10. Sınıf Meb Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 18-24 Cevapları

10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 18-24 Cevapları (MEB Yayınları)

Marmara Gölü’nde Yaşanan Kuruma

Marmara Gölü, Manisa ili sınırları içinde, Salihli, Ahmetli ve Gölmarmara ilçeleri arasında yer alan, Gediz Havzası’nda oluşmuş bir alüvyon set gölüdür. Zamanla hem doğal faktörler hem de beşerî müdahaleler sebebiyle gölde ciddi bir kuruma süreci yaşanmıştır. Bu bölümde öğrencilerden, gölün değişimini inceleyerek soruları yanıtlamaları istenmiştir.

Sayfa 22 – Etkinlik Soruları ve Cevapları

1. Verilen tarih aralığında Marmara Gölü’nün su seviyesinin azalmasında etkili olan doğal ve beşerî unsurlar nelerdir?

• Doğal unsurlar: İklim değişiklikleri, yağışların azalması, sıcaklık artışı ve buharlaşmanın hızlanması.
• Beşerî unsurlar: Sulama amacıyla aşırı su çekilmesi, kanallar aracılığıyla göl suyunun başka alanlara yönlendirilmesi, tarımsal faaliyetlerin kontrolsüz artışı ve plansız su kullanımı.

2. Marmara Gölü’nde yıllar itibarıyla artarak devam eden kuruma gölün yakın çevresinde yaşayan insanların sosyoekonomik hayatında ne tür değişimlere neden olmuş olabilir?

• Balıkçılık faaliyetleri neredeyse bitmiş, gölden geçimini sağlayan yüzlerce aile gelir kaybına uğramıştır.
• Tarım alanlarında sulama sıkıntısı başlamış, ürün verimi ve çeşitliliği azalmıştır.
• Turizm potansiyeli zayıflamış, göl çevresindeki ekonomik hareketlilik azalmıştır.
• Göçler artmış, insanlar iş ve yaşam olanakları için büyük şehirlere yönelmiştir.

3. Marmara Gölü’nde yaşanan kurumanın önüne geçebilmek için ne tür önlemler alınabilir?

• Modern sulama yöntemleri (damla, yağmurlama) yaygınlaştırılmalıdır.
• Su kaynakları planlı ve dengeli kullanılmalı, göl rezervleri korunmalıdır.
• Koruma projeleri hayata geçirilerek gölün doğal yapısı güvence altına alınmalıdır.
• Halk bilinçlendirilerek su tasarrufu kültürü yaygınlaştırılmalıdır.

4. Yaşanan kurumanın etkisiyle zamanla yok olan göl, yakın çevresinde başka hangi tür olumsuz doğal ve beşerî olayların yaşanmasına neden olabilir?

• Yeraltı sularının azalması ve tarımsal kuraklığın artması.
• Toprak verimliliğinin düşmesi, tarım arazilerinin çoraklaşması ve çölleşme tehlikesi.
• Biyolojik çeşitliliğin kaybolması, göle özgü kuş ve balık türlerinin yok olması.
• Göçlerin artması, ekonomik nedenlerle nüfusun azalması ve kırsal yaşamın zayıflaması.

Gelecek Derse Hazırlık

1. Merak ettiğiniz bir coğrafi olay ya da olguyu belirleyiniz.

Cevap: İklim değişikliğinin tarımsal üretim üzerindeki etkisi

2. Belirlediğiniz coğrafi olay ya da olgu hakkında bilgi toplayınız. Bu süreçte genel ağ, kütüphane vb. kaynaklardan yararlanabilirsiniz.

• İklim değişikliği son yıllarda tüm dünyada tarımı olumsuz etkilemektedir.
• Yağışların azalması ve kuraklık, ürün verimini düşürmektedir.
• Sıcaklık artışı tarımsal zararlıları artırmakta, bu da ürün kayıplarına yol açmaktadır.
• Modern sulama teknikleri ve sürdürülebilir tarım yöntemleri çözüm olarak önerilmektedir.

3. Topladığınız bilgileri yazacağınız makaleye göre düzenleyiniz.

Başlık: İklim Değişikliğinin Tarıma Etkisi

Metin: İklim değişikliği, dünyanın birçok bölgesinde tarımsal üretimi tehdit etmektedir. Özellikle yağışların azalması ve sıcaklık artışları, kuraklık riskini artırarak ürün verimliliğini düşürmektedir. Bu durum hem çiftçilerin gelirini azaltmakta hem de gıda güvenliğini tehlikeye sokmaktadır. Çözüm için modern sulama tekniklerinin kullanılması, çiftçilerin bilinçlendirilmesi ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması gerekmektedir.

Performans Çalışması – Makale Yazma

Beceri: Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme)
Konu: Merak ettiğiniz bir coğrafi olay ya da olguya yönelik coğrafi bakış yansıtan kısa bir makale yazma çalışması.

Görevler

1. Adım: Öğretmeninizin rehberliğinde makale yazma ölçütlerini belirleyiniz.
Cevap: Makale yazımında dikkat edilmesi gerekenler; konu seçimi, bilgi toplama, bilgileri düzenleme, sade ve anlaşılır bir dil kullanmadır.

2. Adım: Ders öncesi elde ettiğiniz ve düzenlediğiniz bilgileri kullanarak sınıf ortamında kısa bir makale yazınız.
Cevap: Öğrenci, seçtiği konuya göre kısa bir makale yazar. (Örneğin: “İklim değişikliğinin tarıma etkisi”, “Depremlerin şehirleşmeye etkisi” gibi.)

3. Adım: Yazdığınız makaleyi sınıf ortamında arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Makale okunduktan sonra sınıf içinde tartışma yapılır, farklı görüşler değerlendirilir.

Örnek Makale (Kısa)

Başlık: İklim Değişikliğinin Tarıma Etkisi

Metin: İklim değişikliği günümüzde tüm dünyada önemli bir sorun hâline gelmiştir. Özellikle kuraklık ve düzensiz yağışlar, tarımsal üretimi olumsuz yönde etkilemektedir. Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde yağışların azalmasıyla ürün verimliliği düşmekte, çiftçilerin ekonomik kayıpları artmaktadır. Bu nedenle tarımda modern sulama teknikleri kullanılmalı ve suyun bilinçli tüketimi sağlanmalıdır.

Değerlendirme

Makale çalışması Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı ve Öz Değerlendirme Formu ile değerlendirilecektir. Ölçütler arasında:

• Konuyu seçme ve ilişkilendirme,
• Etkileri sorgulama,
• Makale yazma ölçütlerine uyma yer almaktadır.

Sayfa 23 – Değerlendirme

Soru: Verilen örnek olayı incelemenize yönelik yaptığınız grup çalışmasından yola çıkarak coğrafi bir olay ya da olguya coğrafi bakış açısıyla yaklaşmanın faydalarını yazınız.

• Doğayı koruma bilinci gelişir.
• Canlıların yaşam haklarını anlamak kolaylaşır.
• İnsan–mekân ilişkisi doğru değerlendirilir, sürdürülebilirlik sağlanır.
• Kaynakların bilinçli kullanımının önemi fark edilir.
• Sebep-sonuç ilişkisi kurma becerisi gelişir, coğrafi olayların toplumsal etkileri daha net görülür.

Sayfa 24 – Öz Değerlendirme

Öğrencilerin kendilerini değerlendirmeleri için örnek cevap:

• Çalışmam sırasında öğrendiğim bilgiler: Su kaynaklarının bilinçsiz kullanımı göllerin hızla kurumasına neden olabilir.
• Çalışmam sırasında zorlandığım yerler: Grafik verilerini yorumlarken ve rakamsal karşılaştırmalarda zorlandım.
• Çalışmamı yeniden yapacak olsaydım dikkat edeceğim hususlar: Daha fazla kaynak inceleyip göl çevresindeki insanların hayatına etkilerini ayrıntılı yazardım.