10. Sınıf İlke Tarih 3. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

3. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.

1. E 2. D 3. E 4. E 5. C 6. D 7. E 8. B 9. E 10. E 11. E

1. Tımar sisteminin Osmanlı Devleti’ne sağladığı kazanımlar ile ilgili olarak;
I. Tarımsal üretim artmasına katkı sağlamıştır.
II. Taşrada güvenliğin sağlanmasına ortam hazırlamıştır.
III. Tımarlı sipahilerin masrafları hazineye yük olmadan karşılanmıştır.
yargılarından hangisi ya da hangileri söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap E

2. Aşağıda verilen askerî birliklerden hangisi kapıkulu askerleri arasında yer almaz?
A) Cebeciler B) Yeniçeriler C) Silahtarlar
D) Tımarlı sipahiler E) Topçular
Cevap E

3. Osmanlı Beyliği’nin, Batı eksenli ilk fetihlerinde;
I. aşiret savaşçıları,
II. alplar ve gaziler,
III. ahiler
gibi unsurlardan hangisi ya da hangileri yer almıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap E

4. I. Belli bir ücret almışlardır.
II. Barış zamanlarında kendilerine tahsis edilen arazilerde çalışmaları
III. Osmanlı Devleti’nin ilk düzenli birliklerini oluşturmuşlardır.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri yaya ve müsellemlerin genel özelikleri ile ilgilidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap E

5. Aşağıda verilenlerden hangisi “devşirme sisteminin” genel özellikleri ile ilgili değildir?
A) Sekiz yaş altı ve yirmi yaş üstü devşirilemezdi.
B) Ailenin tek oğlu veya dul kadının oğulları alınamazdı.
C) Gerektiğinde Müslüman ve Yahudi ailelerin çocukları da devşirilirdi.
D) Bir bölgede en fazla 40 haneden birinden bir devşirme alınırdı.
E) Devşirilecek çocukların özellikleri secere defterlerine kaydedilirdi.
Cevap C

6. Yeniçeri Ocağının kurulmasında;
I. pencik sistemi,
II. ikta sistemi,
III. devşirme sistemi
uygulamalarından hangisi ya da hangilerinden faydalanılmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap D

7. Osmanlı Devleti’nin tımarlı sipahileri oluşturmasının amaçları ile ilgili olarak;
I. yeniçerilere karşı denge unsuru oluşturma,
II. askerî masrafları hazineye yük olmadan karşılama,
III. her an savaşa hazır daimi bir ordu bulundurma
durumlarından hangisi ya da hangilerini amaçladıkları söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap E

8. Osmanlı devlet idaresinin temel kurumlarından biri de Kul ve Devşirme sistemleridir. Her iki sistem XV
ve XVI. yüzyılda başarılı bir şekilde uygulanmıştır. Kul kısmı genellikle savaş esirlerinden oluşurken
Devşirme sistemi, Osmanlı tebaası olan Hıristiyan çocukların toplanıp yetiştirilmesi esasına dayanmaktadır.
Buna göre her iki sistemin amaçları ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez?
A) Devletin idari ve askerî hizmetlerinin yerine getirilmesi
B) Balkanların tamamının İslamlaştırılmak istenmesi
C) Merkezî teşkilatın güçlendirilmek istenmesi
D) Savaşlarda güçlü ve daimi bir ordunun oluşturulmak istenmesi
E) Gayrimüslimlerin Osmanlı yönetimine bağlılığının sağlanması
Cevap B

9. Berkay: “I. Murad Dönemi’nde merkez ordusu olan Kapıkulu Ocakları kurulmuştur.” demiştir.
Kutay ise Kapıkulu Ocaklarının,
I. Devşirme sistemi ile oluşması,
II. Ulufe denilen maaş alması,
III. Doğrudan padişaha bağlı olması
özelliklerine sahip olduklarını söylemiştir.
Buna göre Kutay, yukarıda iddia etmiş olduğu bilgilerden hangisi ya da hangileri ile Berkay’a
doğru bilgiler vermiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap E

10. Osmanlı askeri yapısının kurulması ve güçlenmesinde,
I. Tımar sistemi
II. Pencik sistemi
III. Devşirme sistemi
uygulamalarından hangisi ya da hangilerinin katkısı olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Cevap E

11. Orhan Bey Dönemi’nden itibaren Osmanlı Devleti’nin düzenli bir ordu kurma ihtiyacı duymasında;
I. aşiret kuvvetlerinin uzun kale kuşatmalarında yetersiz kalması,
II. fetih hareketlerine süreklilik kazandırılmak istenmesi,
III. düzensiz askerî birliklerin sevk ve idaresinde sorunlar yaşanması
durumlarından hangisi ya da hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Cevap E

B. Aşağıdaki soruyu metin ve görselden hareketle cevaplayınız.

Soru: Osmanlı Devleti’nin savaş stratejileri hakkında ne gibi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?

Cevap: Bir strateji ile savaştıkları, Avrupalılardan farklı strateji kullandıkları, stratejilerinin temelini hız oluşturduğu, Türklerin stratejilerinin günümüz stratejilerinin temeli ile aynı olduğu, ordunun büyük de olsa bir disiplin içinde stratejisini uyguladığı çıkarımlarında bulunabiliriz.

C. Aşağıda verilen ifadelerin başına doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (Y) Osmanlı Devleti, tımar sistemi sayesinde esnaflar arasında dayanışmayı sağlamıştır.
2. (D) Acemi Ocağında dinî, ilmî ve askerî eğitimden geçirilen devşirmeler “çıkma” veya “kapıya
çıkma” adıyla Yeniçeri Ocağına alınırlardı.
3. (Y) Osmanlı Devleti’nde reayaya ait arazilere mirî arazi adı verilmiştir.
4. (D) Tımar sahiplerinin vergi gelirine göre beslemek zorunda oldukları atlı askerlere cebelü denirdi.
5. (Y) Kapıkulu süvarileri, merkez ordusunun en itibarlı atlı birlikleridir.

Ç. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri

1. Osmanlı toplumu sosyal bakımdan Yönetenler (askeriler) ve Yönetilenler (reaya) olmak üzere ikiye ayrılırdı.
2. Yaya ve Müsellem birliklerinden oluşan ilk düzenli Osmanlı ordusu Orhan Bey Dönemi’nde kurulmuştur.
3. Osmanlı Devleti, Yeniçeri Ocağına asker yetiştirmek amacıyla pençik ve devşirme sistemi ile Acemi Ocağı’na asker alırdı.
4. Osmanlı ordusunun en önemli ve en kalabalık atlı kuvvetleri Tımarlı Sipahiler idi.
5. Yeniçeriler, üç ayda bir ulufe denilen maaş alırlardı.

D. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını defterinize yazınız.

SORU: 1. Osmanlı Devleti’nin düzenli bir ordu kurmasında hangi faktörler etkili olmuştur?

• Düzensiz ordu savaşlarda ve kuşatmalarda yetersiz kalıyordu
• Savaş kararında düzensiz ordunun toplanması uzun zaman alıyordu
• Savaş öncesi ve savaşta düzensiz orduların disiplin edilmeleri uzun zaman alıyordu.
• Osmanlı Devleti düzenli ordu kurarak fetih ve devletleşme hareketlerini sağlamak istiyorlardı.

Soru: 2. Yeniçeri Ocağının kurulması amacıyla uygulanan Devşirme sistemi ile, Abbasiler ve Büyük Selçuklu Devleti’nde uygulanan gûlam sistemi arasında ne gibi benzerlikler bulunmaktadır

Cevap: Devşirme; Hristiyanlar içinden seçilirdi. Gulamlar esir ve kölelerden seçilmiştir. Gulam sisteminde askerleriin çoğu Türklerden oluşturulurdu.

Soru: 3. Osmanlı tımarlı sipahilerinin genel özellikleri nelerdir

1. Eyaletlerde kurulmuştur
2. Tımarlı Sipahiler hem tarım ekonomisini hem de bölge halkının mal ve can güvenliğini korumuştur.
3. Askeri eğitim alarak yetiştirilmişlerdir
4. Tımarlı Sipahiler taşradaki köylü, esnaf ve memurun hukuki haklarının korunmasından ve güvenliklerin
   sağlanmasından sorumludur.
5. Tımar sistemiyle oluşturulur
6. Ordunun en kalabalık bölümüdür
7. Taşrada bulunur savaştan savaşa katılır
8. Atlı askerlerden oluşur
9. Has, zeamet ve tımar sahipleri besledikleri için devlete yük olmazlardı
10. Devletten maaş almazlar, ganimet elde etmezlerdi
11. Tımarlı sipahiler Türk ve Müslümanlardan oluşurdu

Soru: 4. Osmanlı Devleti’nin, askerî teşkilat ve güç bakımından diğer Türk devletleri ile dönemin Avrupa devletlerine karşı üstünlük sağlamasında hangi faktörler etkili olmuştur?

Cevap: Kullandığı teknoloji, kullandığı stratejiler, askeri yetiştirme tarzı, askeri beslemek ve teçhiz etmek için uyguladığı tımar sistemi, askeri temin kaynakları üstünlük sağlamasını sağlamıştır.

Soru: 5. Osmanlı Devleti, düzenli bir ordu kurmadan önce fetih hareketlerinde hangi unsurlardan faydalanmıştır?

• Osmanlı Devleti’ne bağlı aşiret birlikleri
• İnanç ve din uğruna savaşan gruplar; gönüllüler, alperen, derviş, Türkmenler ve ahiler
• Cihat amacıyla savaşan Gaziyan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum ve Abdalan-ı Rum adı altında teşkilatlanan gruplar