8. Sınıf Biryay Yayınevi İnkılap Tarihi Sayfa 74 Cevapları

Doğu Cephesi ile ilgili sorulan yanıtlayınız. Yanıtlarınızı soruların altında yer alan kutulara yazınız.

Soru: Doğu Cephesi’nin açılmasında Mondros Ateşkes Anlaşması’nın etkisi nedir?
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. ve 24. maddelere göre Wilson İlkeleri’ne dayanarak çoğunlukta olunan çoğunluğun lehine karar verilip yeni bir devletin oluşmasında o vilayetin ayrılması durumu söz konusu ve işgal kuvvetlerinin söz sahibi olma hakkı doğrulması Osmanlı Devleti’nin birçok toprağının doğrudan işgal edilmesine imkan sağlıyordu. Doğu vilayetlerinde Ermeni Devleti’nin kurulmak istenmesi ve bu devlet için halkın da içine bazı kuvvetler sızdırarak fitne hareketlerinin körüklenmesi bu vilayetlerin Rus ve Fransız destekli olarak tedhiş hareketlerine maruz kalması Doğu Cephesinin açılmasında etkili olmuştur. Bu nedenle Doğu Cephesi, Kurtuluş Savaşı’nda en önemli cephelerden biridir.

Soru: Doğu Cephesi’ndeki savaşı sona erdiren antlaşmanın adı nedir? Bu antlaşma ile hangi yerler geri alınmıştır?
Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Anadolu üzerine başlayan ikinci bir işgal hareketi başlamıştır. Bu da Milli Mücadele’nin yaşanmasına ve Kurtuluş Savaşı’nın gerçekleşmesine neden oluştur. Kurtuluş Savaşı’nda batı cephesi, doğu cephesi ve güney cephesi açılarak Anadolu kuvayı milliye ve düzenli ordular tarafından müdafaa edilmiştir. Doğu Cephesinde Ruslara ve Fransızlara karşı bir de Ermenilerle savaşılmıştır. Ermenilerin doğu vilayetlerinde Ermenistan kurma çabaları Rusların ve Fransızların işine gelmiştir. Doğu Cephesinde Kazım Karabekir Paşa 15. kolorduyu dağıtmadan hareket edince düşman kuvvetlerini yıldırmış ve uzaklaştırmıştır. 3 Aralık 1920’de yapılan Gümrü Antlaşması ile Doğu Cephesinde Ermeniler toprak talebinden vazgeçmiştir. Mısaki Milli’yi tanımıştır. TBMM’yi kabul etmiştir. Sevri tanımamışlardır. TBMM ilk siyasi ve askeri başarısın kazanmıştır.

Soru: Doğu Cephesi’nde kazanılan başarı TBMM’ye ulusal ve uluslararası düzeyde neler kazandırmıştır?
Kurtuluş Savaşı’nda Batı Cephesi, Doğu Cephesi ve Güney Cephesi olarak cepheler açılmıştır. Doğu Cephesinde Kazım Karabekir Paşa’nın dağıtmadığı 15. kolordu ile başarılar elde edilmiştir. Ermenilerin doğu vilayetlerinde devlet kurma çabalarının önüne geçilerek Rusların ve Fransızların da siyasi emelleri boşa çıkarılmıştır. 3 Aralık 1920 tarihinde imzalanan Gümrü Antlaşması ile Doğu Cephesinde başarı elde edilmiştir. Cephe kapatılmıştır. TBMM’nin kazandıkları ve kazandırdıkları şu şekildedir:

• Ermeniler toprak talebinden vazgeçmiştir.
• Sevri değil, Misakı Milli’yi tanımışlardır.
• TBMM ilk siyasi ve askeri başarısını elde etmiştir.
• TBMM, ilk kez Ermenistan tarafından tanınmıştır.
• TBMM’nin siyasi ve askeri gücü ortaya çıkmıştır.
• TBMM’de bir taraf olduğunu göstermiştir.