10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 247 Cevapları Meb Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Haber metinlerinde kullanılan resim, karikatür, fotoğraf, çizim, grafik, tablo, diyagram, istatistiksel veri gibi unsurların metin türüyle ilişkisi ve metne katkısı ne olabilir? Açıklayınız.
Cevap: Haber metinleri, öğretici metinler grubunda yer alır. Bu nedenle ele aldığı konuyla ilgili olarak okuyucuyu doyurması gerekir. Bunun için de grafik, tablo, diyagram, istatistik veri gibi unsurlar haberin konusuna göre haberde yer almalıdır. Tüm bunlar haber metninin inandırıcılığını, güvenilirliğini artıracaktır. Resim, karikatür, fotoğraf gibi unsurlar da haberin ilgi çekiciliğini artıran unsurlar olduğu için bunlardan da yararlanılmalıdır.

2. Sekiz Pasifik Adası Sulara Gömüldü başlıklı dergi haberini 5N 1K kuralına göre değerlendiriniz.

Sekiz Pasifik Adası Sulara Gömüldü 5N 1 K Kural

• Ne: En az sekiz tane alçak rakımlı Pasifik adasının denizlerin yükselmesi sonucu ortadan kaybolduğunun anlaşılması
• Ne zaman: 2016
• Nerede: Batı Pasifik’teki Mikronezya
• Nasıl: Denizin su seviyesi yükselerek
• Neden: Pasifik’in batısında bir ticaret rüzgârları döngüsü fazladan su getirdiği için
• Kim: Patrick Nunn

3. Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.

Ana düşünce: Mikronezya’da deniz seviyesinin yükselmesi ve adaların yok olması, alçak adalarda yaşayan halkların risk altına almaktadır.

Yardımcı düşünceler:

• Bölgede deniz seviyesi yılda 3 mm yükselmektedir.
• 1990’ların başlarından itibaren deniz seviyesindeki yükselme 12 milimetreyi bulmuştur.
• Rakımı yüksek olan ve mangrov ağacı olan adalar daha korunaklıdır.

4. Haberin amacını ve odak noktasını belirleyiniz.
Cevap: Haberin amacı doğada meydana gelen ve risk oluşturabilecek bir durumla ilgili bilgi vermek ve bu duruma dikkat çekmektir. Odak noktası deniz seviyesindeki yükselme sonucu adaların kaybolmasıdır.

5. Sekiz Pasifik Adası Sulara Gömüldü adlı metin ile metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Metnin konusu Pasifiklerde bazı adaların deniz seviyesinin yükselmesi sonucu bazı adaların kaybolmasıdır. Amacı bu durumla ilgili bilgi vermek ve bu duruma dikkat çekmektir. Hedef kitlesi bu tür konulara meraklı dergi okurudur. Dergiler gazete gibi halkın geneline hitap etmez, belli bir alana ilgisi olan kişiler dergileri takip eder. Bu haber de coğrafyaya, doğa olaylarına özel ilgisi olan insanlar tarafından okunmaktadır.

6. Metindeki bilgiler, düşünceler arasındaki tutarlılığı ve konu akışındaki uyumu değerlendiriniz.
Cevap: Metin öğretici yazılardan olan haber metnidir. Bunun için metinde nesnellik ön plandadır. Verilen bilgiler tutarlıdır ve bilim adamlarının yaptığı çalışmalar ile metin sağlamlaştırılmaktadır.

7. Haberdeki ters piramit tekniğinin bölümlerini belirleyiniz.

Haberdeki ters piramit tekniğinin bölümleri:

• Başlık: Sekiz Pasifik Adası Sulara Gömüldü
• Özetleyici giriş: Pasifiklerde 8 adanın ortadan kaybolduğunun belirtilmesi.
• Ayrıntılar: Adaların kaybolmasında deniz sularının yükselmesinin etkili olduğunun, deniz seviyesinin yılda 3 mm yükseldiği ve 1990’ların başlarından itibaren 12 mm yükselme olduğunun belirtilmesi. Kaybolmanın alçak rakımlı adalarda olduğunun, rakımı daha yüksek olan ve mangrov ormanlarıyla çevrili adalarda yükselmenin fazla olmadığının belirtilmesi.
• Olayın geçmişi: 2016’da yapılan bir araştırma 5 adanın kaybolduğunu ortaya koydu. 2004-2007 arasında da altı adanın sular altında kaldığının belirtilmesi.
• Sonuç: Bu durumun bu adalarda yaşayan insanlar için risk oluşturduğunun belirtilmesi.

Etkinlik

a. Edebiyat, bilim, teknoloji, mimarlık, fotoğraf, tarih, coğrafya, kişisel gelişim gibi alanlarda yayımlanan dergilerden birinde çıkan bir haber metni okuyunuz.

Siber saldırılar en büyük 10 riskten biri oldu.

Dünyanın hızla dijitalleşmesiyle siber saldırılar, kişiler ve kurumlar için en büyük 10 riskten biri olarak gösteriliyor. Siber suçların 2025 yılına kadar ekonomiye maliyetinin yıllık 10,5 trilyon dolara ulaşması bekleniyor.

Çin’in en büyük bankası olan ICBC ile ChatGPT’nin siber saldırılara maruz kalmasının ardından, bu durumun yaratacağı tehlikeler tekrar gündemin ilk sıralarında yer almaya başladı. Saldırıların ekonomik maliyeti de her geçen gün artarak devam ediyor.

Dünya Ekonomik Forumu’nun yayımladığı Global Risks Report’a (Küresel Riskler Raporu) göre, siber güvenlik şu anda ve gelecekte en önemli 10 riskten 1’i konumunda.

Cybersecurity Ventures’ta yer alan bilgilere göre ise siber suçların 2025 yılına kadar ekonomiye maliyetinin yıllık 10,5 trilyon dolara ulaşması bekleniyor.

“Siber saldırıların bir kısmı yapay zekâ tarafından yapılacaktır”

Siber Güvenlik Uzmanı Baran Erdoğan, siber saldırıların yeni çağın en yaygın ve en kolay yapılan suç aktiviteleri olarak görülmesi gerektiğini söyledi.

Dijitalleşmenin, insan hayatının her noktasına ulaşan internet ve karmaşıklaşan teknoloji altyapılarının insan yaşamında yeni bir dönemi açtığını belirten Erdoğan, şöyle devam etti:

“İnsan ruhunun dijitalleştirilip internete yüklenmesi gibi araştırmaların konuşulduğu, singularitye (tekillik) hızla yaklaştığımız bu noktada yapay zekâ teknolojilerinin de bu dijital ortama katılmasıyla artık insan zekası ve yapay zekanın ortak zemin bulduğu ve beraber hareket ettiği saldırıların olacağını öngörebiliriz. Saldırıların başarılı olmasının sebebi ise insan tarafından eksik veya yanlış planlanan saldırı yüzeylerinin olasılıksal olarak oluşma ihtimalinin yüksekliği ve bunun tespitinin kolaylığıdır. Önümüzdeki dönem için şunu öngörebiliriz; firmalar siber saldırılardan etkilenmeye artarak devam edecek ve bu saldırıların bir kısmı yapay zeka tarafından yapılacaktır. Saldırı amacı ise bazen kısa vadeli hedefler, para, kuruma zarar verme olarak gerçekleşse de bazen veri çalma, uzun süreli bilgi toplayarak daha büyük hedeflere odaklanma olarak öngörülebilir.”

“Zararlar milyar dolarlar seviyesinde”

Erdoğan, siber saldırıların ekonomik sonuçlarına dair bilgi vererek, “Tamamında ortak olan ise zararların milyar dolarlar mertebesinde olduğudur. Sadece kurumlara verilen ekonomik zararların, regülasyonlarla kaynaklı ceza sonucu zararların dışında, ikincil olarak özellikle veri sızıntıları sonucu, kişilerde bireysel olarak dolandırıcılık veya özel hayat ihlali şeklinde çok büyük zararlar görebilmektedir.” diye konuştu.

Kurumların konu hakkında bütüncül yaklaşması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, bu yaklaşımın siber güvenlik saldırı yüzeylerinin tamamını kapsaması gerektiğini ifade etti.

Erdoğan, açık bırakılan, önemsenmeyen veya ertelenen her korunma önleminin bulundurduğu tüm risklerin gerçekleşme ve kurumlara çok büyük zararlar verebilme ihtimalinin olduğunu söyledi.

b. Okuduğunuz metni haberin bilgi kaynağı, doğruluğu, görsel unsurlarla desteklenip desteklenmediği, 5N 1K kuralına göre düzenlenip düzenlenmediği; haberde konuyla ilgili görüşmelere, uzman görüşlerine, araştırma ve anket sonuçlarına, analizlere yer verilip verilmediği vb. açılardan değerlendiriniz.
Cevap: Bu metin trthaber’den alınmıştır. Haberde yayımlanan çeşitli raporlara, uzman görüşlerine yer verilmiştir. Haber metninde görsel unsura yer verilmiştir. Haber 5N 1K kuralına göre hazırlanmıştır.