10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 167-168-169-170-171-172-173-174 Cevapları Meb Yayınları

3. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Soruları

A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcüğü/sözcükleri yazınız.

1. Kireçli su saç gözeneklerini tıkayarak saçları sağlıksızlaştırır.
2. Asitler suda çözündüklerinde ortamdaki H₃O⁺ derişimini artırır.
3. Aktif metallerin asitlerle tepkimelerinde Hidrojen gazı oluşur.
4. Tuz ruhu olarak bilinen maddenin ana bileşeni HCl dir.
5. Asit ve bazların sulu çözeltisi İletkendir.
6. Sağlığımız için faydalı olan alkali sular Bazik özellik gösterir.
7. Asit ve bazlar genellikle Plastik kaplarda saklanır.
8. Na2CO3 bileşiği halk arasında Çamaşır sodası olarak bilinir.
9. pH < pOH olan maddelerin tadı Ekşidir.
10. Asit ve bazlar arasında sulu ortamda gerçekleşen tepkimelere genel olarak Nötralleşme tepkimesi denir.

B) Aşağıda numaralar ile verilen ifadeleri, harf ile verilen ifadelerle eşleştiriniz.

C) Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız.

21. Halk arasında nişadır olarak bilinen kimyasal madde nedir? Özelliklerini açıklayınız.
Cevap: NH4CI, nişadır olarak bilinir. Asidik özelliğe sahip olan nişadır; gübre, ilaç, kuru pil yapımında ve gıda endüstrisinde kullanılır.

22. HCI ve NaOH bileşiklerinin tepkimesinden oluşan tuzun kimyasal formülü nedir? Kullanım alanlarını açıklayınız.
Cevap: NaCI tuzu oluşur. Sofra tuzu olarak bilinen NaCI tuzu salamura yapımında, yiyecekleri tatlandırmada, besicilikte, tekstil ve kâğıt endüstrisinde kullanılır.

23. Banyo ve lavabolarda kullanılan temizlik maddelerinin aşırı kullanımının zararları nelerdir?
Cevap: Atık su tesisatlarına ve çevreye zarar verir.

24. Asit ve bazlarla çalışılırken uyulması gereken kurallar nelerdir? Maddeler hâlinde yazınız.
Cevap: Metal kaplarda saklanmamalı, güneş ışığına maruz bırakılmamalı, tatlarına bakılmamalı, buharları solunmamalıdır. Önlük, eldiven, yüz maskesi ve gözlük kullanılmalıdır.

25. 0,2 mol H₃PO₄ asidini nötrleştirmek için yeteri kadar Mg(OH)₂ bazı kullanılmıştır. Oluşan ürün miktarı toplam kaç moldür
Cevap: 0,7 mol ürün oluşur.

26. Nitrik asit (HNO₃) gümüş kapta saklanabilir mi? Açıklayınız.
Cevap: Ag yarı soy metal olduğundan nitrik asit ile tepkime verir. Bu nedenle gümüş metalinden yapılmış kapta nitrik asit saklanamaz.

27. Su üzerine yavaş yavaş limon suyu ilave edilmektedir. pH değerinin ilave edilen limon suyu miktarına bağlı olarak değişim grafiğini çiziniz.

28. Asit yağmurlarının sebepleri hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Fosil yakıt tüketimiyle oluşan SO₂, SO₃, CO₂, NO₂ gibi oksitlerin havadaki su buharı ile tepkimesinden asit yağmurları oluşur.

29. Satın aldığınız temizlik ürünlerinin ambalajındaki güvenlik işaretleri neden önemlidir? Açıklayınız.
Cevap: Temizlik ürünleri kimyasal maddeler içerdiğinden bu kimyasalların zararlarına karşı alınacak önlemleri belirtir.

30. Limonlu suya aşırı miktarda saf su ilave edildiğinde oluşan yeni çözeltiyle ilgili Elif, Zeynep ve Ali aşağıdakileri söylemektedir:
Elif: Oluşan yeni çözeltinin pH değeri zamanla artar fakat 7’ye ulaşamaz.
Zeynep: Oluşan yeni çözeltinin pH değeri artar.
Ali: Oluşan yeni çözeltinin pH değeri 7 olur.
Hangisi en doğru sonuca varmıştır? Nedenini açıklayınız.
Cevap: Elif ve Zeynep

31. Yapımında kireç taşının bir formu olan mermerin kullanıldığı tarihî kültürel varlıklarımızdan olan Efes antik kenti, görselde görüldüğü gibi asit yağmurlarından zarar görmektedir. Normal yağmur suyu havadaki karbon dioksit ile etkileştiğinden az da olsa asit özelliği gösterir. Ancak yağmur suları havadaki kükürt oksit ve azot oksitler ile etkileştiğinde asitliği daha da artmaktadır. Havadaki kükürt ve azot oksitlerinin kaynağı nedir?
Cevap: Fosil yakıtlar

32. Kireçli sular kaynatıldıkları çaydanlıklarda kalsiyum karbonat adı verilen kireç taşının birikmesine neden olur. Ahmet, çaydanlıkta biriken kireci (CaCO3) gidermek amacıyla çaydanlığa bir miktar sirke koyarak kaynatmakta ve bir süre sonra gaz kabarcıklarının oluştuğunu gözlemlemektedir.

a) Gaz kabarcıklarının çıkmasının sebebi nedir?
Cevap: Tepkimede CO₂ gazı oluştuğundan kabarcık çıkmasına sebep olur.

b) Tepkimeden oluşan gazın çevreye zararları nelerdir?

D) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

33. Kimyasalların ambalajlarında yer alan yukarıdaki işaretin anlamı nedir?

A) Doğaya zarar verici madde
B) Aşındırıcı madde
C) Tahriş edici madde
D) Yanıcı madde
E) Radyoaktif madde
Cevap: B

34. Aşağıda bazı tepkimeler verilmiştir. NaCl(k) +
I. HCl(suda) + NaOH(suda) H2O(s)
II. HCl(suda) + 2NH3(suda)
III. AgOH(suda) + NaCl(suda) NaOH(suda)
NH4Cl(suda) -► AgCl(k) +
Bu tepkimelerden hangileri asit-baz tepkimesidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: C

35. Metiloranj indikatörü asitlerle kırmızı, bazlarla sarı renk vermektedir. Öğretmeni aşağıdaki şekillerde gösterilen çözeltileri hazırlayıp öğrencisi Seda’dan metiloranj indikatörünün bu çözeltilerde hangi renk vereceğini belirlemesini istiyor. Buna göre Seda hangi kapta hangi rengi gözlemler?

A) Sarı Kırmızı Sarı
B) Kırmızı Sarı Kırmızı
C) Kırmızı Kırmızı Sarı
D) Sarı Sarı Kırmızı
E) Kırmızı Kırmızı Kırmızı
Cevap: A

36. I. ve II. kaplarda bulunan çözeltilerin içine X ve Y metalleri daldırıldığında I. kapta H2 gazı, II. kapta SO2 gazı oluşmaktadır.
Buna göre,
I. X, Ca metali olabilir.
II. Y, Cu metali olabilir.
III. X aktif metaldir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: E

37. Aşağıda verilen düzenekte I. uçtan He, CH4, NH3 ve SO3 gazları gönderilerek HCl ve NaOH çözeltilerinden geçirilmektedir. II. uçtan hangi gazlar tepkimeye girmeden açığa çıkar?

A) CH4 B) He C) He ve CH4 D) NH3 ve He E) SO3 ve CH4
Cevap: C

38. Aşağıda verilen A, B ve C kaplarında bulunan çözeltilerin içerisine sırasıyla Zn, Ag ve NH3 maddeleri atılıyor.
Buna göre,
I. A kabında H2 gazı çıkışı gözlenir.
II. B kabında tepkime gerçekleşmez.
III. C kabında nötralleşme tepkimesi gerçekleşir.
yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: D

39. Aşağıda verilen çözeltilerle ilgili,
I. I. ve III. kaplardaki çözeltiler karıştırıldığında nötralleşme tepkimesi gerçekleşir.
II. I. kapta H+ iyonu bulunmaz.
III. II. kapta bulunan çözeltiye Ca metali atıldığında H2 gazı çıkışı gözlenir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A

40. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisinin tesir değerliği veya sulu çözeltisinin özelliği yanlış verilmiştir?

A) H2SO4 2 Asit
B) Ca(OH)2 2 Baz
C) HCOOH 1 Asit
D) KOH 1 Baz
E) NH3 1 Asit
Cevap: E

41. Bir indikatör çözeltide nH+ > nOH- olduğunda pembe, çözeltide nH+ < nOH- olduğunda mavi renk gözlemlenmektedir. Derişimleri ve tesir değerlikleri eşit olan kuvvetli asit ya da baz oldukları bilinen X, Y ve Z çözeltileri aşağıda verilen şekildeki gibi karıştırılmaktadır.
I. I. kapta renk maviden pembeye dönmektedir.
II. II. kapta renk pembeden maviye dönmektedir.
Buna göre X, Y ve Z çözeltileri için aşağıda- kilerden hangisi doğrudur?

A) X ve Z asit, Y bazdır.
B) X ve Y asit, Z bazdır.
C) X ve Y baz, Z asittir.
D) X ve Z baz, Y asittir
E) Y ve Z asit, X bazdır.
Cevap: E

42. Mehmet, üç tane 100 mL’lik deney tüpünün her birine beşer mL 1M HCl çözeltisi koyup 1. tüpe Al metali, 2. tüpe Mg metali, 3. tüpe Ag metalinden eşit kütlede ilave etmektedir.
1. ve 2. tüpte gaz çıkışı olurken 3. tüpte herhangi bir değişimin olmadığını gözlemlemektedir.
Buna göre Mehmet,
I. Al ve Mg metali aktif metaldir.
II. Ag metali Al ve Mg metalinden daha aktiftir.
III. Ag metali H’den pasiftir.
yargılarından hangilerine ulaşır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

43. Bakırdan yapılmış kaplar ısının etkisiyle kullanıma bağlı olarak zamanla aşınmakta ve bakırın havadaki oksijenle temasıyla bazik özellikli bakır oksitleri oluşmaktadır. Bu madde zehirlenmelere sebep olduğundan bakır kaplar belirli aralıklarla kalaylanmaktadır. Kalaylama işleminde halk arasında nişadır olarak bilinen asidik özelliğe sahip NH4CI tuzu kullanılmaktadır.
Buna göre kalaylama yapılırken nişadır kullanılmasının temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cu metalinin O2 ile temasını kesmek
B) Cu metalinden yapılmış kabı parlatmak
C) Kapta oluşan bazik bakır oksidi temizlemek
D) Kaba güzel görünüm kazandırmak
E) Kabın aşınmasını önlemek
Cevap: C

44. Ayşe elindeki KOH çözeltisini içinde HCl çözeltisi bulunan kaba ekleyerek nötralleşme tepkimesi gerçekleştirmekte ve daha sonra termometrede sıcaklığın arttığını gözlemlemektedir.
Bu olayla ilgili,
I. Tepkime ekzotermiktir.
II. Oluşan tuz KCl tuzudur.
III. Kapta zamanla pH değeri azalır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

45. Fenolftalein asidik ortamda renksiz, bazik ortamda pembe renk veren bir indikatördür. Kübra, şekildeki gibi içerisine fenolftalein damlatılmış HNO3 çözeltisine büret yardımıyla damla damla NaOH çözeltisi ilave ederek deney yapmaktadır.
Kübranın yaptığı deneyle ilgili,
I. Erlende nötrleşme tepkimesi gerçekleşir.
II. Aşırı miktarda NaOH çözeltisi eklenirse kaptaki çözeltinin rengi pembe olur.
III. Net iyon tepkimesi H2 (g) + O2 (g) —► H2O(s) şeklindedir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: B

46. X metalinin 1 molü hem HNO3 hem de KOH çözeltileriyle tepkimeye girip 1,5 mol H2(g) oluşturmaktadır.
Buna göre X metali için,
I. Su ile tepkime verir.
II. Zn metali olabilir.
III. H2SO4 ile tepkimesinden SO2(g) oluşturabilir.
yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

47. Halk arasında kireç taşı olarak bilinen CaCO3 bileşiği bazik özelliğe sahip olduğundan asitlerle tepkime vermektedir.
Kireç taşının HCI çözeltisiyle tepkimesinden oluşan gazıyla ilgili,
I. Sulu çözeltisi asidiktir.
II. Sulu çözeltisi Cu metaline etki ederek H2(g) açığa çıkarır.
III. Atmosferde birikmesi asit yağmurlarına sebep olur.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: D

49. Aşağıda bazı tepkimeler verilmiştir.
I. Mg + HCI →
II. Al + NaOH →
III. Ag + H2SO4 →
IV. K + HNO3 →
V. Be + CH3COOH →
Bu tepkimelerin kaç tanesinde H2 gazı çıkışı gözlenir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Cevap: D

50. HNO3 çözeltisi üzerine yavaş yavaş KOH çözeltisi eklenmesine ait pH eklenen KOH hacmi grafiği aşağıda gösterilmiştir.
Grafiğe göre,
I. 100 ml KOH eklendiğinde H+ iyonlarının mol sayısı OH- iyonlarının mol sayısına eşit olur.
II. Nötr çözeltinin pH’ını 13 yapmak için 300 ml KOH eklenmelidir.
III. 50 ml KOH eklendiğinde çözelti kırmızı turnusol kâğıdına etki etmez.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

51. Aşağıda asit ve baz çözeltileriyle ilgili bazı bilgiler verilmiştir.
I. Turnusol kâğıdının rengini kırmızıya çevirme
II. Elektriği iletme
III. Tatlarının acı olması
Yukarıdaki yargılardan hangileri hem asit hem baz çözeltileri için geçerlidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: B

52. Bazlarla ilgili,
I. Ele kayganlık hissi verir.
II. Suda çözündüklerinde OH- derişimini artırır.
III. Asitlerle nötralleşme tepkimesi verir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

53. Asit ve baz çözeltileri arasında gerçekleşen tepkimelerle ilgili,
I. Nötralleşme tepkimesidir.
II. Ürün olarak her zaman tuz ve su oluşur.
III. Oluşan çözeltinin pH değeri 7 olur.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A