10. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 116-119 Cevapları

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 116 Cevapları – MEB Yayınları

Soru: 1. Halil İnalcık’ın İznik’in alınmasıyla ilgili çıkarımlarını yeni bilgi, fikir ve iddiaları öğrenmenin gerekliliği bağlamında değerlendiriniz.

Cevap: Halil İnalcık, Bizans kaynaklarını da inceleyerek Osman Gazi’nin esas amacının İznik’i fethetmek olduğunu ortaya koymuştur. Bu durum, tarihte tek kaynağa bağlı kalmanın yetersiz olduğunu ve yeni bilgi ve kanıtlar araştırmanın tarihsel gerçekleri aydınlatmada ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Farklı bakış açıları, tarihe dair yanlış bilinenleri düzeltme fırsatı sunar.

Soru: 2. Halil İnalcık’ın yaptığı çalışmaları çalışkanlık değeri ile ilişkilendiriniz ve Halil İnalcık’ın çalışkanlığına üç kanıt cümlesi yazınız.

Cevap: Halil İnalcık’ın araştırmalarında gösterdiği titizlik ve geniş kaynak kullanımı, onun çok çalışkan bir bilim insanı olduğunu kanıtlar.

Kanıt cümleleri:
1️⃣ Bizans ve Osmanlı kaynaklarını karşılaştırarak olayların gerçek niteliğini ortaya çıkarmaya çalışmıştır.
2️⃣ Yabancı diller öğrenerek daha çok kaynağa ulaşmış ve tarih araştırmalarını geniş bir perspektifle ele almıştır.
3️⃣ Yeni deliller ve kanıtlar arayarak Osmanlı kuruluş dönemi tarihini yeniden değerlendirmiştir.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 117 Cevapları – MEB Yayınları

İncelediğiniz tarihçilerin Osmanlı Devleti’nin kuruluşuna dair görüşlerinin benzer ve farklı yönlerini aşağıdaki tablonun ilgili alanlarına yazınız.

Tarihçi	Benzerlikler	Farklılıklar
H. Adams Gibbons	Osmanlı’nın zamanla güçlü bir devlet hâline geldiğini kabul eder.	Osmanlıların başlangıçta Müslüman olmadığını, Bizans kültüründen etkilendiğini iddia eder. Kuruluşu siyasi ve ekonomik şartlara bağlar.
M. Fuat Köprülü	Osmanlıların Türk kökenli olduğunu ve Türk devlet geleneklerinin etkisini kabul eder.	Kuruluşun temelinde Türk-İslam sentezi, ahilik ve Anadolu’daki sosyal-kültürel yapı olduğunu savunur.
Paul Wittek	Osmanlıların büyümesinde savaşçı kimliğin rolünü kabul eder.	“Gaza Tezi”ni öne sürer. Osmanlıların kuruluş amacı İslam için cihat ve fetih olduğunu savunur.
Halil İnalcık	Osmanlıların hem siyasi hem de askerî başarılarıyla yükseldiğini kabul eder.	Kuruluş dönemini belgelere dayanarak inceler. Bizans ile İznik merkezli mücadeleyi ve diplomatik ilişkileri ön plana çıkarır. Tarihsel olayları çok yönlü değerlendirir.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 118 Cevapları – MEB Yayınları

İncelediğiniz tarihçilerin Osmanlı Devleti’nin kuruluşuna dair görüşlerinin güçlü ve zayıf yönleri ile bu görüşler arasındaki tutarsızlıkları aşağıdaki tablonun ilgili alanlarına yazınız.

Tarihçi	Güçlü Yönleri	Zayıf Yönleri
H. Adams Gibbons	Osmanlı’nın kuruluşunda Bizans etkisini sorgulayarak yeni tartışmalar ortaya koymuştur.	Kaynakları sınırlıdır; menkıbelere fazla dayanmıştır. İddiaları tam kanıtlanmamıştır.
M. Fuat Köprülü	Türk kültürü, İslamiyet ve Anadolu’nun sosyal yapısını birlikte ele alarak bilimsel yaklaşımla açıklamıştır.	Dini etkileri Wittek’e göre daha geri planda bırakmıştır.
Paul Wittek	“Gaza Tezi” ile Osmanlı’nın askeri ve dini motivasyonunu ortaya koymuştur.	Ekonomik ve ticari faktörleri yeterince dikkate almamıştır. Tek yönlü bir yaklaşım olduğu eleştirisi yapılmıştır.
Halil İnalcık	Hem Türk hem Bizans kaynaklarını karşılaştırarak en kapsamlı, bilimsel ve objektif açıklamayı sunmuştur.	Akademik dili ve ayrıntılı yöntemi herkes tarafından kolayca anlaşılmayabilir.

Kısa Değerlendirme Cümlesi

➡ Bu tarihçilerin görüşleri arasında farklılıklar olsa da hepsi Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu açıklamaya çalışmış; farklı bakış açıları tarihin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamıştır.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 119 Cevapları – MEB Yayınları

1️⃣ H. Adams Gibbons
➡ Osmanlıların başlangıçta Müslüman olmadığını iddia eder ancak Osmanlı’nın İslam etkisiyle geliştiğini de kabul eder.
Bu durum görüşlerinde tutarsızlık oluşturur.

2️⃣ M. Fuat Köprülü
➡ Türk kültürü ve devlet geleneklerini ön plana çıkarır ancak dini etkinin önemini Wittek’e göre daha geri planda tutar.
Bu durum “gaza” tezini savunanlarla çelişir.

3️⃣ Paul Wittek
➡ Osmanlı’nın sadece gaza (dinî amaçlar) ile büyüdüğünü savunur ama ekonomik ve siyasi unsurları göz ardı eder.
Tek yönlü yaklaşımı nedeniyle tutarsızdır.

4️⃣ Halil İnalcık
➡ Kuruluşta Bizans etkisinin önemini vurgular.
Ancak bu görüş, önceden kabul gören diğer tezlerle (gaza, Türk göçebeliği) çelişir.
Bu da farklı tarihçiler arasında tutarsızlık oluşturur.