10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 243-244 Cevapları Meb Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Haber metni türünün ortaya çıkmasında yazılı kültürün, toplumsal değişim ve etkileşimlerin, yayın organlarının ve teknolojinin etkisini belirtiniz.
Cevap: Haber metni gazete çevresinde gelişen bir türdür. Yani gazete diye bir şey olmasaydı haber metni diye bir şey de olmayacaktı. Gazete de yazılı kültürün içinde yer aldığı için gazete yazılı kültür içinde yer almaktadır. Gazete de bizde Tanzimat’la birlikte görülmeye başlanmıştır. Tanzimat’la birlikte yönümüzü Batı’ya dönmemiz gazetecilik faaliyetlerinin başlamasında etkili olmuştur. Günümüzde ise internetin yaygınlaşmasıyla birlikte yazılı gazete önemini kaybetmiş daha çok internet üzerinden yayın yapan haber siteleri ve sosyal medya ağları önemli hale gelmiştir.

2. Türkler’in ilk basılı atlası Norveç’te çıktı adlı metinde, Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları bölümünde verilenler dışında anlamını bilmediğiniz kelime ve kelime gruplarını bulunuz. Bunların anlamlarını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz, tahmininizin doğruluğunu kaynaklardan yararlanarak kontrol ediniz.

Platform

• Tahminim: Uygulama
• Sözlük anlamı: Ortam

Nadir:

• Tahminim: Az görülen
• Sözlük anlamı: Az bulunur

3. Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.

Ana düşünce: Türklerin en eski atlası olan Cedid Atlas Tercümesinin Norveç’te orijinal bir baskısı vardır.

Yardımcı düşünceler:

• Cedid Atlas Tercümesi’nden yalnız 50 adet basılmıştır. Şu anda bunlardan sadece 14 tanesinin yeri bilinmektedir.
• Sosyal medya platformlarının bilime katkısı olabilmektedir.
• Atlas, Norveç’e bir ihracatçı tarafından getirilmiştir.
• Arnavutluk ve Güney Yugoslavya bir zamanlar Türk toprağıydı.

4. Türkler’in ilk basılı atlası Norveç’te çıktı başlıklı gazete haberinin unsurlarını 5N 1K kuralına göre aşağıdaki tabloya yazınız.

Ne: Cedid Atlas Tercümesi’nin bir örneğinin Norveç’te bulunması
Nerede: Norveç Ulusal Kütüphanesi
Ne zaman: 1803, 1930, 1950
Nasıl: Sosyal medya platformunda aynısının paylaşıldığının görülmesiyle
Neden: İncelemelerin yapılıp orijinalliği tespit edildiği için.
Kim: Anders Kvernberg

5. Haberdeki ters piramit tekniğinin bölümlerini aşağıdaki tabloya yazınız.

Başlık: Türklerin ilk basılı atlası Norveç’te
Özetleyici giriş: Norveç Ulusal Kütüphanesi’ndeki depoda uzun yıllardır saklanan atlasın, Türkler ve Müslümanların ilk basılı atlası “Cedid Atlas Tercümesi” (1803) olduğu belirlendi.

Ayrıntılar: Anders Kvernberg’in, kütüphane deposundaki atlasın Türk ve Müslümanların ilk atlası olan Cedid Atlas Tercümesi olduğunu sosyal medya aracılığıyla öğrenmesi. Bu durumu netleştirmesi

Olayın geçmişi: Eseri Norveç’e getiren kişinin bir ihracatçı olduğu ve eserin Norveç’e nasıl geldiği.

Sonuç: Uzmanlar tarafından incelemeye alınan haritanın, dijital ortama aktarılmasının planlandığının belirtilmesi.

6. Haberin amacını ve odak noktasını belirleyiniz.
Cevap: Haberin amacı Türklerin en eski atlasının bir örneğinin de Norveç’te bulunduğunun açıklanmasıdır. Odak noktası ise Cedid Atlası Tercümesi adlı eserdir.

7. Metindeki açık ve örtük iletileri; metinle ilgili beğeni, tespit, eleştiri ve güncellemelerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.

Açık iletiler:

• Türklerin en eski atlasının bir örneği Norveç’tedir.
• Depodaki atlasın Cedid Atlası Tercümesi olduğunu Anders Kvernberg ortaya çıkarmıştır.
• Osmanlı’nın başkenti İstanbul’dur.
• Atlas, 1803’te İstanbul’da 50 adet basılmıştır.
• Atlasın tek baskısı yapılmıştır ve yeni bulunanla bunların 15 tanesi bilinmektedir.
• Arnavutluk ve Güney Yugoslavya bir zamanlar Osmanlı toprağıydı.
• Cedid Atlası Tercümesi’nin dijital ortama aktarılması planlanıyor.
• Cedid Atlası Tercümesi dünyanın en nadir atlaslarından biridir.

Örtük iletiler:

• Kütüphane depolarında uzun süre bekleyen eserler vardır.
• Bilimsel gelişmeler bazen rastlantı sonucu olabilmektedir.
• Sosyal medya platformlarının yararları olabilir.

Etkinlik

a. Yukarıdaki haber metinlerini sunuluş biçimleri ve içerikleri açısından karşılaştırınız.
Cevap: İlk haber metni, Ay’a ticari uçuşların başlaması olasılığına odaklanırken, ikinci metin daha çok özel bir şirketin Ay’a yük ve yolcu taşıma planlarına değinmektedir. İkisi de Amerika’nın uzayda ticari faaliyetlerde bulunma isteğine vurgu yapmaktadır.

b. Metinlerin görsel unsurlarla ilişkisini değerlendiriniz.
Cevap: Görseller, metinlerin konusunu vurgulayan Ay temalıdır ve metinlerin içeriğini görsel olarak desteklemektedir. İlk görsel genel bir Ay imajı sunarken, ikinci görselde bir uzay aracı ve Ay’ın yüzeyi gibi detaylar görülmektedir.