10. Sınıf Meb Fizik Ders Kitabı Sayfa 113-114 Cevapları

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 113 Cevapları (MEB Yayınları)

Konu: Değerlendirme – İş, Kuvvet ve Yer Değiştirme İlişkisi

Soru 1: Burak, yatayla 37° açı yapan 1 N büyüklüğündeki kuvvet ile kızak üzerindeki Ela’yı 15 metre boyunca çekmektedir.
Kuvvetin yatay bileşeni (Fx = 0,8 N), düşey bileşeni (Fy = 0,6 N)’dir.

Cevap: Kuvvetin düşey bileşeni iş yapmaz, yalnızca yatay bileşeni iş yapar. Bu durumda yapılan iş, yatay bileşenin büyüklüğü ile yer değiştirme çarpımına eşittir.
W = Fx × x = 0,8 × 15 = 12 J

Soru 2: Sürtünmesiz yatay düzlemde duran bir cisme uygulanan kuvvetin, cismin yer değiştirmesiyle olan ilişkisi aşağıdaki grafikte verilmiştir.

Cevap: a) Kuvvet arttıkça yer değiştirme artar. Bu nedenle yapılan iş de artar.
b) 20–30 m arasında cisme uygulanan kuvvet, cisim üzerinde 200 J’lük iş yapar.
c) Kuvvet 20 N olduğunda, cisim üzerinde yapılan iş 100 J olur.

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 114 Cevapları (MEB Yayınları)

Soru 3: Bir markette alışveriş yapan Derya, durmakta olan alışveriş arabasına yatay düzleme paralel olarak 20 N kuvvet uygulayarak arabayı +x yönünde 20 m hareket ettiriyor. Daha sonra arabayı -x yönünde 10 N kuvvetle 60 m geriye götürüyor.
(Sürtünme ihmal edilmiştir.)

a) Alışveriş arabasının hareketine ait F–x grafiğini çiziniz.

Cevap: Grafikte 0–20 m arasında +20 N’luk yatay çizgi, 20–80 m arasında ise –10 N’luk yatay çizgi çizilir.
Bu grafik, kuvvetin yön değişimini ve büyüklüğünü açıkça gösterir.

b) Derya’nın yapmış olduğu yer değiştirme kaç metredir?

Cevap: Yer değiştirme = 20 m (ileri) – 60 m (geri) = –40 m
Yani Derya, başlangıç noktasının 40 metre gerisindedir.

c) Derya’nın yaptığı iş kaç J olur?

Cevap: İlk hareket için yapılan iş:
W₁ = F × x = 20 × 20 = 400 J
İkinci hareket için yapılan iş:
W₂ = 10 × 60 = 600 J
Toplam yapılan iş:
W = W₁ + W₂ = 1000 J

Önemli Nokta:
Yatay bileşen iş yapar, düşey bileşen iş yapmaz.
İş, kuvvet ve yer değiştirme doğrultuları aynı olduğunda pozitiftir.