3. Sınıf Matematik doğal sayılarla çarpma işlemi konu anlatımı

Matematik içerisinde eldeli ya da eldesiz şekilde birçok farklı çarpma işlemi yapabiliriz. Ancak şimdi öncelikle çarpma işlemi nasıl gerçekleştireceğiz onu öğrenelim ve sonra diğer işlemleri yapalım.

Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi

Çarpma işlemi sayıların katları olarak bilinmektedir. Şimdi bunu bir örnekle inceleyelim ve anlamaya çalışalım.

Örnek:

 Ali'nin evi 1 katlıdır ve evinin 4 penceresi bulunmaktadır.
Gökçe'nin evi 5 katıdır ve evin arkasında 4 penceresi bulunmaktadır.

4 + 4 + 4 + 4 + 4 = 20 pencere
4’ün 5 katı 20’dir. Ya da 5 tane 4 = 30’dir. Ya da 5 kere 4 = 20’dir. 5 x 4 = 20
Gördüğümüz gibi Gökçe'nin evinin 20 tane penceresi olduğunu hesapladık. Yani Gökçe’nin evinin pencere sayısı Ali'nin evinin pencere sayısına göre 5 kat fazladır.

Bu şekilde çarpma işlemi gerçekleştirebilir ve hesaplama yapabilirsiniz. Şimdi bu konuda birkaç örnek daha yapalım ve çarpma işlemini anlamaya çalışalım.

 Örnek:  8 x 4 = 32
4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 = 32

Gördüğümüz gibi burada 8 tane 4 sayısını topladık ve 32 bulduk. Yani diğer bir şekilde anlatmak gerekirse 8 kere 4 = 32 biçiminde ifade edebiliriz. Aynı zamanda 8 tane 4 olarak da ifade etmek mümkün.

Eldesiz Çarpma İşlem

Elde bulunmadan çarpma işlemi yaparak doğrudan sonucu elde edebiliriz. Şimdi eldesiz çarpma işlemi nasıl yapacağız bir örnekle bunu anlamaya çalışalım.

12 12
4    4
8 birlik 48 birlik
(4 x 2 = 8 birlik) (4 x 1 = 4 onluk)

Gördüğümüz gibi yukarıda öncelikle 4 ile 2’yi birler basamağı üzerinden çarptık. Böylece 8 rakamını bulduk ve alt kısma yazdık. Hemen arkasından ikinci işlemde ise bu defa 4 ile 1'i çarptık. Ve sonuç olarak 4 onluk rakamını bulduk. Ardından 4 ile 8 rakamını bir araya getirdik ve 48 sonucunu bulduk.

Eldeli Çarpma İşlemi

Eldeli çarpma işlemi biraz daha değişiktir. Şimdi bu çarpma işlemini nasıl yapacağımızı öğreneceğiz ve bir örnek ile beraber inceleyeceğiz.

Örnek:

26 2 x 6 = 12 birlik 26 2 x 2 = 4 onluk
2 onluk 2 birlik 2 4 onluk + 1 onluk = 5 onluk
2 (Elde 1 onluk var) 52 (elde)

Yukarıda elde çarpma işlemini yaptık ve sonucunu bulduk. Peki burada ne yaptık? Öncelikle 26 sayısının 6 ve 2 sayısını rakamlarını çarptık. Daha sonra Sonuç olarak 12 rakamını bulduk ve 2 sayısını aşağıya yazdık. Ardından ikinci işlemde 2 ile 2 rakamını çaktık ve elde bir olduğu için programı 1 sayısına ekleyip 5 sayısını bulduk. Sonuç olarak ise çarpma işleminin 52 olduğunu öğrenmiş olduk.

Bu şekilde siz de hem eldesiz hem de eldeli olarak farklı işlemleri ele alabilir ve çarpma gerçekleştirebilirsiniz. Yukarıdaki işlemlere tek tek incelemek suretiyle nasıl yapıldığını iyi anlamaya çalışın.

Not: Çarpma işlemleri sayıların katlarıdır. Yani mesela 5 tane iki demek 5 x 2 anlamına gelmektedir. Burada 5 tane 2 topladığımız zaman 10 çıkar. O yüzden 5 x 2 = 10 şeklinde ifade edebiliriz. Bunu unutmamamız gerekiyor.