10. Sınıf Tarih Sayfa 92-96 Cevapları | Kaşgarlı Mahmud, Ömer Hayyam, Cezeri ve İbni Bibi’nin Bilime Katkıları

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 92 Cevapları

Konu: Kaşgarlı Mahmud (XI. yüzyıl)

Soru: Kaşgarlı Mahmud’un ilmi çalışmaları nelerdir?
Cevap: Kaşgarlı Mahmud, Türk dilini ve kültürünü korumak amacıyla Divânu Lügati’t-Türk adlı eseri yazmıştır. Bu eser, Türkçenin bilinen ilk sözlüğü olma özelliğine sahiptir. Türk boylarının dili, atasözleri, şiirleri, gelenekleri ve yaşam tarzlarını derleyerek Türk dilinin zenginliğini ortaya koymuştur.

Soru: Divânu Lügati’t-Türk neden önemlidir?
Cevap: Bu eser, Türklerin sosyal hayatı, kültürü, inançları, ekonomisi ve dil yapısı hakkında bilgiler sunar. Ayrıca içerisinde Türk dünyasının ilk haritası da bulunur. Bu yönüyle hem dil hem de kültür tarihi açısından eşsiz bir kaynaktır.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 93 Cevapları

Konu: Ömer Hayyam (1039–1123)

Soru: Ömer Hayyam hangi alanlarda çalışmalar yapmıştır?
Cevap: Ömer Hayyam, matematik, astronomi, fizik, tıp, felsefe ve edebiyat gibi birçok alanda çalışmalar yapmıştır. Özellikle analitik geometri ve üçüncü dereceden denklemler üzerine yaptığı araştırmalarla tanınır.

Soru: Ömer Hayyam’ın bilime katkıları nelerdir?
Cevap: Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah döneminde oluşturulan bilim kuruluna katılarak Celâlî Takvimini hazırlamıştır. Bu takvim, dönemin en doğru takvimlerinden biridir. Ayrıca şiirlerinde insan, varlık ve yaşam konularını işlemiş; felsefi düşünceyi ön plana çıkarmıştır.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 94 Cevapları

Konu: Cezeri (XII–XIII. yüzyıl)

Soru: Cezeri’nin yaptığı çalışmalar nelerdir?
Cevap: Cezeri, mekanik ve mühendislik alanında çığır açan bir bilim insanıdır. “Kitab-ül Hiyel” adlı eserinde, tasarladığı otomatik makineleri, su saatlerini ve hidrolik sistemleri ayrıntılı olarak anlatmıştır.

Soru: Cezeri’nin buluşlarından örnek veriniz.
Cevap: Cezeri’nin ünlü buluşlarından biri Fil Su Saatidir. Bu eser, zamanı ölçmek için suyun basıncından yararlanan karmaşık bir mekanizmadır. Ayrıca Cezeri, kan ölçüm cihazı ve su kaldırma makineleri gibi yenilikler de geliştirmiştir.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 95 Cevapları

Konu: İbni Bibi (XIII. yüzyıl)

Soru: İbni Bibi’nin tarih alanına katkıları nelerdir?
Cevap: İbni Bibi, El-Evâmirü’l-Alâiyye fîl-Umûr’il-Alâiyye adlı eseriyle Türkiye Selçukluları dönemini ayrıntılı biçimde anlatmıştır. Bu eser, Selçuklu tarihinin siyasi, sosyal ve ekonomik yönlerini ele alan en kapsamlı kaynaklardan biridir.

Soru: İbni Bibi’nin eserinde hangi konular yer alır?
Cevap: Eserde fetihler, yönetim anlayışı, halkın yaşamı, devlet düzeni ve önemli tarihî olaylar yer alır. İbni Bibi ayrıca eserin bazı bölümlerinde şiir ve edebî anlatım kullanmıştır.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 96 Cevapları

Konu: Bilim İnsanlarının İnsanlığın Ortak Mirasına Katkıları

Bilim İnsanı	İnsanlığın Ortak Mirasına Katkıları
Kaşgarlı Mahmud	Divânu Lügati’t-Türk adlı eseriyle Türk dilinin ilk sözlüğünü hazırlamış, Türk kültürünü yazılı kaynak hâline getirmiştir.
Ömer Hayyam	Cebir ve geometri alanındaki çalışmalarıyla analitik geometrinin temellerini atmıştır. Celâlî Takvimini hazırlamış ve rubaileriyle edebiyata katkı yapmıştır.
Cezeri	Mekanik biliminin öncüsü olmuş, otomatik makineler, su saatleri ve hidrolik sistemler tasarlayarak mühendislik tarihine yön vermiştir.
İbni Bibi	El-Evâmirü’l-Alâiyye adlı eseriyle Türkiye Selçukluları tarihini ayrıntılı biçimde anlatmış, siyasi ve sosyal bilgiler sunmuştur.