12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 45-46 Cevapları Ordinat Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin anlamını bağlamdan hareketle yorumlayınız.

• Bir profesörün köpeği kütüphanenin yolunu bilmediği için utandığını bizzat itiraf etmişti.
• Sevgileri güya böylece perçinleşmiş oluyordu.

Perçinleme: Sağlamlaştırmak, güçlendirmek
Bizzat: Kişi olarak, doğrudan doğruya kendisi, kendi.

2. “Sadakat, biz köpeklere, moral bir tümlük sağladığı için, kendi içimizde bizi çelişmelerden koruyan bir tutamak olduğu için, dengesi hiç bozulmayan bir ruh huzuru yarattığı için insan sadece bir araç.” Hikâyeden alınan bu ifadede köpekler sadakat kavramını nasıl yorumlamıştır? Tartışınız.
Cevap: Bu parçada sadakat kelimesinin köpekler için farklı anlamı olduğunu görürüz. Çünkü köpekler bize iyilik olsun diye değil kendi karakterlerini güçlendirmek için sadıktırlar anlayışı vardır. Köpeklerin bu özelliği kendi varoluşları için kaçınılmazdır, insan onlar için önem teşkil etmez görüşü vardır.

3. “Süzgün gözleri, çekik karınları ve upuzun bacakları ile sanki yürümüyor, vücutlarına allegro moderato bir şarkı söyletiyorlardı. Sancho onları uzaktan görür görmez heyecanlanmıştı. Ama dalmış başka yere bakıyor da şimdi birden yanından geçerken fark etmiş gibi ısrarsız, doygun bir selamla karşılık verdi. iki kız kardeş, köpek losyonu ile karışık dişi rüzgârlarını arkada bırakıp uzaklaşınca Sancho bir ağacın dibine yürümek ihtiyacını duydu.” Bu metin hangi bakış açısıyla kaleme alınmıştır? Metindeki benzer örnekleri gösteriniz.
Cevap: Burada hakim bakış açısı kullanılmıştır. Çünkü burada görüleceği üzere yazar kahramanlarının iç dünyalarını bile okura sunmaktadır. Metindeki benzer örnekler: “Sanki bir dev, bu tepelerin ardında durmadan çakmağını çakıyor ama bir türlü (…) yakamıyordu…”

4. Metinde birden fazla anlatıcı ve bakış açısının bulunup bulunmadığını, anlatıcının değişmesine bağlı olarak bakış açısının da değişip değişmediğini açıklayınız.
Cevap: Bence birden fazla bakış açısı kullanılmıştır. Örneğin kimi yerde hakim bakış açısı kimi yerde ise gözlemci bakış açısının kullanıldığı yerleri görürüz. Bu yerlere örnek verecek olursak:
Gözlemci bakış açısı: “Sancho yere çömeldi. Sol arka bacağı ile boynunu kaşımaya başladı.”
Hakim bakış açısı: “Yağmur yağmayacak hâlbuki öyle olsa kokusu Sahcho’nun burnuna gelirdi. Sonra bu rüzgâr bulutları dağıtır, bu da besbelli”.

5. Hikâye boyunca tekrarlayan “tiki tiki praf” ifadesi sizde nasıl bir çağrışım uyandırdı? Yazarın bu ifadeyle vermek istediği duygu nedir? Tartışınız.
Cevap: Sanki yazarın evinde hikayeyi yazarken daktilo tuşlarına nasıl bastığı geldi aklıma. Ya da bir köpeğin ritimli bir şekilde sokakta bir baştan bir başa yürüyüşü. Metni benim için keyifli yapan bir bölüm olduğunu düşünüyorum.

6. Hikâyedeki ana çatışma kimler arasında yaşanmıştır? Açıklayınız.
Cevap: Sancho tatlı bir köpeciğin adı ve bu öyküde bir köpeğin gözünden hayatı görüyoruz. Bir köpeği aracı yaparak, onun gözünden göstererek aslında insanların yanlış ve samimiyetsiz tutumlarını yansıtmaya çalışmış olan Haldun Taner, bunu oldukça ustalıklı bir şekilde başarmış. Hem eğlendiren hem de güzel mesajlar veren bir öyküydü.

7. Hikâyede mekân neresidir? Mekânı belirten kelimelerin altını çizerek ortak özelliğini belirtiniz.
Cevap: Alman Büyükelçiliğinin kapısı / Büyük Millet Meclisine giden yol / Hacettepe Baytar Okulu polikliniği / Güvenpark’ın önünde Belçika Büyükelçiliği gibi mekanlar metinde yer alır. Bu mekanların ortak özellikleri hepsinin de dış mekan olmalarıdır. Bir köpeğin sokakta dolaşması anlatıldığı için dış mekanların kullanılması doğaldır.

8. Mehmet Kaplan, “Hikâye Tahlilleri” adlı eserinde okuduğunuz hikâyeyi şöyle eleştirmiştir: “Aynı mekânlarda yaşayan insanlarla köpekler, şıklık ve Avrupalılıkta birleşirler. Yazar, hikâyesinde Avrupalı köpeklerle onların Avrupalılığa özenen sahiplerini konu alır, onları iğneler ve onlara taş atar.” Bu metinden hareketle siz de hikâyede eleştiri ve ironilerin geçtiği bölümleri bulunuz.
Cevap: Sancho’nun yanından geçerken belli belirsiz selam verdiler. Süzgün gözleri, çekik karınları ve upuzun bacakları ile sanki yürümüyor, vücutlarına allegro moderato bir şarkı söyletiyorlardı.” / “Bir ara gözü Semiramis’e ilişti. Müsteşar Bey’in bu kahverengi buldoğu dilini çıkarıp kendi burnunun ucunu yaladı. Aklı sıra onunla alay ediyordu. Oysa kendi tüyleri ile hiç asorti olmayan ekose bir yelek giymiş, hava yağmurlu olmadığı hâlde ayaklarına gri şosonlar geçirmişti”

9. Hikâyede köpekler, sahipleri gibi davranmaktadır. Hikâyeye göre hayvanların insanlara benzeyen davranışlarını yazınız.
Cevap: Hikayeye göre hayvanlar insanlar gibi akıllı, düşünen, bilen, irade sahibi, özgür, sorumlu ve inanan bir varlıktırlar. İnsanlar gibi kendilerini beğenirler, insanlar gibi başkalarını etkilemek için saçma davranışlarda bulunurlar.

10. “Graf, son kaniş modasına göre gür kıvırcık tüylerini belden aşağı tıraş ettirip belden yukarısını aslan yelesi gibi kabartmış, Feldmareşal Von Mackenzen’i hatırlatan beyaz bıyıkları ile sanki hiç de fena olmamış.” Bu metinde betimleme tekniği kullanılmıştır. Siz de metinden betimleme tekniğinin kullanıldığı iki parça belirleyiniz.
Cevap: “Oysa kendi tüyleri ile hiç asorti olmayan ekose bir yelek giymiş, hava yağmurlu olmadığı hâlde ayaklarına gri şosonlar geçirmişti.” / “Gündoğusuna benzer acaip bir rüzgâr çıkmıştı. Güneş şimdi bir kapıyor, bir açıyordu.” / “Sabah taliminden dönen Polis Kolejinin stajyer köpekleri tam bu sırada karşıdan göründüler. Hepsi de kanlı canlı, iyi besili idiler.”

11. “Sancho’nun Sabah Yürüyüşü” adlı öyküde betimlemeler niçin daha çok kaldırımlar, pantolonlar, çoraplar, kediler ve köpekler üzerine yapılmıştır? Açıklayınız.
Çünkü metnin kahramanlarını bu canlılar oluşturmaktadır. Bunun yanında okurun metni daha iyi anlayabilmesi için olayların etraflarında gelişen kahramanların betimlenmesi doğru bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır.

12. Metinde ne gibi toplumsal eleştiriler yapılmıştır? Tespitlerinizi maddeler hâlinde yazınız.

• İnsanların gelişimi ve değişimi yanlış anlamaları
• İnsanların taklit yaşamlar peşinde sürüklenmeleri
• İnsanların kendileri gibi değil başkaları için sahte kimliklerle yaşamaları

13. Metinde geçen “panjur, rüzgâr, profesör, şatafat” sözcüklerine yönelik telaffuz çalışması yapınız.
Cevap: Bu kelimeleri doğru telaffuz etmeye çalışınız.

ETKİNLİK

Cervantes’in “Donkişot” romanındaki kahramanı Sancho’yla Haldun Taner’in hikâyesindeki Sancho arasında ne gibi benzerlik ve farklılıklar vardır? Düşüncelerinizi sınıfta paylaşınız.
Cevap: İkisi de okurun sevgisini kazanabilecek tatlılıkla okura sunulmuştur. İkisi de saflıkları ile bazen zararlı çıksalar da sonuç itibarıyla hep kazanan kesimdirler. İkisi de sahiplerine çok sadıktırlar.