11. Sınıf Gezegen Edebiyat Sayfa 105-107 Cevapları

Hazırlık

1. Bir metne şiirsellik özelliği kazandıran ögeler nelerdir?
Cevap: Bir metne şiirsellik özelliği kazandıran ögeler;

• Mecaz
• İmge
• Ses uyumları
• Kafiye
• Redif
• Kafiye
• Sesin tekrarlanması
• Sözcükler arası bağdaştırmalar…

2. Bireyin iç dünyası ile yetişme şartları arasında nasıl bir ilişki vardır? Görüşlerinizi açıklayınız.
Cevap: Bireyin yaşadıkları, yetişme şartları, yaşadığı toplumun kültürünün etkisi onun iç dünyasını oluşturur.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Metnin nazım birimi nedir? Bu birimler arasında tematik bir bütünlük var mıdır yoksa her birimde başka bir tema mı işlenmiştir? Metni bu açıdan inceleyiniz.
Cevap: Nazım birimi dörtlüktür. Tüm birimler bir tema etrafında bütünlük oluşturmuştur. Konu: Sanat ve Anadolu. Bu metin, şairin kendi sanat anlayışını ortaya koyan manzum bir poetikasıdır. “Sanat” şiirinde asıl olarak memleket edebiyatının temel felsefî yaklaşımı ortaya konur. Şair, kozmopolit, batıcı, kültürel anlamda millî benliğini kaybetmiş olanlara karşı Anadolu kaynaklı Türk-İslâm kültürünü, sanatını ve dünya görüşünü öne çıkarır.

2. Metnin söyleyicisi kimdir? Bu söyleyici “sen” diye kime seslenmektedir?
Cevap: Söyleyici: Anadolu kaynaklı Türk-İslâm kültürünü, sanatını ve dünya görüşünü öne çıkaran bunları seven savunan biri. Kozmopolit, batıcı, kültürel anlamda millî benliğini kaybetmiş olanlara seslenmekte.

3. Söyleyici hangi duygular içindedir ve nasıl bir ruh hâline sahiptir? Metinde bu ruh hâline uygun karakter ve ses özelliği kazanmış mıdır?
Cevap: Anadolu’yu Anadolu insanını seven yücelten ve geleneğine saygılı ve bağlı birinin ruh halindedir. şiirin bir çok dizesi buna örnektir.

4. Metinde yer yer ana çizgileri verilen dış dünya ile söyleyicinin iç dünyası arasında bir etkileşimden söz edilebilir mi? Görüşlerinizi metinden örnekler vererek açıklayınız.
Cevap: Söyleyicinin iç dünyasında aslında geçmişten kopan ve yeni bir anlayışa doğru yönelen insanı özellikle dış dünyanın gelip geçiciliği, yaşanmak istenen övülen çevrenin yeni olması dolayısı ile okura sezdirilerek verilmesi gözlenebilir.

5. Metinde Türk ve Batı sanatlarından hangileri karşılaştırılmıştır?

Müzik- orkestra sesi ile -Anadolu mûsikisi
Modern dans- zeybek
Heykel sanatı

6. Metinde ahengi sağlamak için hangi unsurlara başvurulmuştur? Metni bu açıdan inceleyiniz.
Cevap: Metinde ahengi sağlamak için ses tekrarlarına ve kelime tekrarlarına başvurulmuştur.

Tam kafiye: “sesleri-nefesleri”, “sinirlerine-yerine”, “heykelini-belini”, “dururken-tuttururken”,
Zengin kafiye: “arar da – duvarda”, “saklar – ayaklar”, “derinden – yerinden”, “kelebeğin – zeybeğin”, “Anadolumuz – yolumuz”
Tunç kafiye: “çiçek – çek”, “içini – çini”, “uzun – ruhumuzun”
Redif: “sesleri – nefesleri”, “sinirlerine – yerine”, “heykelini – belini”, “dururken – tuttururken”, “derinden – yerinden”, “kelebeğin – zeybeğin”, “Anadolumuz – yolumuz”

Mısra başı kelime tekrarı: Şair, şiirin üzerine kurulduğu karşıtlığı vurgulamak ve bu yolla ahenk sağlamak için mısra başlarında “Biz” kelimesini 6 kez, “Sen” kelimesini de 3 kez tekrarlamıştır.

7. Metnin birinci dörtlüğünde tenasüp, üçüncü dörtlüğünde mübağala sanatının nasıl yapıldığını ve bu sanatların metnin anlamına nasıl bir katkı sağladığını söyleyiniz.

Tenasüp: yakın anlamlı kelimeleri bir arada kullanarak yapılmış.
Abartma: Zeybeğin dizini vuruşu dağa benzetilerek abartılmıştır.

8. a. Metinden yansıyan millî ve manevi değerler nelerdir?
Cevap: Faruk Nafiz Anadolu’nun, Anadolu insanının yaşayışının sırlarla dolu olduğunu, güzelliklerle dolu olduğunu bu güzelliklerin keşfedilmemiş, kirletilmemiş olduğunu bunlara el değmediğini bundan büyük sanat tanımadığını dile getirmiş, sonra her şeyiyle Avrupa’ya bağlanmış, onun etkisinde olan kişiyle anlaşmalarının mümkün olmadığını, yollarının ayrıldığını dile getirmektedir.

b. Bu değerlerle sanat arasında nasıl bir ilişki kurulmuştur?
Cevap: Halka ait değerleri ancak sanat yoluyla halka ulaştırabiliriz anlayışı hakimdir. Sanat şiiri memleket edebiyatının manifestosu gibidir. Bu şiirle milliyetçilik ülke milliyetçiliğine dönüşür. Ziya Gökalp’e göre halka doğru gidiş iki şekilde gerçekleşir: 1.Fikir bakımından yükselişi sağlamak. 2.Destanlara, efsanelere gidiş.

9. Memleketçi edebiyatın önemli temsilcilerini ve bu sanatçıların bildiğiniz eserlerini söyleyiniz.

Faruk Nafiz Çamlıbel: Çoban Çeşmesi
Ömer Bedrettin Uşaklı: Deniz Sarhoşları
Kemalettin Kamu: Gurbet
Zeki Ömer Defne: Ilgaz
Behçet Kemal Çağlar: Onuncu Yıl Marşı
Orhan Şaik Gökyay: Bu Vatan Kimin
Arif Nihat Asya: Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor