10. Sınıf Meb Fizik Ders Kitabı Sayfa 60-62 Cevapları

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 60 Cevapları (MEB Yayınları)

Konuya Başlarken

Soru: Farklı yüksekliklerde oluşan dolu tanelerinin yere düşerken yaptığı hareketlerindeki farklılıklar neler olabilir?
Cevap: Yüksekten oluşan dolu taneleri daha uzun sürede düşer ve yere daha hızlı ulaşır. Daha alçaktan oluşan dolu taneleri ise daha kısa sürede düşer ve daha yavaş iner.

Soru: Dolu tanelerinin hareketi ile belli bir yükseklikten bırakılan bir topun hareketinin benzerlikleri neler olabilir?
Cevap: Her ikisi de yer çekiminin etkisiyle ivmeli bir şekilde aşağıya doğru hareket eder. Hem dolu tanelerinde hem de topun hareketinde hız zamanla artar.

1.4. Etkinlik: Serbest Düşme

Soru 1: Öğretmeninizin rehberliğinde heterojen gruplar oluşturunuz.
Cevap: Öğretmenimizin yönlendirmesiyle heterojen gruplar oluşturduk.

Soru 2: Pinpon ve basketbol toplarını aynı yükseklikten ilk hızları sıfır olacak şekilde üç kez bırakarak topların yere düşme sürelerini ölçünüz. Elde ettiğiniz değerlerle topların ortalama yere düşme sürelerini hesaplayarak tabloya yazınız.
Cevap: Pinpon ve basketbol toplarını üç kez aynı yükseklikten bıraktık, süreleri ölçtük ve ortalama değerleri tabloya kaydettik.

Soru 3: Pinpon ve basketbol toplarının ortalama yere düşme sürelerini karşılaştırınız ve elde ettiğiniz sonuçları yorumlayarak kısaca yazınız. Süreler arasındaki farklılık veya benzerliklerin nedenlerini saygı çerçevesinde tartışınız.
Cevap: İki topun ortalama düşme süreleri birbirine çok yakındı. Bunun nedeni yer çekimi ivmesinin kütleden bağımsız olmasıdır.

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 61 Cevapları (MEB Yayınları)

Soru 4: Yandaki karekodu kullanarak animasyonu açınız. “BAŞLAT” butonuna tıklayarak farklı kütlelerdeki pinpon topu, basketbol topu ve demir bilyenin hava direnci ihmal edilen bir ortamda aynı yükseklikten ilk hızı sıfır olarak gerçekleştireceği serbest düşme hareketini gözlemleyiniz.

Cevap: Animasyonda üç cismin aynı anda düşmeye başladığını gördük. Hava direnci yok sayıldığında kütle fark etmeksizin hepsi aynı ivme ile düştü ve aynı anda yere ulaştı.

Soru 5: Animasyondaki pinpon topu, basketbol topu ve demir bilyenin eşit zaman aralıklarında bulunduğu konumları ve o konumlardan geçerken sahip olduğu hız büyüklüklerini şekildeki topların altındaki boş bırakılan alanlara yazınız.

• İlk zaman aralığında cisimler yere daha yakın mesafelerde küçük hızlarla hareket eder.
• Zaman geçtikçe mesafe artar ve hız büyüklüğü de sürekli artar.
• Son zaman aralıklarında ise toplar en büyük hıza ulaşarak yere düşer.

(Burada tabloya "1. saniyede 10 m/s, 2. saniyede 20 m/s, 3. saniyede 30 m/s" gibi değerler yazılabilir, çünkü hız h = g·t bağıntısıyla artar.)

Soru 6: Serbest bırakılan cisimlerin ivmelerini, kütle ve boyutları ile ilişkilendirerek tartışınız. Tartışma sonucunda oluşan fikirlerinizi yazınız.

Cevap: Serbest düşme hareketinde cismin kütlesi veya boyutu ivmesini değiştirmez. Tüm cisimler yer çekimi ivmesi ile düşer. Hava direnci ihmal edilirse, ağır ya da hafif fark etmeksizin tüm cisimler aynı sürede yere ulaşır.

Soru 7: Yer çekimi ivmesi ile cisimlerin hız değişimi arasındaki ilişkiyi yazınız.

Cevap: Yer çekimi ivmesi sabit olduğundan, serbest düşen cisimlerin hızları her saniye g (≈ 9,8 m/s²) kadar artar. Yani hız, zamanla doğru orantılıdır.

Soru 8: Serbest düşme hareketi yapan cisimlerin ivmesi nelere bağlıdır?

Cevap: Serbest düşen cisimlerin ivmesi, yalnızca bulundukları gezegenin kütlesine ve yarıçapına bağlıdır. Dünya’da ortalama değer 9,81 m/s²’dir. Ancak farklı bölgelerde (örneğin ekvator ve kutuplar arasında) küçük farklılıklar olabilir.

Değerlendirme:

1- Düşeyde serbest düşen cisimlerin hareketini açıklayınız.

Cevap: Serbest düşme, cismin yalnızca yer çekimi kuvvetinin etkisiyle düşmesidir. Başlangıçta hızı sıfırdır ve her saniye hız büyüklüğü g kadar artar. Bu nedenle cismin düşüşü ivmeli bir harekettir ve yere doğru hızlanarak gerçekleşir.

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 62 Cevapları (MEB Yayınları)

Soru 2: Verilen animasyondaki olay ile sınıfta gerçekleştirdiğiniz deney arasındaki farklılıkları belirtiniz. Bu farklılıkların sebeplerini açıklayınız.

Cevap: Animasyonda hava direnci tamamen ihmal edildiği için cisimler aynı anda yere ulaşır. Ancak sınıfta yapılan deneyde hava direnci vardır ve bu direnç cisimlerin şekline, boyutuna ve yüzey alanına göre değişir. Bu nedenle cisimlerin yere ulaşma sürelerinde küçük farklılıklar oluşur.

Soru 3: Bir ağacın dallarında bulunan ve yerden yükseklikleri 3 m ve 6 m olan özdeş elmaların yere düşme süreleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Cevap: Yerden yüksekliği daha fazla olan 6 m’deki elmanın düşme süresi, 3 m’deki elmadan daha uzun olacaktır. Çünkü cismin düşme süresi, bulunduğu yüksekliğe bağlıdır. Ancak her iki elma da yer çekimi ivmesi ile aynı şekilde ivmelenir.