9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 234-235-236-237 Cevapları Hecce Yayıncılık

5. Ünite Sonu Değerlendirme Soruları

A. Aşağıdaki tümcelerden hangilerinin doğru, hangilerinin yanlış olduğunu belirleyelim. Yanlış olduğunu düşündüğümüz tümcelerin doğrusunu defterimize yazalım.

(D) 1. Isı, enerjinin bir aktarılma biçimidir.
(Y) 2. Madde taneciklerinin toplam enerjisine ısı denir. // Madde taneciklerinin toplam enerjisine iç enerji denir.

(D) 3. Sıcaklık, madde taneciklerinin ortalama kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür.
(D) 4. Isı daima sıcak cisimden soğuk cisme akar.
(Y) 5. Sıcaklığı yükselen bir madde mutlaka ısı almıştır. // Sıcaklığı yükselen bir madde ısı almış veya iş yapılmış olabilir.
(Y) 6. Bir cismin üzerine fiziksel iş yapılırsa o cisme ısı aktarılmış olur. // Bir cismin üzerine fiziksel iş yapılırsa o cisme enerji aktarılmış olur, bu enerjinin bir kısmı ısıya dönüşebilir.
(D) 7. Kelvin sıcaklık ölçeğinde negatif sayılar yoktur.
(Y) 8. Sıcaklığın birimlerinden biri de kaloridir. // Sıcaklığın birimleri Celsius (°C) ve Kelvin (K)'dir. Kalori, ısı miktarının birimidir.
(Y) 9. Bir kaptaki suya daldırılan termometre 0 ˚C’u gösterirse suyun sıcaklığı yok demektir. // Bir kaptaki suya daldırılan termometre 0 °C'yi gösterirse, suyun sıcaklığı yok demek doğru değildir. Suyun sıcaklığı 0 °C'dir.
(D) 10. Yüzeyi buzla kaplı bir gölün dibe yakın kesimlerinde suyunun sıcaklığı +4 °C’tur.

B. Aşağıdaki tümceleri, kutu içindeki sözcük ve ifadelerden uygun olanları kullanarak
tamamlayalım.

ışımayla yayılma, konveksiyon, manometre, ısı kaybı, iç enerji, iletim, ısı, süblimleşme, termometre, ısıl denge, joule

1. Bir maddenin taneciklerinin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamına iç enerji denir.
2. Sadece sıcaklık farkı nedeniyle alınıp verilen enerjiye ısı denir.
3. Isıl değmede olan iki cismin sıcaklıklarının aynı değere gelmesine ısıl denge adı verilir.
4. Madde taneciklerinin ötelenerek enerji taşıması konveksiyon yoluyla olur.
5. Isı da diğer enerjiler gibi joule denilen birimle ifade edilir.
6. Enerjinin ışıkla taşınmasına ışıma denir.
7. Madde taneciklerinin enerjiyi birbirine aktarmasına iletim denir.
8. Sıcaklıklar termometre ile ölçülür.
9. Katı karbondioksit süblimleşme sonucu doğrudan gaz hâline geçer.
10. Binaların çatı katındaki dairelerde ısı kaybı alt kattakilere göre daha fazladır.

C. Aşağıdaki soruların yanıtlarını defterimize yazalım.

1. Bir cismin sıcaklığındaki artış o cismin ısı aldığını gösterir mi? Neden?
Bir cismin sıcaklığındaki artış o cismin ısı aldığını göstermez; çünkü cismin sıcaklığını mekanik enerjiyle de artırmak olanaklıdır. Ansızın sıkıştırılan bir gazın ya da birbirine sürtünen katı yüzeylerin sıcaklığının yükselmesi buna örnektir.

2. Kelvin sıcaklık ölçeğine neden mutlak sıcaklık ölçeği denilmektedir?
Kelvin sıcaklık ölçeğinde sıfır derece, madde taneciklerinin her tür kinetik enerjilerinin sıfır olduğu anlamındadır. Oysa diğer sıcaklık ölçeklerindeki sıfır derecede bile madde taneciklerinin kinetik enerjisi vardır. Bu nedenle Kelvin sıcaklık ölçeği mutlak sıcaklık ölçeği olarak kabul edilmektedir.

3. Isı sığasının fiziksel anlamı nedir?
Isı sığası, eşit ısılar verilen iki madde örneğinden hangisinin sıcaklığının daha çok artacağını ya da dışarıya eşit ısılar veren iki madde örneğinden hangisinin daha çok soğuyacağını gösteren kavramdır.

4. Aynı soğuk ortamdaki metal sandalyeyi tahta sandalyeden daha soğuk algılarız? Neden?
Aynı soğuk ortamdaki metal sandalyeyi tahta sandalyeden daha soğuk algılamamızın nedeni, metalin ısıl iletkenliğinin tahtanınkinden büyük olmasıdır. Elimizden metale ısı akışı, tahtadakinden daha hızlı olur ve bu da metali daha soğuk algılamamıza neden olur.

5. Su kaynarken sıcaklığı değişmediğine göre verilen ısı nereye gitmektedir?
Su kaynarken sıcaklığının değişmemesi, verilen ısının madde taneciklerinin kinetik enerjisini değil, potansiyel enerjisini artırmasındandır.

6. Sıcaklığı yükselen bir maddenin aldığı ısı nelere bağlıdır?
Sıcaklığı yükselen bir maddenin aldığı ısı, kütleye, madde türüne ve sıcaklık artışına bağlıdır.

7. Isı ve sıcaklık aynı kavramlar mıdır? Neden?
Isı bir enerji biçimidir ve maddenin iç enerjisindeki değişmeyi ifade eder. Sıcaklık ise maddede tanecik başına düşen kinetik enerjinin bir ölçüsüdür.

8. Saf bir maddenin hâl değişimi grafiğinde sadece bir yatay bölge varsa bunun anlamı nedir?
Saf bir maddenin hâl değişimi grafiğinde sadece bir yatay bölge varsa bu, maddenin başlangıçta sıvı olduğunu gösterir.

9. Karaların denizlerden daha çabuk ısınıp soğuması nasıl açıklanır?
Su öz ısısı, yeryüzünü oluşturan tüm katı maddelerin öz ısılarından büyüktür. Dolayısıyla denizlerdeki su kütlesi, kendisiyle aynı kütleye sahip kara parçalarından daha büyük ısı sığasına sahiptir. Bu da denizlerin geç ısınıp geç soğumasına neden olur.

10. Süblimleşme nedir?
Bir maddenin katı hâlinden gaz hâline geçmesidir.

Ç. Tabloda verilen olaylarda enerjinin hangi yolla aktarıldığını ✓ ile işaretleyelim.

D. Aşağıdaki soruların yanıtlarını, testin sonundaki yanıt çizelgesine işaretleyelim.

1. A 2. B 3. D 4. C 5. C 6. B 7. D 8. B 9. C 10. C 11. B 12. A 13. E

1. I. Bardaktaki buzun erimesi
II. Tekere hava basılırken pompanın ısınması
III. Dövülen demirin ısınması
Yukarıdaki olaylardan hangisi ya da hangilerinde ısı alışverişi vardır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap- A

2. 50 °F olarak ölçülen bir sıcaklığın °C cinsinden değeri kaçtır?
A) 5 B) 10 C) 13 D)18 E) 32
Cevap- B

3. Kapağı olmayan bir kapta kaynamakta olan su için aşağıdaki yorumlarda bulunuluyor:
I. Kütlesi azalır.
II. Sıcaklığı artar.
III. Özkütlesi sabit kalır.
Bu yorumlardan hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap- D

4. Sıvılı termometreler, ince bir cam borunun hazne kısmına renkli sıvı doldurularak yapılır.
Bu termometrelerle sıcaklık ölçme, renkli sıvının cam boruda yükselmesi temeline dayanır.
Buna göre sıvılı termometreler, aşağıdakilerden hangisine dayanılarak yapılmıştır?
A) Sıvının özkütlesinin camınkinden küçük olması
B) Sıvı ve camın saydam olmaları
C) Sıvının ısıl genleşme katsayısının camınkinden büyük olması
D) Camın ısıl iletkenliğinin sıvınınkinden büyük olması
E) Sıvının öz ısısının camınkinden büyük olması
Cevap- C

5. Sıcaklığı azalan bir madde için aşağıdaki yargılarda bulunuluyor:
I. Çevresine ısı vermiştir.
II. Taneciklerinin ortalama kinetik enerjisi artmıştır.
III. İç enerjisi azalmıştır.
Yukarıdaki yargılardan hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap- C

6. Alkolün kaynama noktası yaklaşık 78 °C, donma noktası yaklaşık -119 °C, suyun kaynama noktası 100 °C’tur.
Buna göre;
I. Eriyen buzun sıcaklığını,
II. Kaynayan suyun sıcaklığını,
III. Hastanın ateşini
ölçme işlemlerinden hangisi ya da hangilerinde alkollü termometre kullanılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap- B

7. Sıcaklığı artan bir madde için şu yorumlar yapılıyor:
I. Tanecik sayısı artmıştır.
II. Taneciklerinin ortalama kinetik enerjileri artmıştır.
III. İç enerjileri artmıştır.
Yukarıdaki yorumlardan hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap- D

8. I. Ansızın sıkıştırılan bir gazın sıcaklığının yükselmesi,
II. Birbirine sürtülen cisimlerin sıcaklığının yükselmesi,
III. Buzdolabına konulan suyun soğuması
Yukarıda verilen olaylardan hangisi ya da hangileri, ısı alışverişiyle gerçekleşen bir olaydır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap- B

9. Sıcaklığı 20 °C arttığında 360 J’lük ısı alan bir maddenin ısı sığası kaç J/K’dir?
A) 12 B) 15 C) 18 D) 36 E) 72
Cevap- C

10. Sıcaklıkları 20 °C ve 40 °C olan iki ayrı kaptaki su, ısıca yalıtılmış bir kapta karıştırılıp sistemin ısıl dengeye gelmesi sağlanıyor.
Buna göre karışımın sıcaklığı, °C olarak aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) 15 B) 20 C) 25 D) 40 E) 45
Cevap- C

11. Isı sığaları eşit olan iki madde örneği için aşağıdaki yorumlarda bulunuluyor:
I. Sıcaklıkları eşittir.
II. Bir araya geldiklerinde aralarında ısı alışverişi olmaz.
III. Eşit miktarda ısı aldıklarında sıcaklık artışları eşit olur.
Bu yorumlardan hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap- B

12. Boyları eşit X ve Y metal şeritleri Şekil I’deki gibi üst üste konulup ısıl dengeye gelinceye
kadar bekletiliyor.

Çubukların boyları Şekil II’deki durumu aldığına göre;
I. Başlangıçta X, Y’den sıcaktır,
II. X’in uzama katsayısı Y’ninkinden küçüktür,
III. X’in özkütlesi küçülmüş, Y’ninki büyümüştür
yargılarından hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III
Cevap- A

13. Bir tahta masanın boyu, 0 °C’ta bölmelendirilmiş bir metal metre çubuğuyla ölçüldüğünde aşağıdaki değerler bulunuyor:
-15 °C’ta bulunan değer = a
0 °C’ta bulunan değer = b
15 °C’ta bulunan değer = c
Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur
(Tahtanın ısıl genleşme katsayısı yok denecek derecede küçüktür.)?
A) c > b > a B) b > a = c C) a = b = c D) a = c > b E) a > b > c
Cevap- E