10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 100-101 Cevapları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları – Sayfa 100 – 101

1. Soru (Sayfa 100)

Dizeler:
Bitmeyen işler yüzünden
(Siz böyle olsun istemezdiniz)
Bir bakış bile yeterken anlatmaya her şeyi
Kalbinizi dolduran duygular
Kalbinizde kaldı.

Sözcük durumundaki zamirler: “siz” (kişi zamiri), “her şeyi” (belgisiz zamir).
Ek durumundaki zamirler:

“istemezdiniz” sözcüğündeki -diniz → 2. çoğul kişi zamiri.
“kalbinizi” ve “kalbinizde” sözcüklerindeki -iniz → 2. çoğul iyelik zamiri.

Zamirler, varlıkların adı anılmadan onları karşılayan sözcüklerdir. Ayrıca kişi ve iyelik ekleri de zamir kabul edilir. Bu nedenle cümledeki kişi ekleri ve iyelik eklerini zamir olarak belirledim.

2. Soru (Sayfa 100)

Dizeler (Ahmet Muhip Dranas – Kar):
Sesin nerde kaldı, her günkü sesin,
Unutulmuş güzel şarkılar için
…
Sırf unutmak için, unutmak ey kış!
Büyük yalnızlığını dünyanın.

Sözcük Türü	Örnek	Açıklama
Zamir	sen, beni, her	Kişi ve belgisiz zamir.
Edat	gibi, için, kadar	Sözcüklere anlam katan bağımlı sözcükler.
Bağlaç	ve, ne…ne…	Cümle veya sözcükleri bağlar.
Ünlem	ey, ah	Duygu ve heyecan bildirir.

3. Soru (Sayfa 101)

Döne döne redifli gazel ile ilgili grup çalışması:

“Döne döne” redifli gazel, yazıldığı dönemin hangi dil ve anlatım özelliklerini taşımaktadır?
→ Ağır, sanatlı, mazmunlarla süslü, aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

Gazel dönemine göre sade bir dille yazılmasının ve redifin kullanılmasının sebepleri nelerdir?
→ Konunun daha etkili işlenmesi, ahengi artırma, duyguyu pekiştirme.

Gazel’de sözü edilen âşık (seven) hangi özelliklere sahiptir?
→ Sadık, özlem dolu, sevgiliye bağlı, aşkıyla yanıp tutuşan.

Gazel’de konu bütünlüğü var mı?
→ Evet. Redif ve kafiye ile bütünlük sağlanmış, tema sevgilinin güzelliği ve aşkın coşkusudur.

Okuduğunuz gazel hangi şiir türüne aittir?
→ Divan edebiyatında gazel türüne aittir. Konusu aşk, sevgili ve ilahi duygular etrafında şekillenmiştir.

Gazel’de söz edilen maşuk (sevilen) hangi özelliklere sahiptir?
→ Güzelliğiyle hayranlık uyandıran, âşığı kendine bağlayan, ulaşılması zor olan sevgili.

✅ Böylece hem zamir, edat, bağlaç, ünlem örnekleri çıkarılmış hem de “döne döne” gazelinin dil, tema ve sanat özellikleri açıklanmıştır.