10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 59-60 Cevapları Meb Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Bu Büyük Adam Kimdir? adlı metinde, büyük bilgin ve şairler hangi özellikleri ile karşılaştırılmaktadır? Açıklayınız.
Cevap: Bir büyük bilginin eşyanın gerçeklerine bakışıyla bir şairin kâinata bakışı bir midir? İlkinin gerçekleri araştırmaya dikilen bakışında bir küçük kırılma, bir büyük sessizlik göründüğü gibi, ikincisinin bir eşsiz cennet hayaline yönelik kararsız gözlerinde bir hüzün, bir ıstırap bulunmakta ve görünmekte değil midir? sözleriyle yapılan karşılaştırmaya baktığımızda bilgin ile şairin farklı pencerelerden dünyayı yorumladıklarına şahit oluruz.

2. Hikâyenin kahramanı kime benzetilmektedir? Niçin?
Cevap: Ünlü Fransız yazar ve düşünürler Victor Hugo ile Jean Jacques Rousseau’ya benzetilmektedir. Çünkü öyle bir duruşu yürüyüşü vardır ki her gören onun ancak böyle büyük bir yazar veya felsefeci olduğunu sanarmış.

3. Tütüncünün verdiği cevaptaki “büyük adam” ile anlatıcının “büyük adam” anlayışı aynı mıdır? Neden?
Cevap: Kesinlikle değildir. Çünkü anlatıcının hayalinde kurduğu o muhteşem bilgin, şair gitmiş yerine tütüncünün dediği gibi okuma yazması bile olmayan sıradan biri gelmiştir.

4. Metnin tema ve konusunu belirleyiniz.

Konu: Anlatıcının her yürüyüş yaptığı vakit karşılaştığı ve duruşundan bakışından çokça etkilendiği yazar sandığı birinin aslında okuma yazma bile bilmeyen biri olduğunun anlaşılmasıdır.

Tema: İnsanları dış görünüşleri üzerinden değerlendirmenin yanlışlığı

5. Metinde zaman ve mekânın özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Metin Osmanlı’nın son zamanlarında geçmektedir. Mekan olarak İstanbul semtleri ve o dönemdeki pazar yerleri öne çıkar.

6. Olayın serim, düğüm ve çözüm bölümlerine uygun olarak mantıksal bir sıralamayla sonuca bağlandığı hikâye türüne olay hikâyesi; olaylardan çok, günlük yaşamın bir kesitini ele alıp anlatan hikâye türüne durum hikâyesi denmektedir. Bu bilgilerden yararlanarak Bu Büyük Adam Kimdir? adlı metnin hangi hikâye türüne örnek olduğunu belirleyiniz.
Cevap: Bu hikaye tipik bir olay hikayesidir. Çünkü girişi gelişmesi ve sonucu belirgindir. Ayrıca derinlemesine bir ruh tahlili yerine genellikle olaylar üzerinden işlenmektedir metin.

7. Metinle ilgili tespit, eleştiri, beğeni ve güncellemelerinizi metne dayanarak ifade ediniz.
Cevap: Metni beğendim. Özellikle son kısmını. Çünkü ben de bu adamın büyük bir alim olduğunu düşünüyordum ki tütüncünün cevabı ile öylece kalakaldım. Bu bakımdan yazar bence başarılı bir şekilde metnini kurmuştur diyebiliriz.

9. Bu Büyük Adam Kimdir? adlı metni Tahir ile Zühre Hikâyesi adlı metinle aşağıdaki tabloda verilen özellikler açısından karşılaştırınız.

Bu Büyük Adam Kimdir?

• Tür: Olay Hikayesi
• Biçim: Düzyazı şiir karışıktır
• Üslup: Anlatıcı yazar benzetmeleri kendine özgü yapmıştır. Bazı yerler sade dille yazılmış olsa da bilinmeyen bazı kelimelere de yer vermiştir.
• İçerik: Anlatıcının dış görünüşünden alim ya da şair olduğunu düşündüğü adamın okuma yazmasının bile olmadığının ortaya çıkması.

Tahir ile Zühre Hikâyesi

• Tür: Halk Hikayesi
• Biçim: Düz yazı ile şiir karışıktır
• Üslup: Halkın anlayacağı bir dil kullanılmıştır. Bazı dualar, tekerlemeler, İslam inancına ait kullanımlar üslup özelliği olarak karşımıza çıkar.
• İçerik: Birbirlerine deli gibi aşık ola Tahir ile Zühre’nin başlarından geçen acı olaylar aşklarının hiç bitmemesi ama kavuşamadan ölmeleri anlatılır.

1. Etkinlik

a. Bu Büyük Adam Kimdir? adlı metinde anlatıcı ve bakış açısını belirleyiniz.
Cevap: Anlatıcı yazarın kendisidir. Bakış açısı ise her türlü ruh çözümlemeleri ve psikolojik çıkarımlar yapıldığından dolayı hakim bakış açısıdır.

b. Bu metinde anlatılanları anlatıcı ve bakış açısını değiştirerek yeniden düzenleyiniz.
Cevap: Genç çocuk, o gün her zaman yaptığı gibi yürüyüşe çıkmıştı. Birden karşısına yine o adam çıktı. O adam öyle bir heybete öyle bir duruşa sahipti ki çocuk her zamanki gibi bu adamın büyük bir şair ya da büyük bir bilgin olduğunu düşündü. Onu takip etti. Bir tütüncüden çıkarken rast geldiği bu adamın tütüncüden aldığı bilgi ile okuma yazmasının bile olmadığını öğrendiğinde yaşadığı şok dikkat çekiciydi.

2. Etkinlik

a. Bu Büyük Adam Kimdir? adlı metindeki başkahramanın özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Kahramanımız umursamazlıktan uzamış saçları geniş alnının üzerine dökülerek, derin düşünceler içinde dalgın dalgın
attığı adımlarıyla ikide birde sendeler ve düşmemek için hemen kendini toparlayan biriymiş. Dışarıdan çok karizma duran bu adamı görenler şair ya da bilgin sanarlarmış ama aslında okuma yazması olmayan sıradan biriymiş.

b. Belirlediğiniz özelliklerin olay akışını etkileyip etkilemediğini tartışınız.
Cevap: Bu özellikler okurun da aslında bu kahramana karşı benzer beklentilere girmesine neden olsa da metnin sonunda anlatıcının yaşadığı hayal kırıklığını yaşamalarına neden olmaktadır.