11. Sınıf Meb Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 77-80 Cevapları

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı – Sayfa 77 Cevapları (MEB Yayınları)

Hazırlık – Soru ve Cevaplar

1. Sizce şairler kişisel konuları mı yoksa toplumsal konuları mı ele almalıdır? Düşüncelerinizi sebepleriyle birlikte söyleyiniz.

Cevap: Bence şairler hem kişisel hem toplumsal konuları ele almalıdır. Çünkü şiir, bireyin iç dünyasını anlatırken aynı zamanda yaşadığı toplumun sorunlarını da dile getirebilen güçlü bir sanat dalıdır. Böylece şiir hem duygu hem düşünce yönüyle zenginleşir.

2. Ruh hâliniz tabiata bakışınızı nasıl etkiler? Açıklayınız.

Cevap: Ruh hâlimiz tabiat algımızı tamamen değiştirir. Neşeli olduğumda doğa bana canlı ve umut verici görünür; üzgün olduğumda ise aynı görüntü daha solgun ve hüzünlü gelir. Duygularımız, dış dünyayı nasıl gördüğümüzü belirler.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı – Sayfa 79 Cevapları

Metni Anlama ve Çözümleme

1) “Meh bile gayretle âgûşunda ağlar hâlenin” mısrasındaki altı çizili kelimelerin anlamını bağlamdan yararlanarak tahmin ediniz.

Kısa Cevap: Meh: Ay, âğûş: kucak, hâle: ayın ışık halkasıdır.

Açıklama: Bağlamdan anlaşıldığı üzere mısrada ay, kucağındaki ışık halkasıyla bile ağlar gibi tasvir edilmiştir. Şair, tabiatı kendi ruh hâline göre karamsar bir şekilde çizmiştir.

2) Bu metni Tanzimat Edebiyatı I. Dönem şiir anlayışından ayıran unsurlar nelerdir?

Kısa Cevap: Bireysellik ağır basar, toplumsal mesaj yoktur, sanat sanat içindir anlayışı hâkimdir.

Açıklama: Tanzimat I. Dönem’de amaç toplumu eğitmek ve fayda sağlamak iken bu şiirde duygusal yoğunluk, aşk ve hüzün anlatılmıştır. Dolayısıyla şiir tamamen bireysel bir duyarlığa sahiptir.

3) Şiirin teması nedir? Açıklayınız.

Kısa Cevap: Ayrılık acısı ve sevgilinin yokluğundan doğan hüzün.

Açıklama: Şair, sevdiğinden uzak kaldığı için baharın neşesini bile hissedemeyen bir ruh hâli içindedir. Bütün mecazlar bu hüznü ortaya çıkarmak için kullanılmıştır.

4) “Gül hazîn.. sünbül perîşân.. bağ-zârın şevki yok..” mısrasındaki söz sanatlarını açıklayınız.

Kısa Cevap: Teşhis (kişileştirme) ve teşbih (benzetme) vardır.

Açıklama: Gülün “hazin”, sümbülün “perişan” olması doğaya insani duygular yükler.
Bağın “şevki olmaması” da yine kişileştirme örneğidir. Bu sanatlar şiirin duygusal atmosferini güçlendirir.

5) İşlenen konu ve temaya göre metin hangi şiir türündedir? Neden?

Kısa Cevap: Lirik şiirdir.

Açıklama: Çünkü şiirin merkezinde aşk acısı, derin duygular, melankoli ve özlem vardır. Lirik şiir, tam olarak bu tür duyguların işlendiği şiir türüdür.

Sıra Sizde Cevapları

Soru: “Gül hazîn, sümbül perişân…” mısrasını Şeyhülislam Yahyâ’nın beytiyle karşılaştırınız.

Kısa Cevap: Her iki metinde de aşk acısı tabiat üzerinden anlatılır.

Açıklama: Recâizade Mahmut Ekrem şiirinde gül ve sümbülün hüzünlü hâle getirilmesi, Şeyhülislam Yahya’da ise bülbül ile baharın ilişkilendirilmesi doğaya insan duygularının yansıtıldığını gösterir.
Her iki şair de hasreti, üzüntüyü ve aşkı tabiatla sembolleştirerek ifade eder.

11. Sınıf Edebiyat – Sayfa 80 UYgulama Cevapları

Aşağıdaki ifadeler Tanzimat şiirinin iki dönemi dikkate alınarak değerlendirilmiştir.
Her madde, dönemin genel özellikleri göz önünde bulundurularak D (Doğru) veya Y (Yanlış) olarak işaretlenmiştir.

Tanzimat Şiiri – Doğru / Yanlış Tablosu (Yeni Versiyon)