10. Sınıf Gezegen Din Kültürü 4. Ünite Bilgilerimizi Ölçelim

4. ÜNİTE BİLGİLERİMİZİ ÖLÇELİM

A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. İslam ahlakının konusu ve amacı nedir? Açıklayınız.

İslam ahlakının konusu insanın duygu, düşünce ve davranışlarını kapsar. Bu nedenle İslam ahlakı bireyin davranışlarını, duygularını ele alarak, değerlendirmeye tâbi tutar. Bu değerlendirme sonucunda duygu ve düşünceleri, sebebine veya sonucuna göre “iyi” ve “kötü” olarak nitelendirir. Ancak İslam ahlakı sadece “olumlu” ve “olumsuz” değerlendirmede bulunmayarak insanın yaratılıştan gelen iyi huylarını olgunlaştırma, kötü huylarını ise terbiye etme yollarını gösterir.

2. İslam ahlakının kaynakları nelerdir? Sıralayınız.

İslam ahlakının iki temel kaynağı vardır: Bunlardan biri Allah’ın (c.c.) kelamı olan Kur’an-ı Kerim diğeri de O’nun son elçisi Hz. Muhammed’in (s.a.v.) söz ve davranışları olan sünnettir. Kur’an-ı Kerim, İslam dininin ana kaynağıdır. İslam ahlakını en kısa ve en doğru yoldan öğreneceğimiz kaynak Kur’an-ı Kerim’dir. İnsanlara neyin iyi neyin kötü olduğunu ve insan davranışlarının değerinin ne olduğunu açıklayan Kur’an-ı Kerim’dir. Peygamberimiz de (s.a.v.) Kur’an’ın açıklamalarını hayatına uygulayarak bizlere bunları göstermiştir.

3. Ahlak ile terbiye arasında nasıl bir ilişki vardır? Belirtiniz.

Terbiye ile ahlak, birbirini tamamlayan iki kavramdır. Güzel ahlaklı biri için “terbiyeli”, terbiyeli biri için de “ahlakı güzel” denilmesinin sebebi budur. Terbiye; hoşgörü, sevgi, şefkat ve merhametle verilebilir. Bunu da en güzel şekilde anneler ve babalar yapabilir. Bu yüzden aile, çocuğun ilk ve temel eğitimini aldığı yerdir. Eğitim ve terbiye ailede başlar, okulla devam eder.

4. İslam dininde yerilen davranışların bireysel ve toplumsal zararlarının ortak noktaları nelerdir? Belirtiniz.

• Toplumu ayrıştırır
• Toplum içinde sorunların olmasına neden olur
• Huzur ortamının kaybolmasına neden olur.

5. Hücurat suresinin 11 -12. ayetlerinde bize hangi mesajlar verilmektedir? Belirtiniz.

Diyanet İşleri Meali: Ey iman edenler! Bir topluluk bir diğerini alaya almasın. Belki onlar kendilerinden daha iyidirler. Kadınlar da diğer kadınları alaya almasın. Belki onlar kendilerinden daha iyidirler. Birbirinizi karalamayın, birbirinizi (kötü) lakaplarla çağırmayın. İmandan sonra fasıklık ne kötü bir namdır! Kim de tövbe etmezse, işte onlar zâlimlerin ta kendileridir.

B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan noktalı yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız.

1. İnsanın yaratılıştan gelen özellikleri ile onun iyiliğini ve mutluluğunu amaçlayan kuralların hayata geçirilmesiyle kazanılan iyi ve güzel davranışların bütününe ahlak denir.
2. Yüce Allah (c.c.) tarafından Hz. Muhammed’e (s.a.v.) bildirilen, onun hayatında şekillenerek görünür hâle gelen, İslam dininin insanlığa sunmuş olduğu hayat tarzı ve bu hayat tarzının arkasında bulunan düşünce dünyasına İslam ahlakı denir.
3. Bir kimsenin özel durumunu merak edip öğrenmek için onun bilgisi ve rızası dışında gizlice araştırma yapmaya tecessüs denir.
4. Bir kimseye asılsız ve amaçlı olarak haksız bir şekilde suç, nitelik veya davranış isnat ederek onun onur ve kişiliğiyle oynamaya iftira denir.
5. Herhangi bir kimse hakkında doğru bilgi ve delile dayanmaksızın olumsuz, kötü tahmin ve görüşlerde bulunmaya suizan denir.

C. Aşağıdaki sorulardan her biri için beş cevap seçeneği verilmiştir. Seçeneklerden yalnızca biri doğrudur. Doğru seçeneği bularak işaretleyiniz.

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına (D), yanlış olanların başına da (Y) yazınız.

(D) Din ile ahlak arasında karşılıklı bir ilişki vardır.
(D) İslam ahlakının gayesi, insanın Yüce Allah (c.c.) ve yaratılmış diğer varlıklarla ilişkilerinin hangi ilke ve kurallar çerçevesinde gerçekleşeceği ve bu süreçte insanın kendisine, Allah’a (c.c.), başka insanlara, maddi ve manevi çevresine karşı görev ve sorumluklarının neler olduğudur.
(Y) Ahlak kitapları, İslam ahlakının ilke ve hükümlerinin en temel kaynağıdır.
(Y) Hüsnizan, İslam ahlakında yerilen davranışlardan biridir.
(D) Koğuculuk, birkaç kişi arasında gerçekleşebilen gıybetin sınırlarını genişletme ve daha fazla kişiyi gıybete ortak etme faaliyetidir.

Defterinize “İslam ve Ahlak” konulu bir kompozisyon yazınız.

İslam sadece ibadet dini değildir. Hatta onun en büyük öğretisi güzel ahlaktır. Ahlak üzerine kurulmuştur. İslam dininin kılavuzu niteliğindeki Kur'an-ı Kerim'de ahlak kurallarına ters düşen tek bir ayet bile yoktur; bilakis Allah'ın tüm ayet ve sureleri üstün bir ahlak anlayışı ile indirilmiştir.

İslam; iyiye, doğruya, güzele yönlendirme derdindedir. İnsanların bir arada, mutlu, huzurlu bir şekilde yaşamasını öğütlemekte, daima iyiliği emretmektedir. İbadetlerinin hemen hepsinde de sadece kişinin kendisine değil; diğer insanların da yararına büyük faydalar vardır. İslam yalan söylememeyi, gıybet yapmamayı, çalıp çırpmamayı, kötü söz söylememeyi, mazlumu ezmemeyi emreder. Her türlü kötülükten men eder. Bu dini gerçek manada yaşayan, hayatına uygulayan kişi tüm insanlığa örnek teşkil edecek bir timsal olur. Nitekim İslam'ın en iyi yaşayıp, hayatına tatbik eden kişi peygamber efendimizin bizzat kendisidir ki gelmiş geçmiş tüm insanlar için en iyi, en güzel örnek olmuştur. İslam dininin emir ve yasakları belli ritüeller değildir; aksine içinde akıl, mantık bulunduran ve insanlara faydalı olan emir ve yasaklardır. İslam'ın beş şartından birisi olan zekatın sadece onu verene faydası yoktur. Zekat bir paylaşım, bir cömertlik meselesidir. İhtiyaç sahibine yardım etmektir. Oruç fakirin, açın halinden anlamaktır. Fitre garibi sevindirmektir. İslam dinine mensup bir insanın sadece ibadetlerini yerine getirerek cennete gitmesi mümkün bile değildir. Kişi ibadetlerini güzel ahlakla taçlandırmadıktan sonra ibadetleri belki de boşunadır. Yalan söyleyen, yetimin, öksüzün hakkını yiyen, Müslüman kardeşinin kuyusunu kazan, barıştan değil savaştan yana olan bir insan günde beş vakit namaz kılsa neye yarar? Her şeyden önce güzel ahlak olmalıdır kişide. elbette ki ibadetler de aksatılmamalıdır; ancak en önemlisi ahlaktır.

Allah, ibadetlerini yerine getirmeyen üstün ahlaklı bir insanı ödüllendirebilir; ancak tüm ibadetlerini yaptığı halde hak yiyen, yalan söyleyen, kötülük yapan kişinin ibadetlerini görmezden gelebilir.