10. Sınıf Meb Din Kültürü 4. Ünitemizi Değerlendirelim Cevapları

4. Ünitemizi Değerlendirelim

A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcüğü/sözcükleri yazınız.
1. “Birbirinize kin beslemeyin, birbirinize hased etmeyin, birbirinize sırt çevirmeyin.
Ey Allah’ın kulları, kardeş olunuz.” (Buhârî, Edeb, 62; Müslim, Birr, 23.)
2. Hasetten (kıskançlıktan) sakının! Çünkü ateşin odunu yakıp tükettiği gibi haset de iyi amelleri yakar, bitirir.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 44; İbn Mâce, Zühd, 22.)
3. “Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının; çünkü bazı zanlar günahtır” (Hucurât suresi, 12. ayet.)
4. İslam ahlakının kaynağı Kur'an-ı Kerim ve sünnettir.
5. “Bir kişi bir başka kişinin ayıbını örterse Allah da kıyamet günü onun ayıbını örter.”( Müslim, Birr, 72; İbn Hanbel, C 2, s. 389.)

B) Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız.

6. İslam ahlakının gayesi nedir?

Ahlak, insanlarda doğuştan bulunan tutum ve davranışların bütünü olarak bilinmektedir. Ahlak, tabiat, mizaç, huy, davranış anlamına gelmektedir. İslam ahlakı, İslami değerlere özgü ahlak tutum ve davranışları anlamına gelmektedir. Ahlaklı olmak, erdemli olmak demektir. Güzel ahlak sahibi olmak Peygamber a.s.’ın da örnek olduğu bir davranıştır.

İslam ahlakının bir gayesi bulunmaktadır. İslam ahlakının gayesi insanlarda yaratılıştan var olan iyi duygu ve düşüncelerin bir hayat tarzı olarak yaşanması gayesidir. İslam’ın amacı insanların adil bir düzen içinde huzurlu, mutlu ve barış içinde yaşamasıdır. İslam, barış dini olarak bilinmektedir. İslam dinini kabul eden Müslümanlar dini değerlere ve kurallara tam bir bağlılık ve teslimiyet gösterirler.

7. Evrensel ahlak ilkeleriyle İslam’ın ahlak ilkeleri arasında ne tür benzerlikler vardır?

İslam, tek ve son din olarak gönderilmiştir. İslam, insana değer veren ve insan hayatını anlamlı hale getiren bir dindir. İnsani değerler ve insan hayatı öncelikli olarak ibadet ve muamelat kuralları belirlenmiştir. Evrensel ahlak ilkeleri de insani değerler noktasında insanlığı öne çıkarmaktadır.

Evrensel ahlak ilkeleri saygılı olmak, hoşgörülü olmak, adil olmak, merhametli olmak, vicdanlı olmaktır. İslam’ın ortaya koyduğu ahlaki değerler ise adil olmak, hoşgörülü olmak, zulmetmek, kul hakkı yememek gibi değerlerdir. Bu bakımdan evrensel ahlak değerleri insani merkezde dini değerlerle ortak özellikler ve benzerlikler içermektedir.

8. İslam ahlakında yerilen davranışlar nelerdir? Yazınız.

İslam ahlakında yerilen bazı davranışlar vardır. Bunlar:

Yalan, iftira, mahremiyet ihlali, gıybet, haset, suizan, hile ve israf.

9. Tutum ve davranışlarda ölçülü olmak ne demektir? Açıklayınız.

Tutum ve davranışlar, insanların ahlaki ilkelere bağlı olduğu kadarıyla gerçekleşmektedir. Bireysel sorumluluklara sahip olan insanlar insanlarla bir toplum içinde bir arada yaşarken bazı tutum ve davranış ölçüleri edinir veya bu tutum ve davranışları yaşarlar.

Ahlaki ilkelere bağlı olmak bir inanca sahip olmanın gereği olarak yaşanmaktadır. Bu bakımdan tutum ve davranışlarda ölçülü olmak, hakkını da haddini de bilmek demektir. Aşırıya gitmemek, uçlara savrulmamak, herkese hak ettiği gibi davranmak, iyilik ve adalet için uğraşmak ve zulmü engellemek anlamına gelmektedir. İnsanların her seçimleri ve yaşayışları tutum ve davranışlarda ölçülü olmak ahlakına bağlı olmalıdır.

10. İftira atmanın insanlara verdiği zararlar nelerdir? Yazınız.

Kötü tutum ve davranışlara sahip olmak insanların kendileri başa olmak üzere çevrelerine ve topluma da zarar vermektedir. Kötü bir ahlaka sahip olan insanlar yalan söyleyerek, dolandırıcılık yaparak, sahtekarlık faaliyetleri yaparak, iftira atarak, gıybet ve dedikodu ederek kötü davranışlarda bulunurlar.

İftara atmak, olmayan bir şeyi olmuş gibi söylemek ve insanları suçlayarak rencide etmek, mahcup ve mağdur etmek anlamına gelmektedir. Bu nedenle iftira atmanın insanları zarara uğrattığı bilinmektedir. İftiraya uğrayan insanlar maddi ve manevi zarara uğrarlar. İnsanlar haksızlığa uğramış olurlar, mağdur olurlar, şerefleri incinir, manevi olarak yıpranırlar, maddi kayıplar da yaşayabilirler.

C) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

11. “Müminlerin iman yönünden en mükemmel olanı ahlakı en güzel olanıdır.” (Tirmizî, Birr, 47.) hadisinde Hz. Muhammed (s.a.v)’in vurgulamak istediği ana mesaj aşağıdaki ifadelerden hangisinde yer alır?
A) Güzel ahlak kişinin hayatını ve davranışlarını düzenler.
B) İnanmak için öncelikle güzel ahlak sahibi olmak gerekir.
C) Allah’a gerçekten inanan kişi ahlaki güzellikleri hayatında barındırır.
D) Ahlak inanan inanmayan herkeste vardır.
E) Mü’min olmak mükemmel olmaktır.

12. Hz. Aişe’ye (r.a.) Hz.Muhammed’in (s.a.v.) ahlakı sorulması üzerine “Siz hiç Kur’an okumuyor musunuz? Onun ahlakı Kur’an’dı.” (Müslim, Müsâfirîn, 39.) diye cevap vermiştir. Hz. Aişe’nin bu cevabından aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz?
A) Peygamber, yaşayan bir Kur’an’dır.
B) Kur’an peygamber ahlakının kaynağıdır.
C) Peygamberin hayatı Allah’ın emrettiği hayat tarzıdır.
D) Kur’an okumak ahlaklı olmanın ön şartıdır.
E) Kur’an’ın önerdiği güzel ahlak peygamberin yaşantısıdır.

13. Aşağıdakilerden hangisi ahlak kavramı içinde yer almaz?
A) Karakter B) Huy C) Beden D) Mizaç E) Seciye

14. Aşağıdakilerden hangisi İslam ahlakında yerilen tutum ve davranışlardan biridir?
A) İnsaf B) İhsan C) İkram D) İsraf E) İnfak

15. Aşağıdakilerden hangisi ölçülü bir insanın yaptığı davranışlardan olamaz?
A) Yaptığı harcamalarda cimrilik ve savurganlıktan kaçınmak
B) Dostunu severken de düşmanına kızarken de dengeli olmak
C) İhtiyaç oranında alışveriş yapıp iktisatlı olmak
D) Çevre temizliğine dikkat edip evrenin dengesini bozmamak
E) İletişim araçlarıyla uzun zaman geçirmek

Bireysel ve toplumsal tutum ve davranışlar genel olarak kabul görüyor ve toplum yararına olduğu kanaatini uyandırıyorsa ahlaklı, karşıt bir durumdaysa ahlaksız olarak nitelendirilir. Bireysel açıdan doğru ve dürüst olmak, saygılı olmak, yardımsever olmak, yalan söylememek, sözünü yerine getirmek, sözünün arkasında durmak, olduğu gibi görünmek, göründüğü gibi olmak, işini gereği gibi yapmak, diğer insanlara karşı sorumluluklarını yerine getirmek
bireysel ahlaklılığın olmazsa olmazlarıdır. Yine söz konusu nitelikleri bir grup bir kurum veya toplum için de ahlaklılık ölçütleri olarak kabul etmek mümkündür.

16, 17 ve 18. soruları yukarıdaki metne göre cevaplayınız.
16. Ahlaklı olmanın genel ilkeleri nelerdir?

17. Toplumun ahlak kurallarının bireysel tutum ve davranışlara yansıması nasıl olur?
Toplumun ahlak kuralları bireysel tutum ve davranışlarımızı doğrudan etkiler.

18. Topluma karşı sorumluluklarını yerine getirmek sözünden ne anlıyorsunuz?

Bunu uzun bir şekilde açıklamak istiyorum. Öncelikle insanoğlu yaşadığı süreç itibariyle kendini geliştirmiştir. Kendi hayatını kolaylaştırmak için çeşitli faaliyetler yapmıştır. Bir insan başka bir insanın yada başka bir kişinin yardımı olmadan yaşayamaz. Doktor olmazsa bir insan bir öğretmen olmazsa bir insan yaşamını iyi sürdüremez. Doktor iyileştirir, Öğretmen öğretir, aşçı yemek yapar, polis suçluyu bulur. Yani herkes görevini ve sorumluluğunu yerine getirmesiyle dayanışma olur ve insanların yaşaması kolaylaşır. Eğer bir doktor sorumluluklarını yapmazsa hastalar ölür eğer bir öğretmen görevini ve sorumluluğunu yapmazsa öğrenciler eğitimden mahrum kalır. Buda insanın hayatını zorlaştırır. Bu nedenle herkes kendi üzerine düşen sorumluluklarını yerine getirmek yükümlülüğündedir. Eğer kişi sorumluluğunu yerine getirmezse sadece bireye değil topluma da olumsuz etki eder. insanlarda şöyle bir düşünce olur. Diyelimki siz ödevinizi yapmadınız ve telaşlısınız ama bir arkadaşını ve bu arkadaşlarınız en yakın arkadaşınız ise o ödev yapmadığında hem o size destek olmuş gibi olacak hemde bu bir alışkanlık haline gelip sosyal hayatı etkileyecektir.