10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 168 Cevapları Ekoyay Yayıncılık

Bölüm Değerlendirmesi

Bir dalga leğeninde, noktasal bir kaynağın yaydığı dalgaların 1. şekildeki deseni vermesi beklenirken 2. şekildeki görünüm elde ediliyor. Bu değişikliğin sebebi nedir?
Cevap: Dalga leğeninin sol tarafı sığ, sağ tarafı derindir.

Üç farklı derinlikten oluşan bir dalga leğeninin bir ucunda oluşturulan doğrusal dalgaların ilerlemesinin üstten görünüşü yandaki gibidir. Dalga leğeninin AB, BC, CD bölgelerinin derinlikleri sırasıyla h1, h2, h3 ise bunlar arasındaki ilişki nasıldır? Bu dalga leğeninin yandan görünüşü nasıl olur?
Cevap: h1 < h3 < h2

Kendi cümlelerinizle doğrusal dalga, periyodik dalga, kırılma, ayrılma kavramlarını tanımlayınız.

Doğrusal dalga: Bir dalga leğenindeki suya uzun bir cetvel daldırıp çıkararak oluşan dalgalara doğrusal dalgalar diyebiliriz.
Periyodik dalga: Yayı gerdikten sonra yayı geren el; yay doğrultusuna dik olacak şekilde, sürekli, eşit zaman aralıklarında yukarı ve aşağı hareket ettirildiğinde yay üzerinde genlikleri ve dalga boyları eşit olan dalgalar oluşur. Bu dalgalara periyodik dalga denir.
Kırılma: Ssabit bir yol izleyerek ayırıcı bir yüzeye çarpan ışığın ortamların kırıcılık indislerine nispetle yön değiştirmesine verilen addır.
Ayrılma: Bir biçmeden geçen beyaz ışığın türlü renklerde görünmesi.

Dalga leğeni, doğrusal ve dairesel dalgalarda yansıma ve stroboskop kelimelerini kullanarak cümleler kurunuz.

• Dalga leğeninde oluşturduğum doğrusal dalgaların üzerine ışık tuttum.
• Doğrusal su dalgaları çukur engelden yansıyabilir.
• Dairesel su dalgaları doğrusal ve parabolik engelden yansıyabilir.
• Stroboskop ile ilerleyen doğrusal dalgalar çakışabilir.

1. Durgun bir suya parmağınızı daldırarak bir dalga oluşturunuz. Parmağınızı suya daha sık daldırıp çıkarırsanız suda oluşan dalganın dalga boyu nasıl değişir? Açıklayınız.
Cevap: Eğer aynı derinliğe daldırıyorsanız değişmez. Daha sık daldırmanız oluşan dalganın frekansını değiştirir.

2. Dalga boyu ve dalganın hızı arasındaki ilişki nedir? Bir sudaki dalga hareketi derinlikle nasıl değişir?
Cevap: Derin bölgelerde daha hızlı yayılır. Hız ile dalga boyu doğru orantılıdır.

3. Sığ ortamdan derin ortama geçen dalgaların frekansı hakkında ne söylenebilir? Açıklayınız.
Cevap: Frekans değişmez. Çünkü frekans dalga kaynağına bağlıdır. Dalga boyu ve hız değişir.

4. Ayşe ve Nilgün yüzdükleri büyük ve derin havuzun yanındaki küçük ve sığ havuza geçen dalgaların yön değiştirdiğini fark ederler.

• Yandaki şekil üzerinde sığ suya giren dalgaları çiziniz.

• Sığ suya giren dalgaların dalga boyu, hızı ve frekansı nasıl değişir?
Cevap: Frekans sabit kalırken hız ve dalga boyu azalır.