10. Sınıf Meb Fizik Ders Kitabı Sayfa 240 Cevapları

10. Sınıf Fizik – Dirençlerin Bağlanması (Sayfa 240)

3.11. Soru

Soru - Koray, Selin ve Selim; dirençlerin bağlanma türlerine göre eşdeğer direnç ve elektrik akımının dağılımını incelemek amacıyla bir proje hazırlamıştır. Çalışmada 36 V’luk üreteç ve 6 Ω değerinde özdeş dirençler kullanılmıştır.

• Şekil 1: Seri bağlı devre
• Şekil 2: Paralel bağlı devre
• Şekil 3: Birleşik bağlı devre

(Pillerin iç direnci ihmal edilmiştir.)

Buna göre:
a) Devrelerin eşdeğer direncini, ana koldan geçen akımı ve en büyük gerilime sahip direnci belirleyerek tabloyu doldurunuz.
b) K, L ve M lambalarının devreden ayrılmadan ışık vermesinin engellenmesi durumunda devrelerde eşdeğer direnç ve ana kol akımı nasıl değişir?
c) Öğrenciler bu deneylerden hangi genel sonuçlara ulaşabilir? Açıklayınız.

Cevaplar

a) Devrelerin karşılaştırılması

b) Lambaların kısa devre edilmesi durumunda

Seri bağlı devrede K lambası kısa devre edilirse, üzerinden akım geçmez ve devre iki dirençli hâle gelir.
Eşdeğer direnç azalır, ana kol akımı artar.

Paralel bağlı devrede L lambası kısa devre edilirse, o kol devre dışı kalır.
Toplam direnç azalır, ana kol akımı artar.

Birleşik bağlı devrede M lambası kısa devre edilirse, seri–paralel yapının eşdeğer direnci düşer.
Ana koldan geçen akım artar.

c) Ulaşılan genel sonuçlar

Seri bağlı devrelerde eşdeğer direnç büyük olduğu için akım küçüktür.

Paralel bağlı devrelerde eşdeğer direnç küçüktür ve ana kol akımı en büyüktür.

Birleşik bağlı devrelerde eşdeğer direnç, seri ve paralel bağlantılara bağlı olarak orta bir değer alır.

Dirençlerin bağlanma şekli, akımın büyüklüğünü ve gerilimin nasıl paylaşıldığını doğrudan etkiler.