Soru : Bir kelimeyi bilmeden o kelimeyle ifade edilen kavram hakkında düşünmek mümkün müdür? Açıklayınız
Ödev cevabı kısaca : Evet, düşünülebilir. Kelime olmadan da duyusal imgeler, deneyimler ve zihinsel tasarımlar yoluyla kavramlar akılda tutulabilir; ancak dil (kelimeler) bu düşünceleri keskinleştirir, geneller ve başkalarına aktarmayı kolaylaştırır.
Kelimesiz düşünme nasıl mümkün?
- İmge ve deneyim: Bir kokuyu, tadı veya duyguyu adı akla gelmeden de tanır ve zihinde canlandırırız. (Örn. “adı neydi?” anlarında kavram zihindedir, kelime yoktur.)
- Gündelik dolaylama: “Şu şey”, “hani…”, jest–mimik ile anlatırız; bu, kavramın zihinde bulunduğunu gösterir.
- Yeni durumlar/icatlar: Önce kavramı kurar, sonra ad koyarız. Kelime sonradan gelir.
Peki kelime ne işe yarar?
- Keskinlik ve genelleme: Kelimeler kategorileri sınırlar (“sürtünme”, “atalet”, “ekosistem” gibi).
- Hızlı hatırlama ve akıl yürütme: Terimler karmaşık düşünmeyi ve kanıtı düzenlemeyi kolaylaştırır.
- İletişim ve öğrenme: Kelimesi olan kavram, paylaşılabilir ve öğretilebilir hâle gelir.
Dengeli sonuç
- Kelimesiz kavramlaştırma mümkündür (imge, duygu, deneyim).
- Kelimeler ise bu ham kavramları netleştirir, genelleştirir, birleştirir ve toplumsal bilgiye dönüştürür.