Bulgarların eline geçmesini önlemişlerdir.
Bu yardımlara karşılık olarak Orhan Bey Gelibolu yarımadasındaki Çimpe kalesini isteyince
Kantakuzen burayı Türk kuvvetlerine üs olarak verir. Böylece Rumeli fetihleri için önemli bir üs elde edilir (1354). Türkler Bizans’a yardım ederken Rumeliyi iyice tanıdıktan sonra bir yandan Gelibolu, Bolayır, Tekirdağ ve Çorlu’yu ele geçirmişler bir yandan da Anadolu’dan getirilen Türkleri buralara yerleştirerek Rumeli’ye yerleşmeye başlamışlardır.
Ancak Süleyman Bey’in ani ölümü ve Orhan Bey’in küçük oğlu Halil’in Cenevizliler tarafından kaçırılması ve bir süre sonra da Orhan bey ölümü Rumeli fetihlerinin duraksamasına neden olacaktır.
Orhan Bey Döneminde Devlet örgütünün temelleri atılmıştır.

Bunun için;
1) İlk divan teşkilatı kuruldu,
2) Vezirlik kurumu oluşturuldu.
3) İllere kadı ve subaşılar gönderildi.
4) İlk imarethaneler (Nilüfer hatun) açıldı.
5) Donanma oluşturuldu(Karesi beyliğinden),
6) İlk medreseler (İznik ve Bursa da) açıldı

Osmanlıların Rumeliye geçişini kolaylaştıran etkenler şunlardır:

• Orhan Bey 1324 tarihinde Osmanlı Beyliği'nin başına geçti.
• Bursa şehir alınarak başkent yapıldı.
• 1329'da İznik üzerine yürüdü ve Bizans ile yapılan Maltepe Savaşı'nda İznik ele geçirildi.
• Kocaeli Yarımadası'nın fethi tamamlandı.
• 1342'de Ulubat ve Mihaliç Kaleleri alınarak Karesioğulları ile komşu olundu.
• İlk Osmanlı donanması bu dönemde kuruldu.
• İlk defa 1353 tarhinde Rumeli'ye geçildi.
• Marmara'nın kuzey ve batı kesimlerinin fethi tamamlandı.
• Gelibolu'nun tamamı, Malkara ve Keşan ele geçirildi.
• İlk defa divan teşkilatı kuruldu. İlk vezir de bu dönemde atandı.
• İlk Kaptanı Derya (Karamürsel Paşa) bu dönemde atandı.