10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 79-80-81-82-83 Cevapları Meb Yayınları

2. Ünite Ölçme ve Değerlendirme

1-7. sorularda boş bırakılan yerlere uygun sözcüğü / sözcükleri yazınız.

1. Kayı sözcüğü güçlü, kuvvetli anlamlarına gelmektedir.
2. Kayılara kışlak olarak Söğüt, yaylak olarak Domaniç .verilmiştir.
3. Osmanlılar, fethedilen yerlerde Hristiyan halka zimmi statüsü vermişlerdir.
4. Osmanlıların Balkanlara yerleşmesini iskan ve istimâlet politikaları kolaylaştırmıştır.
5. Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde Bolayır ve Gelibolu Balkan fütuhatının ilk harekât üsleridir.
6. 1402 Ankara Savaşı’nda Osmanlı Devleti Timurlular tarafından yenilgiye uğratılmıştır.
7. Yıldırım Bayezid’in oğullarından Musa Çelebi tarafından kazaskerlik makamına getirilen Şeyh Bedrettin daha sonra Osmanlılardaki ilk dinî nitelikli ayaklanmayı gerçekleştirmiştir.

8-12. soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız.

8. Osmanlı Devleti’nin kısa sürede gelişmesine ortam hazırlayan koşullar nelerdir?
Cevap: Osmanlı Devleti’nin kısa sürede gelişmesine katkı sağlayan koşullar arasında coğrafi konum, Türk-Müslüman birliği, askeri başarılar ve etkili yönetim yapısı yer almaktadır.

9. Türk boyları, 1243 Kösedağ Savaşı’ndan sonra neden Batı Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır?
Cevap: Türk boyları, 1243 Kösedağ Savaşı’ndan sonra Moğolların baskısı nedeniyle Batı Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır.

10. Balkanlarda Osmanlıların kurdukları yerleşim birimlerinin isimleri arasında ahi, baba, abdal, fakih gibi tarikat unvanlarına rastlanılmasının gerekçeleri nelerdir?
Cevap: Balkanlarda Osmanlıların kurduğu yerleşim birimlerinin içinde tarikat unvanlarının kullanılmasının sebepleri, dini ve sosyal yapıya saygı gösterme, toplumu yönetme ve halkın güvenini kazanma amacını yansıtmaktadır.

11. Ankara Savaşı’nın kaybedilmesinin sebepleri nelerdir?
Cevap: Ankara Savaşı’nın kaybedilmesinin sebepleri arasında Timur’un stratejik üstünlüğü, Osmanlı ordusunun yorgunluğu ve yanlış birliklerin gönderilmesi yer almaktadır.

12. Osmanlılarda Türkçe’nin resmî bir dil olarak kullanılması hakkında kısaca bilgi veriniz.
Cevap: Osmanlılarda Türkçe, resmi bir dil olarak kullanılmasının yanı sıra Arapça ve Farsça da kullanılıyordu. Bu dil politikası, farklı etnik ve kültürel grupların anlaşmasını kolaylaştırmayı amaçlıyordu.

13-17. sorularda verilen ifadeleri okuyarak doğru kavramlar ile eşleştiriniz.

13. Bizans İmparatoru Kantakuzenos’un kızı Theodora ile evlenerek ilk kez üst seviyede bir siyasi evlilik yapan Osmanlı padişahıdır.
Cevap: Orhan Bey

14. Osmanlı hanedanının mensup olduğu boydur.
Cevap: Kayı

15. Osman Bey tarafından 1301 yılında alınan bu şehir, Osmanlı yönetim merkezlerinden biridir.
Cevap: Yenişehir

16. Osman Gazi’ye bir hanedan kurucusu özelliği kazandıran muharebedir.
Cevap: Koyunhisar Muharebesit

17. Kardeşleriyle giriştiği mücadeleyi kazanarak Osmanlıların siyasi birliğini yeniden sağlayan hükümdardır.
Cevap: I. Mehmet

18. Aşağıda birbiriyle bağlantılı Doğru / Yanlış şeklinde ifadeler içeren bir soru verilmiştir. İlk ifadeden itibaren doğruları takip ederek çıkışa ulaşınız.

Fetret Devri, Ankara Savaşı’ndan sonra Yıldırım Bayezid’in oğullarının birbirleriyle saltanat mücadelesi yaptıkları dönemdir (1402-1413). (D)
Saltanat mücadelesi sadece Çelebi Mehmet ile Musa Çelebi arasında geçmiştir. (Y)
Fetret Devri’nde Balkan toprakları elden çıkmıştır. (Y)
4. Çıkış

19-22. soruları metne göre cevaplayınız.

Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki İskân ve Din Politikası

Osmanlı Devleti’nin Rumeli fetihlerinde takip ettiği stratejilerden biri de yeni hâkimiyet altına alınan topraklara Anadolu’daki Müslüman Türk nüfusunun göç ettirilmesidir. Osmanlılar hem Rumeli’deki gayrimüslimlerin hem de Anadolu’daki Müslüman Türk beyliklerinin topraklarını hâkimiyet altına almaya dayalı iki taraflı bir genişleme siyaseti takip etmişlerdir. Böylece Osmanlı hâkimiyeti altına giren Müslüman Türk beyliklerindeki nüfus, Rumeli’de fethedilen gayrimüslimlerin yaşadığı coğrafyaya göç ettirilmiştir (Harita 2.5). Konargöçer Türkmen aşiretlerinin hâkimiyetine giren yerlerde yerleşik hayata geçirilmesiyle birlikte hayvancılığın yanı sıra tarımsal faaliyetler de gelişme göstermiştir. Bu politikalar, yeni coğrafyanın Osmanlı toprakları hâline dönüştürülmesini sağlamıştır.

Fetihlerde takip edilen en önemli stratejilerden biri de Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de izlediği din politikasıdır. Bu din politikasının temeli İslamiyet’i Rumeli’de yaymak ve İslamiyet’in kılıçdarlığını yapmaktır. Ele geçirilen gayrimüslim coğrafyada Türk İslam kültürünün yerleştirilmesi ve muhafazası için büyük çaba sarf edilirdi. Bu anlayış, konargöçer Türk geleneğini üzerinde taşıyan Osmanlı-Kayı aşiretinin inançlarla ilişkisini belirleyen örfi ve şeri kurallar manzumesi idi. Hem İslami gelenekten hem de eski Türk geleneğinden beslenen Osmanlılar, Rumeli’ye göç ettirilen Müslüman Türk nüfusunu diğer dinî inançlara karşı korumayı amaçlıyorlardı. Bunun için “Kolonizatör Türk Dervişleri” olarak adlandırılan ve Osmanlı merkezi tarafından görevlendirilen zümrenin temel amacı sadece İslam’ı yaymak değil Müslüman Türk nüfusunu din ve gelenek açısından diğer dinî inanç ve gayrimüslim yaşam biçimine karşı korumaktı.

19. Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de uyguladığı stratejilerin amaçları nelerdir?
Cevap: Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki stratejilerinin amaçları, hem Anadolu’daki Müslüman Türk nüfusunun korunması ve göç ettirilmesi, hem de Rumeli’de İslamiyet’in yayılması ve kılıçdarlığının yapılmasıydı.

20. Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki iskân siyaseti ve din politikasının sonuçları nelerdir?
Cevap: Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki iskân siyaseti ve din politikasının sonuçları, Müslüman Türk nüfusunun Rumeli’ye göç ettirilerek yerleşik hayata geçmesi ve İslam’ın bölgede yayılmasıyla sonuçlandı. Aynı zamanda bu politikalar, Osmanlı topraklarının genişlemesine katkı sağladı.

21. Metinden yararlanarak Fetret Devri’nde Balkanlarda siyasi birliğin bozulmamasının sebebi ne olabilir? Değerlendiriniz.
Cevap: Fetret Devri’nde Balkanlarda siyasi birliğin bozulmamasının sebebi, Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki iskân ve din politikalarıyla Müslüman Türk nüfusunu koruması ve İslam’ı yayma çabalarıyla bağlantılı olabilir. Bu politikalar, bölgedeki Müslüman Türk nüfusunun kimliklerini korumalarına ve Osmanlı Devleti’ne bağlılıklarını sürdürmelerine yardımcı olmuş olabilir.

22. Osmanlı Devleti’nin iskân ve istimâlet politikalarını nerelerde uyguladığını açıklayınız?
Cevap: Osmanlı Devleti’nin iskân ve istimâlet politikaları, özellikle Rumeli’deki fetihler sonrasında uygulandı. Bu politikalar, yeni fetih edilen topraklarda Anadolu’dan Müslüman Türk nüfusunun göç ettirilmesi ve yerleşik hayata geçirilmesini içeriyordu. Aynı zamanda, Müslüman Türk nüfusunun din ve gelenek açısından diğer dinî inanç ve gayrimüslim yaşam biçimine karşı korunmasını amaçlıyordu.

23-28. çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

23. Yıldırım Bayezid, 1396 yılında Niğbolu’da Haçlıları bozguna uğrattı. Memlûklere ait Fırat kıyılarındaki kentleri ele geçirdi. Daha sonra da Orta Asya ve İran’ın yeni hükümdarı Timur’la mücadele etti.
Bu açıklamaya göre
I. Osmanlı Devleti’nde Batı’ya karşı düzenlenen en büyük seferler, Yıldırım Bayezid Dönemi’nde gerçekleşmiştir.
II. Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki toprakları, başka bir Müslüman devletin tehdidi altına girmiştir.
III. Yıldırım Bayezid Dönemi’nde Osmanlı Devleti’nin sınırları genişlemiştir.
yargılardan hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: C

24. Osmanlı Devleti iskân siyasetiyle konargöçer Türkmenleri yerleşik hayata geçirmiştir.
Osmanlı Devleti iskân politikasıyla
I. köyden kente göçü önlemek
II. düzenli olarak vergi toplamak
III. boş olan tarım alanlarını değerlendirmek
amaçlarından hangilerini gerçekleştirmek istemiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap: E

25. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi’nde Anadolu ve çevresinde siyasi olarak varlığını sürdüren devletlerden biri değildir?

A) Abbasi Devleti B) İlhanlı Devleti C) Memlûk Devleti
D) Altın Orda Devleti E) Bizans İmparatorluğu
Cevap: A

26. Osmanlı Devleti yeni fethettiği yerlerde yönetici olarak hanedan üyelerini değil padişaha bağlı kişileri görevlendirmiştir.
Buna göre Osmanlı Devleti
I. adaleti tesis etmek
II. askerî yapıyı güçlendirmek
III. merkezî otoriteyi güçlendirmek
IV. halkın yönetime katılmasını sağlamak
amaçlarından hangilerine ulaşmak istemiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II, III D) III ve IV E) II, III ve IV
Cevap: B

27. Osmanlı Beyliği’nin ortaya çıkışını, XIII. yüzyılın ikinci yarısında Orta Anadolu’daki gelişmeler ve Batı Anadolu’daki Bizans toprakları üzerinde Türk beyliklerinin kuruluş süreci çerçevesinde incelemek gerekir. Bu süreçte Anadolu’da yaşanan demografik değişimler, Türkmenlerin Anadolu’ya sürekli göçleri, Moğolların Anadolu’yu istilası ve Anadolu’nun dünya ticaret yolları üzerinde olması Osmanlı Beyliği’nin kuruluşuna zemin hazırlamıştır. Parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Anadolu’da etnik değişimler yaşanmıştır.
B) Osmanlı Beyliği Batı Anadolu’da kurulan bir Türk beyliğidir.
C) Anadolu uluslararası ticaret için elverişli bir konuma sahiptir.
D) XIII. yüzyılda Anadolu’da sadece Bizans İmparatorluğu vardır.
E) Moğolların Anadolu’yu istila etmesi Osmanlı Beyliği’nin kuruluşunu hızlandırmıştır.
Cevap: D

28.
I. Palekanon Muharebesi (1329)
II. İzmit’in Fethi (1337)
III. Çimpe Kalesi’nin alınması (1353)
IV. Çirmen Muharebesi (1371)
V. Niğbolu Muharebesi (1396)
numaralandırılmış gelişmelerden hangileri Anadolu’da gerçekleşmiştir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve IV D) II, III ve V E) II, IV ve V
Cevap: D