Soru : Canlılarda gözlenen bazı özellikler cansızlarda da gözlenebilir mi?
Ödev cevabı kısaca : Evet, bazı özellikler hem canlılarda hem de cansızlarda görülebilir. Hareket etme ve şekil değiştirme gibi özellikler buna örnektir.
Bazı özellikler yalnızca canlılara özgü değildir; cansız varlıklar da benzer davranışlar sergileyebilir. Örneğin, rüzgârla hareket eden bir yaprak ya da yuvarlanan bir taş hareket eder, ancak bu canlılık belirtisi değildir. Benzer şekilde buzun eriyerek suya dönüşmesi ya da madenlerin renk değiştirmesi bir şekil değişimi örneğidir. Canlılarla cansızlar arasındaki temel fark; canlıların bu özellikleri iradeleri ve yaşamsal faaliyetleri sayesinde gerçekleştirmesidir.
Canlılar ve Cansızlar Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | Canlılarda | Cansızlarda |
|---|---|---|
| Hareket | Kendiliğinden hareket edebilir. Örnek: Kuşun uçması, balığın yüzmesi. | Sadece dış etkiyle hareket eder. Örnek: Rüzgarın yaprağı uçurması, topun yuvarlanması. |
| Büyüme | Hücreleri çoğalarak büyür. Örnek: Fidanın ağaca dönüşmesi. | Dış etkiyle boyutu değişir. Örnek: Balonun şişmesi, buzun erimesi. |
| Renk Değişimi | Çevreye veya mevsime uyum sağlar. Örnek: Bukalemunun renk değiştirmesi. | Fiziksel/kimyasal değişimle olur. Örnek: Demirin paslanması, boyanın solması. |
| Beslenme | Enerji için besin alır. | Beslenmez. |
| Üreme | Yeni bireyler oluşturur. | Üremez. |
| Tepki Verme | Çevresel uyarılara tepki verir. Örnek: Işığa yönelen bitki. | Tepki vermez. |
- Canlılar: Kendi başlarına hareket eder, büyür, beslenir, ürer ve çevresine tepki verir.
- Cansızlar: Dış etkiyle hareket eder, değişir ama yaşam özellikleri göstermez.