10. Sınıf İlke Tarih 6. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

6. Ünite Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı Ölçme ve Değerlendirme

10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 161 Cevabı

A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Osmanlı Devleti’nde, din, dil, ırk ve mezhep farkı gözetilmeksizin Osmanlı ülkesinde yaşayan herkes Divân- ı Hümâyun’a başvurabilir, hakkını arayabilirdi.
Buna göre;
I. Osmanlı Devleti’nde adaletli bir yapının olduğu,
II. Divânda sadece devlet işlerinin görüldüğü,
III. Müslim ve gayrimüslimler arasında sık sık sorunlar yaşandığı durumlarından hangisi ya da hangileri söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II ve III

Cevap: A

2. Osmanlı padişahlarının kanunnâmeler hazırlatmalarında;
I. ülkede adaleti ve huzuru sağlama,
II. merkezî otoriteyi güçlendirme,
III. örfi hukuku ön plana çıkarma
durumlarından hangisi ya da hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II ve III

Cevap: C

3. Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı merkeziyetçi yapısını güçlendirmek amacıyla aşağıdaki yöntemlerden hangisini uvgulamamıstır?
A) Müsadere uygulaması yapma
B) Kardeş katlini yasal hâle getirme
C) Haremden evlenme usulünü başlatma
D) Ülke toprakları padişahındır, anlayışını geliştirme
E) Şehzadelerin sancağa çıkma usulüne son verme

Cevap: E

4. I. Padişah adına alınan her türlü ferman ve berata padişahın tuğrasını çekme,
II. Fethedilen bölgelerdeki arazileri tapu tahrir defterlerine kaydetme,
III. Devletin gelir ve giderlerini hesaplama
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Divân-ı Hümâyun üyelerinden nişancının görevleri arasındadır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: C

10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 162 Cevabı

5. I. Divânda büyük davalara bakar.
II. Mali işlerden sorumludur.
III. Tapu ve kadastro işlerinden sorumludur
Osmanlı Devleti’nde yukarıda verilen konularla ilgilenen divân üyeleri aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Cevap: B

6. I. Halkın huzur ve güvenliğini sağlamak,
II. Adaletli olmak,
III. Ordunun başında sefere çıkmak
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri siyasetnâme ve nasihatnâmelere göre padişahlarda bulunması gereken vasıflar arasında gösterilebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Cevap: E

7. Osmanlı Devleti’nde şehzadelerin belli sancaklara gönderilmesinde;
I. şehzadelerin tecrübe edinmelerini sağlamak,
II. OsmanlI’da yaşanan taht kavgalarının önüne geçmek,
III. Osmanlı merkezî otoritesini güçlendirmek durumlarından hangisi ya da hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Cevap: E

8. • I. Murad Dönemi’nde “Ülke Padişah ve oğullarının malıdır. ” anlayışının benimsenmesi • Fatih Dönemi’nde kardeş katlinin yasallaşması
Osmanlı Devleti ile ilgili yukarıda verilen gelişmelerin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Devletin yönetim şeklini değiştirmek
B) Tahta çıkma usulünü belirlemek
C) Merkezî otoriteyi güçlendirmek
D) Devşirmelerin devlet içindeki gücünü zayıflatmak
E) Divân-ı Hümâyun’un yönetimde etkinliğini arttırmak

Cevap: C

10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 163 Cevabı

9. Osmanlı Devleti’nde, Divân-ı Hümâyun, bütün tebaaya açıktı. Devletin birinci derecedeki siyasi, adli, askerî, örfi ve mali işleri Divân-ı Hümâyun’da görüşülür ve padişahın onayı ile karara bağlanırdı.
Buna göre Divân-ı Hümâyunla ilgili,
I. Danışma Meclisi niteliğindedir.
II. Tüm halkın başvuru yapabileceği bir kurumdur.
III. Sadece idari konular görüşülüp karara bağlanmaktadır. yargılarından hangisi ya da hangileri söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

Cevap: D

10. I. Enderun (İç Saray)
II. Birun (Dış Saray)
III. Harem
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Topkapı Sarayı’nın bölümlerindendir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

Cevap: E

11. Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde diğer Türk İslam devletlerinde olduğu gibi “Ülke hanedanın malıdır. ” anlayışı vardı.
Bu anlayışın;
I. Şehzadeler arasında taht kavgalarının yaşanması,
II. Veraset sisteminin belirsiz olması,
III. Zaman zaman merkezî otoritenin zayıflaması
durumlarından hangisi ya da hangilerine neden olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

Cevap: E

12. Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde hayata geçirilen uygulamalardan biri de “müsadere” sistemidir. Fatih bu uygulama ile;
I. merkeziyetçi yapıyı güçlendirmek,
II. devlet otoritesine rakip olabilecek oluşumları engellemek,
III. Osmanlı veraset sistemini kesin olarak çözüme kavuşturmak durumlarından hangisi ya da hangilerini amaçlamıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

Cevabı: D

10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 164 Cevabı

B. Aşağıda verilen ifadelerin başına doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. (D) Kazaskerler adalet işlerinden sorumlu Divân üyesidir.
2. (Y) Osmanlı Devleti’ne şehzadelerle birlikte sancağa gönderilen eğitmenlere atabey denilmektedir.
3. (Y) Topkapı Sarayı’nın dış kısmına genel olarak Enderun (İç Saray) denilmiştir.
4. (D) II. Murad’ın, oğlu II. Mehmet’e öğüt vermek amacıyla yazmış olduğu eser “Nasihat-üs Sultan Murad”dır.
5. (D) Amasya şehri, önemli Osmanlı şehzade sancaklarından birisidir.

C. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazınız.

1. Osmanlı Devleti’nde bir işin İslam dinine uygun olup olmadığına bakan Divân üyesine şeyhülislam, verdiği karara ise fetva denir.
2. Osmanlı Devleti’nde devlet idarecisi olacak adaylara dinî ve ilmî eğitim verilen yereenderun.; saray kadınlarının dini, ilmî eğitim aldıkları yere ise harem denir.
3. Fatih Sultan Mehmet, hazırladığı Fatih Kanunnâmesi ile merkeziyetçi yapıyı güçlendirmek istemiştir.
4. Osmanlı Devleti’nde padişah ve idarecilere devlet yönetimi hakkında öğüt veren eserlere nasihatnâmeve siyasetnâme denir.
5. Osmanlı Devleti’nde merkeziyetçi yapıyı güçlendirmek amacıyla ilk ciddi düzenlemeyi I. Murad yapmış, bu düzenleme ile “Ülke hanedanın malıdır.” anlayışı yerine ülke hükümdarın ve oğullarının malıdır anlayışı benimsenmiştir.

D. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını defterinize yazınız.

1. Osmanlı Devleti’nin uygulamış olduğu müsadere sisteminin temel amaçları nelerdir?

Cevabı: Müsadere sisteminin temel amacı, önemli rütbelere yükselen kişilerin, ölümlerinden sonra varislerine bir şey bırakamayacaklarını düşünerek dürüst davranmalarını sağlamaktı.

2. Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı merkeziyetçi yapısını güçlendirmek için hangi faaliyetlerde bulunmuştur?

• *Müsadere uygulamasını başlatmıştır.
• *Kardeş katlini yasal hale getirmiştir.
• *Haremden evlenme usulünü başlatmıştır.
• *Ülke topraklarının padişahın olduğu anlayışını getirmiştir.

3. Osmanlı’da, nasihatnâme ve siyasetnâmelerin hazırlanmasının temel amaçları nelerdir?

Cevabı: Osmanlı’da, nasihatnâme ve siyasetnâmelerin hazırlanmasının temel amacı devletin daha iyi bir şekilde yönetilmesini sağlamaktır.

4. Osmanlı Devleti’nde şehzadelerin sancağa gönderilmelerinin devlet idaresine ne gibi kazanımları olmuştur?

Cevabı: Osmanlı Devleti’nde şehzadelerin sancağa gönderilmesiyle birlikte siyasi-idari tecrübe kazanan şehzadeler devlet idaresini daha iyi bir şekilde sağlamıştır.

5. Divân-ı Hümâyun üyeleri kimlerden oluşmaktadır?

• Vezir-i âzam (Sadrazam)
• Vezirler
• Kazasker
• Defterdar
• Nişancı
• Şeyhülislam
• Reisülküttap
• Kaptanıderya
• Yeniçeri Ağası