12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 32-33-34 Cevapları Ordinat Yayınları

1. Ünite: Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.

1. Yazarın psikolojisi edebî eserleri nasıl etkilemektedir? Açıklayınız.
Cevap: Yazara göre özellikle edebî metin yaratıcısı olarak yazar-özne ile onun oluşturduğu kurgusal dünyanın insanları bütün bu ilişkiler yumağını belli düzeyde duygusal ve düşünsel sıçramalarla yapmakta, içinde bulundukları ruh hâli her duruma, olaya ve sürece göre kırılganlık gösterip değişime uğramaktadır.

2. Metinde geçen “yazar – özne” terimini açıklayınız.
Cevap: Yazar ve yazdığı şey ürettiği metin olarak yorumladım.

3. Roman kahramanlarıyla yazar arasında nasıl bir psikolojik ilişki vardır? Belirtiniz.
Cevap: Yazar kendisinden faydalanarak kimi zaman eserinde yer alan kahramanı oluşturmaktadır. Metinde de bunun yolları ve okura ne gibi etkilerinin olduğu anlatılmaktadır.

4. Psikanaliz nedir? Bunun edebî eserle ilişkisini belirtiniz.
Cevap: İlk kez Freud’ça uygulanan, kişinin bilinçaltında karmaşa durumunda bulunan ve kendini belli etmeksizin birtakım ruh hastalıklarına, yapı bozukluklarına yol açan istek, anı ve imgeleri bilinç alanına çekerek zararsız duruma getirme yöntemi. Edebiyatta ise eserin kahramanlarının davranışlarının temelinde yatan nedenleri ortaya koymada ya da yazarın bu metni oluştururken ne gibi bilinçaltı özelliklerinin olduğu bilgisini verir bizlere.

5. Metindeki iki nokta (:) işaretinin hangi işlevlerde kullanıldığını açıklayınız.
Cevap: Metinde iki nokta açıklama yapmadan önce ve konuşma cümlelerinden önce kullanılmıştır.

Konuşma dilinde “az çaba kuralı” olarak bilinen ve kelimelerin söylenmesinde zamanı azaltmak ve telaffuz kolaylığı sağlamak üzere kelimelerdeki bazı seslerin söylenmemesi ya da değiştirilmesine dayanan uygulamalar, internet ortamında yazılı dil kullanımında kendini göstermektedir. Diğer taraftan internet ortamında günlük konuşma diline ait birtakım özelliklerin yazılı anlatımda kullanıldığı görülmektedir. Konuşma eylemi teknolojinin imkânlarıyla yazılı olarak yapıldığından incelenen sanal sohbet (chat) yazışmaları ve forum kayıtlarında konuşma dili unsurları oldukça fazladır ve yazılı anlatıma ait kurallar önemsenmemektedir.

B. Yukarıdaki metinde geçen altı çizili sözcük veya sözcük gruplarının anlamlarını yazınız.

Az çaba kuralı: “Dilde tutumluluk, dil ekonomisi” gibi adlarla da bilinen bu ilkeye göre, gereksiz yapılardan, tekrarlardan kaçınmak; sözü dolaysız ve ekonomik ama etkili biçimde söylemek gerekmektedir.

Yazılı dil: Yazı dili bir ülkede konuşulan ağızlardan birinin yazılı anlatımlar için kabul edilmiş biçimidir. Ölçünlü dil, standart dil olarak da belirtilir. Dünyada konuşulan dillerden bazıları, tarihten bugüne dek yazılı kullanıma da girmiş, zamanla gelişerek yazı dili olmuştur.

Sanal sohbet ( chat ) : Sanal sohbet: Çeşitli yazılımlar aracılığıyla, uluslararası ağ ortamlarını kullanarak karşılıklı olarak, yazılı, sözlü veya görüntülü olarak iletişim kurma, görüşmedir.

C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız.

1. Edebî eserin psikoloji biliminden yararlanılarak incelenmesine edebiyat psikolojisi, denir.
2. Hikmet, aforizma, özdeyiş vb. edebiyat ürünleri edebiyat ve felsefe, ilişkisini ortaya koyar.
3. Peyami Safa, romanlarında ruhi tasvirler yaparak psikoloji, biliminden yararlanmıştır.
4. Mehmet Rauf’un Eylül adlı eseri psikolojik roman, roman türüne örnektir.
5. Türk bilim dünyasında sözlükçülük geleneği oldukça eskidir. Günümüzdeki bilgilere göre ilk Türk sözlüğü Kaşgarlı Mahmut’un hazırladığı Dîvânu Lugâti’t-Türk adlı eserdir. Bu sözlüğün hazırlanış amacı Araplara Türkçeyi öğretmektir.

D. Aşağıdaki eserlerle yazarları eserin numarasını yazarın başına yazarak eşleştiriniz.

1. Lehcetü’l-Lügat (5) Zemahşeri
2. Muhâkemetü’l-Lugateyn (7) Ahmet Vefik Paşa
3. Lügat-i Naci (3) Muallim Naci
4. Kamus-ı Türkî (6) Kaşgarlı Mahmut
5. Mukaddimetü’l-Edeb (1) Esat Mehmet Efendi
6. Divanü Lügâti’t-Türk (4) Şemseddin Sami
7. Lehçe-i Osmani (2) Ali Şir Nevai

E. Aşağıdaki yargılardan doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

(D) “Bilim olarak edebiyat psikolojisi, edebiyat bilimi ile psikolojinin yöntemlerinden yararlanır.” cümlesi nesnel bir yargıdır.
(D) Edebi eserde üslup, estetik zevk önemlidir; felsefi eser ise akıl yürütme ve mantıksal çözümlemelerle doludur.
(Y) Muhâkemetü’l-Lugateyn Türkçe-Farsça bir sözlüktür.
(Y) “Felsefe; varlık, bilgi ve değerler hakkında toplu bir görüş, bütünlüklü bir bilgi elde etme amacı güder.” cümlesinde noktalı virgül, cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için kullanılmıştır.
(D) “Felsefe; en genel anlamıyla insan, evren ve değerleri anlamak amacıyla sürdürülen en kapsamlı bir araştırma, birleştirici ve bütünleştirici bir açıklama girişimidir.” cümlesinde tanımlama yapılmıştır.

F. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. Siz de şu duyguya ikide bir kapılmaz mısınız: Felsefenin yerinde gözü var edebiyatın, sürekli bilgiçlik taslaması ondandır. O duygunun öbür yüzü size şunu söyletir: Felsefe edebiyata özenmeden edemez. Bu ikincisi her yerde, her durumda geçerli değil. Mıh gibi bir dille yazan filozoflara ne demeli? Felsefenin çokbilmişliği edebiyatın yumuşaklığına uyar mı? Gene de bu ikisi yani edebiyatla felsefe yakın durur birbirine. Edebiyat felsefe tadı verir çok yerde, felsefe de edebiyata çalar zaman zaman. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisi mecaz anlamlı değildir?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: C

2. Edebiyat; duyguları açığa çıkaran, ortaya koyan, onları irdeleyen, insan duygularını derinden betimleyen bir etkinlik olarak insan varoluşunu aydınlatabilecek önemli ipuçları vererek bir bakıma insanları birbirine daha yakından tanıtma görevi üstlenir. Bu sebeple edebî ürünler bireylerin birbirlerinin varoluşuna tanıklık etme ve varoluşsal deneyimlerini paylaşabilme imkânı buldukları ürünlerdir. Sevgi, nefret, umut, umutsuzluk, aşk, ızdırap gibi insan varoluşunun farklı yönleri edebiyat yoluyla daha anlaşılır ve tanıdık hâle gelir. insan, edebî eser yoluyla duygulanırken ya da düşünürken kendi kendisiyle ve insanla yüzleşerek varoluşa katılabilme ve diğerlerinin tecrübelerini paylaşabilme imkânı bulur. Bu parçaya göre edebiyatın aşağıdakilerden hangisiyle ilişkili olduğu söylenebilir?

A) Psikoloji B) Tarih C) Felsefe D) Sosyoloji E) Din
Cevap: C

3. Koğuştaki odam; bir demir karyola, başında bir küçük demir masa. Yerde kırmızı muşambalar. Çırılçıplak mavi duvarlar. Üstümde bir entari ve bir robdöşambr; kolları uzun geldiği için kendimi bu robdöşambr içerisinde de yadırgıyorum. Hep gittiler. Yapayalnız. Çıt yok. Odaya şimdiye kadar hiç tanımadığım yabancı bir akşam giriyor. Gittikçe artan karanlık, iki parça eşyayı da benden uzaklaştırıyor ve beni daha yalnız bırakıyor. Odadan gündüz ışığıyla beraber bana ait her şey çekiliyor: Evime ait hatıralar, kalabalıklar, sevdiklerimin sesleri, birçok şekiller, hayatımın parçaları, Erenköy, köşk, tren, vapur, fakülte, doktorlar, hastabakıcılar, hayatın gürültüleri, şehir, gündüzün sesleri her şey uzaklaşıyor. Peyamı Safa, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu Bu parçada hangi bilim dalının etkisi ağır basmaktadır?

A) Psikoloji B) Tarih C) Felsefe D) Sosyoloji E) Din
Cevap: A

4. Edebiyatla felsefenin tarihten bu yana evrensel insan düşüncesini birlikte dokumuş, birlikte örmüş, birlikte işlemiş olduğunu görmemek için kör olmak gerekir. Aristoteles’te (Aristo) edebiyat pek yoktur, tamam ama Platon (Eflatun) filozof olmadan önce edebiyat adamıdır. Aristoteles kesin bir biçimde belirleyicidir, düşünce kıvraklığı Platon’un işidir. Yürüyelim bu yana doğru. Lucretius (Lukretius) şair mi filozof muydu? Gene yürüyelim bu yana. Aydınlanmacılar bir yandan felsefenin edebiyatçıları öte yandan edebiyatın felsefe adamları değiller miydi? Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Açıklama B) Örneklendirme C) Tanık gösterme
D) Karşılaştırma E) Öznellik
Cevap: C