9. Sınıf Evrensel İletişim Kimya Sayfa 50 Cevapları

2. ÜNİTE ÖN DEĞERLENDİRME

1. Atomun yapısının açıklanma sürecindeki atom modellerini araştırarak basit olarak model şekillerini aşağıdaki gözlem formuna çiziniz.

2. Atomun yapısında bulunan temel tanecikler hangileridir? Atomda bulundukları bölgeleri belirtiniz.

Proton: Atomun çekirdeğinde bulunur ve artı yüklüdür.
Elektron: Atomun etrafında bulunur ve eksi yüklüdür.
Nötron: Atomun çekirdeğinde bulunur ve yüksüzdür.

Soru ile daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Tıklayınız

3. İzotop, izoton, izobar ve izoelektronik kavramlarını araştırınız.

İzotop: Çoğunlukla bir elementin atomlarının tamamı aynı kütleye sahip değildir. Bir elementin atomlarının tamamında proton sayısı aynıdır. Atom kütlesi hesaplamalarında elektronların kütlesi ihmal edilir. Bunun için aynı element atomlarındaki kütle farkı nötron sayısından kaynaklanır. Atom numaraları aynı ancak kütle numaraları farklı olan atomlara izotop adı verilir. İzotop atomlarda proton sayıları aynı ancak nötron sayısı farkından dolayı kütle numaraları farklıdır.

İzoton: Proton sayıları farklı, nötron sayıları aynı olan atomlara izoton atomlar denir. İzoton atomlarda kimlik, kimyasal ve fiziksel özellikler farklıdır. Proton sayıları (atom numarası) farklı olan sodyum (Na) ve magnezyum (Mg) atomlarının aşağıda verilen örnekleri birbirinin izotonudur.

İzobar: Proton ve nötron sayıları farklı, kütle numaraları aynı olan atomlara izobar atomlar denir. İzobar atomlar, izoton atomlar gibi farklı atom çekirdekleri içerdiklerinden kimlik, kimyasal ve fiziksel özellikleri farklıdır.

İzoelektronik: Atom numaraları farklı, elektron sayıları ve bu elektronların yörüngelerdeki dağılımları aynı olan taneciklere izoelektronik tanecikler denir. Atom numarası 20’ye kadar olan elementlerde elektron sayıları eşit olan atomların elektronlarının yörüngelerindeki dağılımları da aynıdır. Proton sayıları (atom numaraları) farklı olan alüminyum (AI) ve oksijen (O) atomlarının aşağıda verilen iyonları birbirinin izoelektroniğidir.

4. Atom numarası ve kütle numarası kavramlarının atomdaki hangi temel tanecik sayıları için kullanıldığını araştırınız.

Cevap: Elektron, proton ve nötron için kullanır.

Soru ile daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Tıklayınız

5. Periyodik sistemdeki hangi özellikteki elementler yan yana, hangi özelliktekiler ise alt alta sıralanmıştır?

Cevap: Periyodik sistemin en temel özelliklerinden birisi, elementleri artan atom sırasına göre yan yana, benzer özelliklerine göre de alt alta sıralayan bir periyodik tablo olmasıdır.

Soru ile daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Tıklayınız

6. Metal, ametal, yarı metal ve asal (soy) gazlar olarak bilinen bazı elementleri araştırarak aşağıdaki gözlem formuna yazınız.

Ametaller

Sayıları metallere göre azdır. Hidrojen (H), karbon (C), azot (N), fosfor (P), oksijen (O), kükürt (S), selenyum (Se) ve halojenler (F, Cl, Br, I, At) ametaldir. Elektron dizilimlerine bakıldığında son enerji düzeylerinde 4, 5, 6 veya 7 elektron (hidrojen hariç) bulundurdukları görülür. Bu sebeple bileşik oluştururken elektron almayı veya ortaklaşa kullanmayı tercih ederler.

Ametallerin genel özellikleri

1) Katı olanları dövüldüklerinde parçalanırlar. Tel ve levha hâline getirilemezler.
2) Isı enerjisini ve elektrik akımını iyi iletmezler. (Karbonun bir allotropu olan grafit elektriği iletir.)
3) Erime sıcaklıkları çok farklıdır. Oda koşullarında katı, sıvı veya gaz hâlde bulunabilirler.
4) Ametaller moleküler (en az iki atomlu) yapıda bulunurlar. N2, O2, O3, P4, S8, F2, Cl2 moleküler yapıdaki ametallere örnektir.
5) Görünüşleri mat renklidir.
6) Metallerle olan bileşiklerinde elektron alarak negatif (–) yüklü iyon (anyon) oluştururlar. Ametallerle elektronlarını ortaklaşa kullanarak kovalent yapılı bileşikler oluştururlar.
7) Kendi ametal atomları ile elementel moleküller (N2, O2, F2, P4), farklı ametal atomları ile bileşik molekülleri (HCl, H2O, NH3) oluştururlar. Metallerle tuz sınıfında iyonik yapılı bileşikler (NaCl, MgF2) oluştururlar.

YARI METALLER

Yarı metaller, metallere benzer ve bazen metaller gibi davranırlar. Ancak aynı zamanda bazı ametal özelliklere de sahiptirler. Bor (B), silisyum (Si), germanyum (Ge), arsenik (As), antimon (Sb), tellür (Te) ve Polonyum (Po) yarı metallerdir.

Yarı metallerin genel özellikleri

1) Elektrik akımını ve ısıyı metallere göre daha az, ametallere göre daha iyi iletirler. Yarı iletkendirler. Elektronik devrelerinde yaygın bir kullanım alanları vardır.
2) Tel ve levha hâline getirilebilirler.
3) Görünüşleri metallere benzer. Ametallerin kimyasal özelliklerini gösterirler.
4) Görünüşleri parlak veya mat olabilir.

ASAL (SOY) GAZLAR

Asal gazlar periyodik sistemde 8A grubu (18. grup) elementleridir. Her periyodun en sonunda bir asal gaz bulunur. Soygazlar olarak da adlandırılırlar. Helyum (He), Neon (Ne), Argon (Ar), Kripton (Kr), Ksenon (Xe) ve Radon (Rn) bilinen asal gazlardır. Radon asal gazı radyoaktif özellik gösterir. Bir tüp içinde yüksek voltaj uygulandığında kendilerine özel bir renkte ışıma yaparlar.

Asal gazların genel özellikleri

1) Oda koşullarında tamamı gaz hâlindedir.
2) Tamamı atomik yapıdadır. Kendi atomları ile moleküler bir yapı oluşturmazlar.
3) Helyum son yörüngesinde 2 elektron, diğer asal gazlar 8 elektron bulundurduklarından kararlı yapıdadırlar.
4) Genelde bileşik oluşturmazlar. Elektron alma veya verme eğilimleri çok düşüktür.
5) Diğer elementler kararlı bileşiklerinde asal gazların elektron dağılımlarına ulaşmaya çalışırlar.

7. Bir metalin diğer bir metale göre metalik özelliğinin daha fazla olması ne anlama gelmektedir? Araştırınız.

Cevap: Metalik özellik bir elementin elektron verme eğiliminin bir ölçüsüdür. Element atomunun son yörüngesinde bulunan elektronların kolay verilmesi, elementin metalik özelliğinin yüksek olduğu anlamına gelir.

8. Metaller ile asal gazları araştırarak oda koşullarında bulundukları fiziksel hâlleri bakımından karşılaştırınız.

Metallerin erime sıcaklıkları genelde yüksektir. Oda koşullarında cıva hariç tamamı katıdır
Asal gazların ise oda koşullarında tamamı gaz halindedir.