12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı sayfa 85-86-87 Cevapları Ordinat Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Şiirin teması nedir? Açıklayınız. Temayı yansıttığını düşündüğünüz dizeleri belirtiniz.
Cevap: Şiirin teması, çocukluk döneminin hatırlanması ve masumiyetin öne çıktığı bir tema olarak görünüyor. Bu temayı yansıttığını düşündüğüm dize: "Bu eller miydi masallar arasından / Rüyalara uzattığım bu eller miydi?" olabilir.

2. Şair, okuduğunuz “Bu Eller miydi?” adlı şiirini hayatının hangi döneminde yazmış olabilir? Değerlendiriniz.
Cevap: Şair, şiiri hangi yaşta yazdığını belirtmemiştir. Ancak şairin çocukluğunu hatırlayarak bu şiiri yazdığı göz önüne alınırsa, olası bir yetişkin yaşında yazılmış olabileceği düşünülebilir.

3. Şiirdeki söyleyici kimdir? Bu söyleyici kime hitap etmektedir? Açıklayınız.
Cevap: Şiirdeki söyleyici, şairin kendisidir. Bu söyleyici, çocukluğunu hatırlayarak geçmişe bir bakış sunar ve okuyuculara hitap eder.

4. Şair, çocukluk dönemini neler aracılığıyla anımsıyor? Açıklayınız.
Cevap: Şair, çocukluğunu anarken "Bilyaların aydınlık dünyacıkları" gibi oyuncaklara, "El işi vazifelerin önünde / Tırnaklarını yiyerek düşünmek ne iyiydi." gibi çocukluk dönemindeki deneyimlerine ve oyunlarına göndermelerde bulunuyor.

5. Okuduğunuz şiirde kullanılan semboller nelerdir, bu semboller hangi amaçla kullanılmıştır? Belirtiniz.
Cevap: Bilye kelimesi çocuklukta oynanan oyunları, masal kelimesi büyüklerden dinlenilen hikayeleri, topraktan ev ise çocukken doğayla iç içe olmayı sembolize etmektedir.

6. Okuduğunuz şiirdeki sözcük tekrarları anlamı nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.
Cevap: Şiir içindeki ahengin kuvvetlenmişini sağlamaktadır. Dize içlerinde uyum bu tekrarlar sayesinde kuvvetlenmektedir.

7. Okuduğunuz şiirdeki ahenk unsurlarını belirleyiniz. Bu unsurların metindeki işlevini sözlü olarak açıklayınız.
Cevap: Şiirdeki ahenk unsurları şöyledir:

Arasından/uyuyan: an’lar tam kafiye
Bu eller miydi: redif
Dünyacıkları/rüzgarı: arı’lar redif
Evlere/önünde: e’ler yarım kafiye
Serçeyi/geceyi: i’ler redif —-e’ler yarım kafiye
Şiirde ahenk unsurları, özellikle ritim ve ses tekrarlarıyla sağlanmıştır. Bu unsurlar, şiirin akıcılığını ve etkisini artırır.

8. Şiirdeki açık ve örtük iletileri bularak bunların dil ve anlatıma etkisini belirtiniz.

Açık ileti: Şairin kendine sorular sorması ve geçmişte yaptıklarına duymuş olduğu özlem.
Örtük ileti: Şiirdeki örtük ileti çocukluk ve geçmiştir

8. Aşağıdaki dizeleri şiirin bütününden hareketle açıklayınız

Bilyaların aydınlık dünyacıkları:
Tırnaklarını yiyerek düşünmek ne iyiydi.:
Bu eller miydi Allah’a açılan?:
Cevap: Çocukken yapılan eylemlerin saçma olsalar da saf ve masum bir yanlarının olduğundan bahsedilmektedir. Oynanan oyunlar, masumca tırnak yeme gibi eylemler o dönemlere duyulan özlemin dile getirilmiş halidir.

9. Şair, çocukların masumluğunu hangi dizelerde açıklamaktadır? Belirtiniz.
Cevap: Yorganın altında titreyen çocuk imgesi, bilyelerini özleyen çocuk imgesi gibi kullanımları saymak mümkündür.

1. ETKİNLİK

Aşağıdaki şiirden sembolizm akımıyla ilgili çıkarımlarda bulununuz.
Cevap: Sembolizm ya da simgecilik, en genel anlamıyla farklı anlamlara gelen ya da farklı öğeleri simgeleyen çeşitli sembollerin kullanımıdır. Sembolizme sanatta, özellikle resim, müzik ve edebiyat alanlarında rastlanır. Bu şiirde de bu özelliklere rastlamak mümkündür.

2. ETKİNLİK

Aşağıda Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın şiir anlayışı ile ilgili bir değerlendirme verilmiştir. “ Bu Eller miydi?” şiirini bu görüş doğrultusunda değerlendiriniz.

Dağlarca’nın bu dönemini “sezgicilik” kavramıyla tanımlamaya çalışmak daha doğru olur. ilk örneklerini “Havaya Çizilen Dünya”da gördüğümüz bu özgün şiir dünyası, “Çocuk ve Allah”ta büyük bir yoğunluktadır. Bu kitapta, varlığın gizlerinin araştırılışı, çocukluk dünyası, insan yaşamının nice ince ayrıntıları, genellikle klasik kıta biçimlerinde ve uyaklı şiirlerle, o güne kadar şiirimizde örneği bulunmayan yeni ve eşsiz güzellikte imgelerle, kişisel yaşamın en uzak anılarından, çağrışımlarından kaynaklanan derin ve içten bir lirizmle, az rastlanır bir gözlem ve anlatım gücüyle yansıtılmıştır. Bu özellikleriyle “Çocuk ve Allah”, yayınlanışından bu yana, etkileri kuşaktan kuşağa süren bir şiir dünyasının kitabı olarak şiirimizin başyapıtlarından biri olmuştur.

Ataol Behramoğlu, Son Yüzyıl Büyük Türk Şiiri Antolojisi
Cevap: Çocuk ve Allah temaları üzerine halka halka genişleyen bir bütünlük görüşünün hakim olduğu ikinci kitabından itibaren şiire yeni olanaklar kazandırmıştır. Ona göre sanat; hem bir saat gibi içinde bulunduğumuz zamanı hem de bir pusula gibi gidilmesi gerek yönü işaret etmelidir.

3. ETKİNLİK

Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Kızılırmak Kıyıları” adlı şiirinden hareketle şiir ve gerçek hayat ilişkisini değerlendiriniz.
Cevap: Şair, sözcüklere yeni anlamlar yüklemeye dikkat eder. Bu anlamlar ise şiirde sözcüklerin üstlenmiş oldukları yeni anlamlardır, işte bu anlamlar sözlüklerde yer almaz. Okur, bu anlamı kendisi sezer, hisseder. Böylelikle şiirde değişik bir gerçeklik ortaya çıkmış olur.