10. Sınıf Meb Yayınları Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 79 Cevapları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Sagudaki kahramanın kişilik özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Sagudaki kahramanın kişilik özellikleri: Kahraman, yiğitlik, cesaret ve düşmanlarına karşı zafer kazanma yeteneği ile tanımlanır.

2. Metnin temasını belirleyiniz.
Cevap: Metnin teması ölen birinin ardından duyulan acı, kederdir. Tema, metindeki ana konunun ölüm ve bir kahramanın ölümü üzerinden işlendiği gibi görünüyor. Kahramanın ölümü ve onun yiğitlik hikayesi tema olarak öne çıkıyor.

3. Metnin dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Metin kendi dönemine göre sade olsa da çok uzun yıllar önce yazılmış olduğundan günümüzde okuyanlar için anlaşılır gelmez. Yine de lirik coşkun duyguların ifade edildiği bir metindir.

4. Metni sagu yapan özellikleri belirleyiniz.
Cevap: Ölen birinin ardından yazılması, dörtlük halinde yazılması, hece ölçüsü ve yarım kafiye ile yazılması.

5. Sagudaki toplumsal ve kültürel değerlerle yaşadığınız toplumun değerlerini karşılaştırınız.
Cevap: Günümüzde de benzer kültürel değerlere rastlamak mümkündür. Örneğin günümüzde de misafirperverlik Türk kültürünün vazgeçilmez bir öğesi olarak karşımıza çıkar.

6. Sagu adlı metni Koşuk adlı metinle biçim, üslup ve içerik yönünden karşılaştırınız.

Sagu

• Tür: Sagu
• Biçim: Dörtlüklerle milli ölçü olan hece ölçüsü ile ve de yarım kafiye ile yazılmıştır.
• Üslup: Anlatıcı yazar benzetmeleri kendine özgü yapmıştır. Basit bir anlatımı olsa da bilinmeyen kelimeler de vardır. Coşkulu bir anlatım söz konusudur.
• İçerik: Ölen bir yiğidin ardından söylenmiştir. Onun fazilet ve kahramanlıkları anlatılmaktadır.

Koşuk

• Tür: Koşuk
• Biçim: Dörtlüklerle milli ölçü olan hece ölçüsü ile ve de yarım kafiye ile yazılmıştır.
• Üslup: Halkın anlayacağı bir dil kullanılmıştır. Ancak o dönem Türkçesi ile günümüz Türkçesi farklılık gösterdiğinden bugün kolayca anlaşılamaz.
• İçerik: Aşktır. Sevgiliye duyulan hisler ön plandadır.

Etkinlik

Turgan uluğ ışlaka
Tirgi urup aşlaka
Tumluğ kadır kışlaka
Kodtı eriğ umduru

a. Dörtlüğün ölçüsünü, uyak düzenini, uyak ve redifle ini belirleyerek aşağıdaki tabloda ilgili yerlere yazınız.
Cevap: 7’li hece ölçüsü kullanılmıştır. Yarım uyak kullanılmıştır. -a’lar redif, slak sesleri ise kafiyeyi oluşturur.

b. Dörtlükteki çıkış noktaları aynı veya birbirine yakın olan ünsüzleri belirleyiniz.
Cevap: s, k, t, ş sesleri sert ünsüzlerken geri kalan sesleri ise yumuşak ünsüzlerdir.

c. Dörtlükteki asonansları belirleyiniz.
Cevap: Bu dörtlükte u ve a sesleri asonansa örnektir.

ç. Belirlediğiniz söyleyiş özelliklerinin şiirin ahengine katkısını değerlendiriniz.
Cevap: Söyleyiş özellikleri, şiirin ahengini arttırmış şiirin okunabilirliğini yükseltmiştir.